Thế nào là tài sản cố định? Tại sao phải phân loại tài sản cố định? Tài sản cố định là thứ không thể thiếu trong hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp. Việc phân loại tài sản cố định sẽ giúp cho việc trích khấu hao được dễ dàng và chính xác hơn. Vậy để tìm hiểu rõ hơn, hãy cùng Tam Khoa theo dõi các nội dung trong bài viết này nhé.
Tham gia nhóm Trao đổi – chia sẻ tin tức kế toán hay cùng chúng tôi ngay để xem thêm nhiều tài liệu và kiến thức kế toán hay nhé.
Tài sản cố định là gì?
Tài sản cố định là các tư liệu lao động có giá trị lớn, tham gia vào nhiều chu kỳ kinh doanh, được sử dụng nhằm tạo ra lợi ích kinh tế cho doanh nghiệp, đồng thời đáp ứng các điều kiện ghi nhận TSCĐ của nhà nước. Những TSCĐ thường thấy trong doanh nghiệp như: nhà cửa, máy móc, thiết bị, ô tô…
Theo Điều 3, Thông tư 45/2013/TT-BTC, tài sản cố định bắt buộc phải đáp ứng thỏa mãn 3 yếu tố dưới đây:
- Doanh nghiệp sử dụng tài sản cho mục đích kinh doanh và đảm bảo chắc chắn thu được lợi ích kinh tế trong tương lai;
- Thời gian tối thiểu sử dụng từ một năm trở lên;
- Nguyên giá ban đầu của tài sản được xác định dựa trên hóa đơn chứng từ có giá trị từ mức 30.000.000 đồng trở lên.
Trên thực tế, khái niệm TSCĐ bao gồm những tài sản đang sử dụng, chưa sử dụng hoặc không còn được sử dụng trong quá trình sản xuất kinh doanh do chúng đang trong quá trình hoàn thành [máy móc thiết bị đã mua nhưng chưa hoặc đang lắp đặt, nhà xưởng đang xây dụng chưa hoàn thành] hoặc do chúng chưa hết giá trị sử dụng nhưng không được sử dụng. Những tài sản thuê tài chính mà doanh nghiệp sẽ sở hữu cũng thuộc về tài sản cố định.
Phân loại tài sản cố định
Các loại tài sản cố định của doanh nghiệp bao gồm:
- Taig sản cố định hữu hình
- Tài sản cố định vô hình
- Tài sản cố định thuê tài chính
Phân loại tài sản cố định
- Phân loại theo hình thái biểu hiện: TSCĐ hữu hình, TSCĐ vô hình, TSCĐ thuê tài chính
- Phân loại theo công dụng kinh tế: TSCĐ dùng trong sản xuất kinh doanh và dùng ngoài sản xuất kinh doanh
- Phân loại theo tình hình sử dụng: TSCĐ đang sử dụng, chưa cần dùng và không cần dùng, chờ thanh lý
- Phân loại theo mục đích sử dụng: TSCĐ dùng cho mục đích kinh doanh; TSCĐ dùng cho mục đích phúc lợi, sự nghiệp, an ninh, quốc phòng; TSCĐ bảo quản hộ, cất giữ cho nhà nước, cho các doanh nghiệp khác
- Phân loại theo quyền sở hữu: TSCĐ tự có, TSCĐ đi thuê [TSCĐ thuê hoạt động, TSCĐ thuê tài chính]
Ở bài viết nay, Tam Khoa sẽ hướng dẫn bạn phân loại tài sản cố định theo hình thái biểu hiện.
Tài sản cố định hữu hình
Tài sản cố định hữu hình: là những tư liệu lao động chủ yếu có hình thái vật chất thỏa mãn các tiêu chuẩn của tài sản cố định hữu hình, tham gia vào nhiều chu kỳ kinh doanh nhưng vẫn giữ nguyên hình thái vật chất ban đầu như nhà cửa, vật kiến trúc, máy móc, thiết bị, phương tiện vận tải.
Theo chuẩn mực kế toán VAS 03: Tài sản cố định hữu hình là những tài sản có hình thái vật chất do doanh nghiệp nắm giữ để sử dụng cho hoạt động sản xuất, kinh doanh phù hợp với tiêu chuẩn ghi nhận TSCĐ hữu hình.
Theo Điều 3 thông tư 45/20130TT-BTC, tiêu chuẩn ghi nhận TSCĐ như sau:
- Có kết cấu độc lập.
- Hoặc là một hệ thống gồm nhiều bộ phận tài sản riêng lẻ liên kết với nhau để cùng thực hiện các chức năng nhất định.
- Đáp ứng đầy đủ 3 tiêu chí ghi nhận tài sản cố định bên trên.
Các loại tài sản cố định hữu hình
Phân loại TSCĐ hữu hình
Theo điểm a khoản 1 Điều 6 Thông tư 45/2013/TT-BTC [sửa đổi bởi khoản 2 Điều 1 Thông tư 147/2016/TT-BTC] căn cứ vào mục đích sử dụng của tài sản cố định, doanh nghiệp tiến hành phân loại tài sản cố định hữu hình thành 07 loại sau:
Loại 1: Nhà cửa, vật kiến trúcNhà cửa, vật kiến trúc là tài sản cố định của doanh nghiệp được hình thành sau quá trình thi công xây dựng như: Trụ sở làm việc, nhà kho, hàng rào, tháp nước, sân bãi, các công trình trang trí cho nhà cửa, đường xá, cầu cống, đường sắt, đường băng sân bay, cầu tầu, cầu cảng, ụ triền đà [ụ để phục vụ việc hạ thủy tàu].
Loại 2: Máy móc, thiết bị
Máy móc, thiết bị là toàn bộ các loại máy móc, thiết bị dùng trong hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp như: Máy móc chuyên dùng, thiết bị công tác, giàn khoan trong lĩnh vực dầu khí, cần cẩu, dây chuyền công nghệ, những máy móc đơn lẻ.
Loại 3: Phương tiện vận tải, thiết bị truyền dẫn
+ Phương tiện vận tải, thiết bị truyền dẫn là các loại phương tiện vận tải, gồm: Phương tiện vận tải đường sắt, đường thủy, đường bộ, đường không, đường ống;
+ Các thiết bị truyền dẫn như: Hệ thống thông tin, hệ thống điện, đường ống nước, băng tải, ống dẫn khí.
Loại 4: Thiết bị, dụng cụ quản lý
Thiết bị, dụng cụ quản lý là những thiết bị, dụng cụ dùng trong công tác quản lý hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp như: Máy vi tính phục vụ quản lý, thiết bị điện tử, thiết bị, dụng cụ đo lường, kiểm tra chất lượng, máy hút ẩm, hút bụi, chống mối mọt.
Loại 5: Vườn cây lâu năm, súc vật làm việc và cho sản phẩm hoặc cho sản phẩm
+ Vườn cây lâu năm là các vườn cây lâu năm như vườn cà phê, vườn chè, vườn cao su, vườn cây ăn quả, thảm cỏ, thảm cây xanh…;
+ Súc vật làm việc và cho sản phẩm hoặc cho sản phẩm súc vật như: Đàn ngựa, đàn trâu, đàn bò…
Loại 6: Các tài sản cố định là kết cấu hạ tầng, có giá trị lớn do Nhà nước đầu tư xây dựng từ nguồn ngân sách nhà nước giao cho các tổ chức kinh tế quản lý, khai thác, sử dụng
+ Tài sản cố định là máy móc thiết bị, dây chuyền sản xuất, tài sản được xây đúc bằng bê tông và bằng đất của các công trình trực tiếp phục vụ tưới nước, tiêu nước [như hồ, đập, kênh, mương]…
+ Tài sản cố định là công trình kết cấu, hạ tầng khu công nghiệp do Nhà nước đầu tư để sử dụng chung của khu công nghiệp như: Đường nội bộ, thảm cỏ, cây xanh, hệ thống chiếu sáng, hệ thống thoát nước và xử lý nước thải…;
+ Tài sản cố định là hạ tầng đường sắt, đường sắt đô thị [đường hầm, kết cấu trên cao, đường ray…].
Loại 7: Các loại tài sản cố định khác
Các loại tài sản cố định khác là toàn bộ các tài sản cố định khác chưa liệt kê vào 06 loại trên.
Tài sản cố định vô hình
Tài sản cố định vô hình: là những tài sản không có hình thái vật chất, thể hiện một lượng giá trị đã được đầu tư thỏa mãn các tiêu chuẩn của tài sản cố định vô hình, tham gia vào nhiều chu kỳ kinh doanh, như một số chi phí liên quan trực tiếp tới đất sử dụng; chi phí về quyền phát hành, bằng phát minh, bằng sáng chế, bản quyền tác giả…
Theo chuẩn mực kế toán VAS 04: Tài sản cố định vô hình là tài sản không có hình thái vật chất nhưng xác định được giá trị và do doanh nghiệp nắm giữ, sử dụng trong sản xuất, kinh doanh, cung cấp dịch vụ hoặc cho các đối tượng khác thuê phù hợp với tiêu chuẩn ghi nhận TSCĐ vô hình.
Phân loại TSCĐ vô hình:
Tài sản cố định vô hình gồm: Quyền sử dụng đất; [trừ Quyền sử dụng đất được Nhà nước giao không thu tiền sử dụng đất và Thuê đất trả tiền thuê một lần cho cả thời gian thuê thì tiền thuê đất được phân bổ dần vào chi phí kinh doanh theo số năm thuê đất.] Quyền phát hành; Bằng sáng chế phát minh; Tác phẩm văn học, nghệ thuật, khoa học; Sản phẩm, kết quả của cuộc biểu diễn nghệ thuật; Bản ghi âm, ghi hình; Chương trình phát sóng; Tín hiệu vệ tinh mang chương trình được mã hóa; Kiểu dáng công nghiệp; Thiết kế bố trí mạch tích hợp bán dẫn; Bí mật kinh doanh; Nhãn hiệu, tên thương mại và chỉ dẫn địa lý;
- Giống cây trồng và vật liệu nhân giống.
Lưu ý: Tùy theo yêu cầu quản lý của từng doanh nghiệp, doanh nghiệp tự phân loại chi tiết hơn các tài sản cố định của doanh nghiệp trong từng nhóm cho phù hợp.
Tài sản cố định thuê tài chính
Theo khoản 3, Điều 2 của Thông tư 45/2013/TT-BTC ngày 25/4/2013 về Hướng dẫn chế độ quản lý, sử dụng và trích khấu hao tài sản cố định có giải thích về tài sản thuê tài chính như sau:
“Tài sản cố định thuê tài chính: Là những TSCĐ mà doanh nghiệp thuê của công ty cho thuê tài chính. Khi kết thúc thời hạn thuê, bên thuê được quyền lựa chọn mua lại tài sản thuê hoặc tiếp tục thuê theo các điều kiện đã thỏa thuận trong hợp đồng thuê tài chính. Tổng số tiền thuê một loại tài sản quy định tại hợp đồng thuê tài chính ít nhất phải tương đương với giá trị của tài sản đó tại thời điểm ký hợp đồng. Mọi TSCĐ đi thuê nếu không thỏa mãn các quy định nêu trên được coi là tài sản cố định thuê hoạt động.”
Một số ví dụ về tài sản cố định thuê tài chính phổ biến nhất hiện nay tại hầu hết các công ty cho thuê tài chính:
- Các loại xe, phương tiện vận chuyển như xe đầu kéo, sơ mi rơ mooc, container, xe khách, xe du lịch.
- Các loại xe máy dùng trong thi công công trình, khai thác như xe máy thi công xây dựng, xe ben, xe bồn, xe bơm bê tông, xe trộn bê tông, trạm trộn bê tông.
- Máy móc, thiết bị ngành công nghiệp phụ trợ, máy móc cơ khí.
- Máy móc, thiết bị ngành in ấn, sản xuất bao bì, ngành nhựa.
- Thiết bị y tế như máy X-Quang, máy siêu âm, máy chụp CT, máy MRI, thiết bị nha khoa, máy xét nghiệm và một số loại máy chẩn đoán hình ảnh khác.
Một số thắc mắc và lỗi thường gặp khi thực hiện xác định TSCĐ
Tính sai nguyên giá nên ghi nhận TSCĐ vào công cụ dụng cụ và ngược lại
Căn cứ vào điều kiện số 3 trong điều kiện ghi nhận TSCĐ, để được ghi nhận là TSCĐ thì tài sản đó phải có nguyên giá từ 30 triệu đồng trở lên. Như vậy, các trường hợp thỏa mãn những điều kiện còn lại nhưng không thỏa mãn điều kiện về nguyên giá thì cũng không được ghi nhận là TSCĐ mà sẽ ghi nhận là CCDC.
Gộp mã khi ghi nhận TSCĐ
Đây là một sai lầm nghiêm trọng song lại thường xuyên xảy ra. Việc các doanh nghiệp mua cùng 1 lúc nhiều thiết bị giống nhau là điều bình thường, ví dụ doanh nghiệp có thể mua 3 chiếc máy in đời mới cùng loại giá 50 triệu đồng/máy để dùng cho văn phòng.
Nhiều kế toán trong trường hợp này khi ghi tăng TSCĐ sẽ ghi chung mã cho cả 3 thiết bị. Tuy nhiên, không thể ghi nhận như vậy mà phải tách riêng từng thiết bị theo dõi với một mã riêng. Bởi lẽ, nếu xuất hiện trường hợp doanh nghiệp phải sửa chữa hoặc thanh lý một trong các thiết bị thì sẽ gây ra những sai sót trong ghi nhận.
Làm thế nào để hạch toán thanh lý tài sản cố định?
Trong một số trường hợp như Tài sản đã hư hỏng và không thể sử dụng được nữa; Tài sản lạc hậu và không còn phù hợp với nhu cầu của doanh nghiệp hay Sáp nhập, nhượng bán hoặc giải thể doanh nghiệp thì doanh nghiệp sẽ cần thanh lý tài sản cố định. Để hạch toán thanh lý tài sản cố định, bạn hãy xem tại bài viết xem thêm.
Khung thời gian khấu hao tài sản cố định được quy định như thế nào?
Khấu hao tài sản cố định là việc định giá, phân bổ một cách có hệ thống giá trị của tài sản cố định, khi giá trị của tài sản đó bị giảm dần bởi sự hao mòn tự nhiên hoặc do sự tiến bộ về công nghệ sau khoảng thời gian sử dụng. Để biết cụ thể về khung thời gian khấu hao tài sản cố định, hãy tham khảo bài xem thêm.
Kết luận
Như vậy, TSCĐ thường được phân thành 3 loại theo hình thái biểu hiện gồm TSCĐ hữu hình, TSCĐ vô hình, TSCĐ thuê tài chính. Mỗi loại tài sản đều có những tiêu chuẩn xác định riêng, khi thực hiện phân loại TSCĐ các kế toán cần phải cẩn thận và nắm rõ các tiêu chí phân loại để tránh phân loại nhầm dẫn đến việc trích khấu hao sai.
Tam Khoa hiện đang cung cấp các giải pháp phần mềm tự động hạch toán và phần mềm kế toán có thể tự động đọc và lấy dữ liệu từ hóa đơn điện tử có sẵn, tự động hạch toán các nghiệp vụ chỉ với 1 CLICK đồng thời tự động đồng bộ sang phần mềm kế toán để bạn dễ dàng thực hiện kết toán, lập các báo cáo tài chính và thực hiện kết chuyển số liệu cuối kỳ. Hãy liên hệ ngay cho chúng tôi trong hôm nay để được tư vấn và nhận các ưu đãi cực khủng nhé.