Sam biển là món ngon Hạ Long bổ dưỡng không chỉ nổi tiếng mà người làm sam cũng rất công phu khi chế biến chúng. So với tôm, cua… thì sam không phải mặt hàng đắt tiền, nhưng khâu chế biến quả là kỳ công. Khi đi tour du lịch Hạ Long mà không nếm thử món ngon này thì quả là đáng tiếc.
Sam biển – món ăn độc đáo của Hạ Long, để bắt được sam, người ngư dân phải tính con nước và định ngày ra khơi. Và đặc biệt với cái tên là Sam, loài hải sản này lúc nào cũng đi theo đôi. người ta thường ví : “dính lấy nhau như sam” vậy, nên thường người ta bắt được cả đôi sam. Nhưng nếu chỉ bắt được một con thì họ thường thả ngay xuống biển bởi người ngư dân tôn trọng truyền thuyết về đôi sam. Sam không khó tìm như sa sùng tuy nhiên công đoạn chế biến sam rất cầu kỳ. Phải là người đi biển lâu năm mới cho ra được những món san tuyệt vời được.
Nếu bắt được con sam không ăn sứa thì không sao nhưng bắt phải con ăn sứa thì gan va ruột của nó cực độc, có thể gây chết người. Chính vì vậy người làm cần phải rất cẩn thận. Sam biển là loài giáp xác, tính lạnh nên khi cắt tiết phải cắt thành tia mới không làm mất độ chát của thịt. Cả một con sam chỉ lấy riêng phần bụng và phần trứng, tránh không để ruột và gan sam bị vỡ. Sau khi đã được sơ chế hoàn chỉnh, sam có thể trở thành nguyên liệu của rất nhiều món hấp dẫn và bổ dưỡng như chân sam xào chua ngọt, gỏi sam, sam xào sả ớt, trứng sam chiên giòn, sụn sam nướng, sam bao bột rán, sam xào miến…món nào ăn cũng đều hấp dẫn.
Sam biển – món ăn độc đáo: Trong các món ăn về sam thì nổi bật nhất là sam trứng nướng. Cách chế biến món ăn này cũng khá cầu kỳ, đốt bếp than miếng gáo dừa, đặt ngửa sam rồi trở đều tới khi chín vàng. Lật ngửa con sam nóng hổi rồi tách yếm bỏ ruột, dùng dao rạch bụng sẽ thấy trứng đầy ắp, vàng ươm bắt mắt, trứng sam béo, thơm, nhiều đạm và rất bổ dưỡng, còn phần thịt sống lưng và sát đuôi thì dai và ngọt. Thịt và trứng sam ăn kèm cùng bưởi chua, củ cải ngâm dấm, rau thơm, đậu phộng, hành phi, nước mắm chanh tỏi ớt… tạo ra hương vị hòa quyện hấp dẫn và độc đáo.
Để chế biến món nướng, cả con sam chỉ lấy được 4 miếng thịt phần cơ vì thớ thịt dai và nở xòe như hoa. Thịt sam Cát Bà được nướng trên than hoa đến khi vàng óng, dậy mùi thơm nhưng không cháy. Món xào chua ngọt lại có đặc trưng bởi vị chua, cay, mặn ngọt đậm đà…
Đặc biệt với những con sam cái ở Quảng Ninh bắt được khi chuẩn bị mùa sinh sản được cả bụng trứng thì người chế biến không thể không bỏ qua món trứng sam nướng. Đốt than miệng gáo dừa, đặt ngữa sam lên rồi chịu khó trở đều cho tới khi chín vàng, mùi thơm đặc biệt lan xa. Chuẩn bị sẵn bưởi chua tách múi, củ cải thái nhỏ ngâm dấm, rau thơm, đậu phộng rang đập dập, nước mắm tỏi, ớt, hành phi, lật ngữa con sam nóng hổi, tách yếm bỏ ruột, dùng dao sắc rạch bụng sẽ thấy trứng đầy ắp, vàng ươm. Thưởng thức món Sam Biển độc đáo, vị ngon, ngọt không giống loại hải sản nào.
Theo dulichhalong123
Con so và con sam đều sống ở vùng ven biển, trong các vịnh, đầm nước mặn và các cửa sông, hình thù giống hệt nhau nên dễ nhầm lẫn. Hàng năm cả nước vẫn ghi nhận các vụ ngộ độc chết người do ăn trứng so biển.
Con sam và con socó hình dáng khá giống nhau nhưng sam luôn đi theo đôi.
Con sam [tên khoa học Tachypleus tridentatus] có hình thù lạ mắt, vỏ cứng như mai cua, mình tròn vẹt, đường kính khoảng một gang tay [20 cm], dưới bụng có 8 chân càng nhỏ, bơi rất chậm và bò như cua. Sam cái nặng khoảng một kg, sam đực nhỏ hơn, chỉ nặng bằng nửa sam cái.
Đuôi sam có gờ mặt lưng rất rõ, hình tam giác. Sam biển sống từng cặp, mỗi cặp làm tổ để sinh sống cùng nhau. Sam trưởng thành nặng 1,5-2 kg.Người ta bắt sam để lấy trứng ăn là chính, do đó thường vứt bỏ sam đực đi vì sam đực không có trứng và không nhiều thịt.
Con so biển [tên khoa học Carcinoscorpius rotunicauda] có hình dáng rất giống sam, nhưng là một loài có độc, khi ăn có thể dẫn đến chết người. Loài này sống ở ven biển, nơi các lạch nước ngọt. Chúng có hình dạng rất giống sam biển nhưng kích thước nhỏ hơn và không đi theo thành từng cặp. Đuôi không có gờ mặt lưng, tiết diện cắt ngang của đuôi có dạng hình trứng hay tròn. Kích thước tối đa của so là 25 cm, trọng lượng dưới một kg.
Điểm khác biệt rất dễ nhận thấy là sam lúc nào cũng đi đôi, còn so biển nhỏ hơn sam và chỉ đi một mình.
Theo Cục An toàn Thực phẩm, Bộ Y tế, trứng sam là thức ăn ngon và bổ, còn trứng so rất độc, ăn phải sẽ bị ngộ độc nguy hiểm. Chất độc giết người trong loài so biển là Tetrodotoxin, cực độc giống độc tố của cá nóc. Những vụ ngộ độc thức ăn do Tetrodotoxin thường rất nặng. Độc tố này tác động lên thần kinh trung ương, gây tê liệt cơ thể, ngừng tuần hoàn, hô hấp, nạn nhân tử vong nhanh chóng.
Chất độc này được hấp thu nhanh qua đường tiêu hóa trong khoảng 10-15 phút, đạt nồng độ cao nhất trong máu sau 20 phút và chỉ sau mấy giờ sau khi ăn các triệu chứng ngộ độc xuất hiện. Liều tử vong đối với người là 1-2 miligam độc chất Tetrodotoxin. Nguyên nhân tử vong chủ yếu liệt cơ hô hấp và hạ huyết áp.
Để đề phòng ngộ độc, Cục An toàn Thực phẩm khuyến cáo người dân tuyệt đối không được ăn so biển, kể cả trứng và thịt của chúng.
Hà An
Câu thành ngữ “dính như sam” hẳn nhiều người đã từng nghe và ý nghĩa của nó thì hẳn ai cũng hiểu. Chỉ có điều chắc chắn là không phải ai cũng biết đến nguồn gốc sinh ra sự so sánh đặc biệt ấy. Thực tế, nó xuất phát từ một loại hải sản ở vùng biển - đó là con sam. Sam lúc nào cũng đi theo cặp, con đực nằm trên lưng con cái và chỉ nhỏ bằng một nửa. Cặp đôi luôn quấn quýt, không rời dù sóng biển vỗ dồn dập chính là khởi nguồn sinh ra câu thành ngữ nổi tiếng mà nhiều người vẫn quen dùng.
Ngoài xuất hiện trong câu thành ngữ nổi danh, sam còn được biết đến là một trong những món ngon đặc trưng của vùng biển Quảng Ninh. Mùa sam kéo dài từ tháng 10 đến tháng 2 âm lịch hàng năm. Khi đó, cặp sam bắt đầu giao phối và sam cái đang mang trứng. Ngư dân sẽ bắt sam cái để bán cho thực khách vì sam đực nhỏ, ít thịt nên thường được gỡ bỏ.
Con sam biển.
Mùa sam ở biển Quảng Ninh.
Cách làm thịt sam cũng khá cầu kỳ. Sam cái phải được lưu giữ 3-4 ngày cho sạch đất, dùng dao nhọn để cắt tiết sao cho máu bắn thành tia để thịt không bị thâm. Khi làm thịt, đầu bếp sẽ chỉ lấy phần trứng và thịt [toàn bộ phần vỏ mai, ruột đều bỏ]. Nếu người nấu ăn không tinh tế, chỉ giữ lại một chút lục phủ ngũ tạng cũng có thể khiến thực khách bị ngộ độc hoặc dị ứng ngay sau khi ăn. Vì những sự cầu kỳ, gian nan ấy nên món sam biển mới được liệt vào hạng đặc sản đắt đỏ khó kiếm.
Cùng với sự sáng tạo của đầu bếp, người ta có thể tạo ra hàng chục món ngon hay thậm chí, có thể dùng sam để đãi trọn vẹn một bữa tiệc. Chẳng hạn, đầu bếp sẽ để thực khách khai vị với súp, gỏi sam, chính tiệc với các món sam nướng, chả sam, trứng sam nướng, sam xào sả ớt, xào chua ngọt và kết thúc với các món như miến hoặc cháo sam.
Tiết canh sam.
Đầu bếp chế biến sam thành rất nhiều món.
Trong số nhiều món ngon từ sam biển, trứng sam nướng được xem là lựa chọn được ưu tiên hàng đầu. Đầu bếp sẽ chọn những chú sam cái bụng đầy trứng, đốt than hoa trên miệng gáo dừa rồi đặt sam lên nướng. Tới khi nào con sam chín vàng, dậy mùi thơm, thực khách có thể ăn kèm với bưởi chua tách múi, củ cải ngâm dấm, rau thơm, đậu phộng rang dập, nước mắm chua ngọt, hành phi trộn đều…
Thịt sam khi nướng chín sẽ dậy lên mùi thơm, giòn và ngọt như thịt cua, trứng sam béo ngậy, thơm ngon, khi kết hợp với các loại gia vị cay, chua, nóng… sẽ đem đến một hương vị trên cả tuyệt vời. Tuy nhiên, điều đáng lưu ý là chế biến sam ngon hay không phụ thuộc rất nhiều vào tay nghề của đầu bếp. Vì thế, lựa chọn những nhà hàng đáng tin cậy là một điều thực khách nên hết sức lưu ý khi muốn thưởng thức trọn vẹn hương vị đặc sản biển Quảng Ninh.
Nguồn ảnh: Nhà hàng Boong Thuyền, số 17, ngõ 34 Xuân La, Hà Nội.
Bây giờ đã là tháng 8 âm lịch, sắp sửa bước sang một mùa sam mới. Nếu bạn chưa có kế hoạch du lịch biển vào nửa cuối năm nhưng lại muốn thưởng thức món sam ngon nức tiếng thì có thể tham khảo một số nhà hàng hải sản tại Hà Nội. Các nhà hàng này nhập sam biển từ Quảng Ninh và có nhiều đầu bếp tay nghề nên đảm bảo giữ được hương vị tươi ngon.
Lựa chọn ăn sam biển ở ngay Hà Nội sẽ rất phù hợp với những gia đình bận rộn, không có nhiều thời gian hoặc đã du lịch Quảng Ninh nhiều lần. Bạn thử nghĩ xem, nếu chỉ “thèm” đến Hạ Long vì một món ngon thì chẳng phải lựa chọn thưởng thức chúng ngay gần nhà mình sẽ tối ưu và tiết kiệm hơn rất nhiều đúng không nào?
Tất nhiên ở Hà Nội không phải quán hải sản nào cũng tươi ngon đúng chuẩn, vì thế hay tham khảo những địa chỉ thật uy tín. Bật mí với bạn ở Hà Nội có một quán hải sản nằm ở địa chỉ số 17, ngõ 34 Xuân La, Hà Nội chế biến sam rất ngon! Nếu bạn chưa biết đi đâu ăn sam biển Quảng Ninh thì hãy tham khảo thêm nhé!