Khi co bóp, tim sẽ bơm máu qua hệ thống mạch máu được gọi là hệ tuần hoàn. Mạch máu là các ống cơ có tính đàn hồi mang máu đến mọi bộ phận của cơ thể.
Máu là thành phần không thể thiếu cho sự sống của cơ thể. Ngoài việc mang oxy tươi từ phổi và các chất dinh dưỡng đến các mô của cơ thể, thì máu còn vận chuyển các chất thải của cơ thể bao gồm carbon dioxide đi ra khỏi các mô của cơ thể. Quá trình này là cần thiết để duy trì sự sống cũng như tăng cường sức khoẻ của tất cả các bộ phận của cơ thể.
Có ba loại mạch máu chính:
- Động mạch. Bắt đầu với động mạch chủ, là động mạch lớn nhận máu từ buồng tim trái tống ra. Động mạch mang máu giàu oxy từ tim đến tất cả các mô của cơ thể. Sau đó chúng phân nhánh nhiều lần, ngày càng nhỏ hơn để vận chuyển máu từ tim đến các cơ quan của cơ thể.
- Mao mạch. Đây là những mạch máu nhỏ, mỏng nối liền giữa động mạch và tĩnh mạch. Thành mao mạch mỏng để cho phép oxy, chất dinh dưỡng, cacbon dioxide và các chất thải khác dễ dàng đi vào hoặc ra từ các tế bào của các cơ quan trong cơ thể.
- Tĩnh mạch. Đây là hệ thống mạch máu đưa máu về tim. Máu tĩnh mạch có hàm lượng oxy thấp hơn và chứa nhiều chất thải sẽ được đào thải hoặc loại bỏ ra khỏi cơ thể. Kích thước tĩnh mạch lớn dần hơn khi đến gần buồng tim. Tĩnh mạch chủ trên là tĩnh mạch lớn đưa máu từ đầu và cánh tay đến tim. Còn các tĩnh mạch chủ dưới đưa máu từ bụng và chân trở về tim.
Chiều dài của hệ thống mạch máu [bao gồm động mạch, tĩnh mạch, mao mạch] là hơn 60,000 dặm. Với chiều dài này có thể đủ để đi vòng quanh thế giới hơn hai lần.
Tâm nhĩ và tâm thất làm việc cùng nhau, co bóp và thư giãn để bơm máu ra khỏi tim. Khi máu rời khỏi mỗi buồng tim, nó đi qua một van. Trong trái tim có 4 van tim: van hai lá, van ba lá, van động mạch chủ và van động mạch phổi. Van ba lá và van hai lá nằm giữa tâm nhĩ và tâm thất. Các van động mạch chủ và van động mạch phổi nằm giữa tâm thất và các mạch máu chính rời khỏi tim.
Các van này hoạt động tương tự như van một chiều trong hệ thống nước. Chúng ngăn cho máu chảy sai hướng. Mỗi van có một bộ nắp. Van hai lá có hai nắp, còn những van khác có ba nắp. Các nắp này được gắn vào và được hỗ trợ bởi một vòng mô xơ cứng gọi là vòng van. Những vòng van này giúp duy trì hình dạng thích hợp của van.
Các nắp của van hai lá và van ba lá cũng được hỗ trợ bởi các dãi xơ, cứng gọi là dây chằng cột cơ. Nắp này tương tự như một chiếc dù, chúng kéo dài từ các lá van đến các cơ nhỏ [cơ nhú] là một phần của vách bên trong tâm thất.
Buồng tim phải và trái làm việc dồng bộ với nhau. Quá trình này lặp đi lặp lại, khiến máu chảy liên tục đến tim, phổi và cơ thể.
3.1 Tim phải
Máu đi vào tim thông qua hai tĩnh mạch lớn, tĩnh mạch chủ dưới và trên, chứa máu nghèo oxy từ cơ thể vào tâm nhĩ phải của tim. Khi tâm nhĩ co, máu từ tâm nhĩ phải vào tâm thất phải thông qua van ba lá.
Khi tâm thất đầy, van ba lá đóng lại, điều này sẽ ngăn không cho máu chảy ngược vào tâm nhĩ trong thì tâm thất co. Khi tâm thất co, máu rời khỏi tim qua van động mạch phổi, vào động mạch phổi và đi vào phổi. Tại phổi, máu được oxy hoá và sau đó quay trở lại tâm nhĩ trái qua các tĩnh mạch phổi.
3.2. Tim trái
Các tĩnh mạch phổi chuyển máu đã được làm giàu oxy vào tâm nhĩ trái của tim. Khi tâm nhĩ co, máu chảy từ tâm nhĩ trái vào tâm thất trái thông qua van hai lá.
Khi tâm thất đầy, van hai lá đóng lại, điều này sẽ giúp ngăn không cho máu chảy ngược vào tâm nhĩ trong thì tâm thất co. Khi tâm thất co, máu rời khỏi tim qua van động mạch chủ và đi vào cơ thể.
Tâm nhĩ và tâm thất hoạt động cùng nhau, xen kẽ và thư giãn để bơm máu qua tim. Hệ thống điện của tim là nguồn năng lượng giúp thực hiện quá trình này.
Nhịp tim được kích hoạt bởi các xung điện truyền xuống từ con đường đặc biệt xuyên qua tim. Xung điện này bắt đầu từ trong một bó nhỏ các tế bào chuyên biệt gọi là nút xoang nằm ở tâm nhĩ phải. Nút này được gọi là máy tạo nhịp tim tự nhiên. Xung điện lan truyền qua vách liên nhĩ và khiến tâm nhĩ co lại. Một cụm tế bào nằm giữa tâm nhĩ và tâm thất gọi là nút nhĩ thất - nó giống như cái cổng làm chậm tín hiệu điện trước khi đi vào tâm thất. Sự chậm trễ này giúp cho tâm nhĩ có thời gian co bóp trước khi tâm thất hoạt động.
Mạng lưới His-Purkinje là hệ thống các sợi chuyển xung điện đến vách liên thất và cơ tâm thất, và làm cho tâm thất co lại.
Khi nghỉ ngơi, trái tim bình thường sẽ đập khoảng 50 đến 99 lần một phút. Nhịp tim có thể nhanh hơn 100 lần/phút khi tập thể dục, cảm xúc thay đổi, sốt và sử dụng một số loại thuốc.
Trái tim chính là một khối cơ chứa đầy máu nằm ở ngực trái. Người Ai Cập cho rằng, những cảm xúc và trí tuệ phát sinh từ trái tim, còn người Hy Lạp có niềm tin rằng trái tim là chỗ ngồi của tinh thần. Dưới đây là 10 điều thú vị về trái tim của con người:
- Trái tim có kích thước là bao nhiêu? Nếu là trẻ em thì trái tim bằng một cái nắm tay của bạn, với người lớn trái tim chỉ bằng 2 cái nắm tay người đó.
- Khi thụ thai được 4 tuần, trái tim bắt đầu đập những nhịp tim đầu tiên và chỉ ngừng đập khi con người chết đi.
- Khi cơ thể ở trạng thái nghỉ ngơi không vận động trí não và thể lực, chỉ mất 6 giây cho máu từ tim đến phổi và trở về, mất khoảng 8 giây cho máu từ tim đến não trở về.
- Một trái tim khỏe mạnh mỗi ngày bơm khoảng 2.000 lít máu đi đến toàn bộ chiều dài hệ thống mạch máu trong cơ thể khoảng 96.500 km. Năng lượng một ngày trái tim tạo ra đủ để lái một chiếc xe tải chạy khoảng 32 km. Áp lực được tạo ra từ trái tim trong một nhịp tim là đủ để phun máu đi xa khoảng 9 mét.
- Người lớn trung bình một phút trái tim đập 72 nhịp, 100.000 lần một ngày, 3.600.000 lần một năm và suốt cuộc đời tim đập khoảng hai nghìn tỷ lần. Trái tim của người phụ nữ đập trung bình khoảng 78 lần một phút còn nam giới là 70 lần một phút.
- Cứ mỗi 10 giây tim lại bơm hơn 1 lít máu hoặc khoảng 5 lít máu mỗi phút. Ở phụ nữ có thai, trong ba tháng cuối của thai kỳ, trong một phút tim bơm từ 7-9 lít máu. Và thậm chí trái tim có thể bơm được nhiều nhất từ 20-35 lít máu mỗi phút.
- Trái tim có thể tiếp tục đập ngay cả khi nó được tách rời khỏi cơ thể vì nó có xung điện riêng của mình.
- Phổi trái có kích thước nhỏ hơn lá phổi bên phải để nhường chỗ cho tim.
- Ở những người đang yêu nhau trong giai đoạn hạnh phúc có thể đập cùng nhịp tim với nhau sau khi họ nhìn thẳng vào mắt nhau trong vòng 3 phút.
- Tim bơm máu đến gần như hầu hết tất cả các bộ phận của cơ thể. Trong cơ thể có khoảng 75 nghìn tỷ tế bào nhận máu từ tim, ngoại trừ giác mạc không nhận được nguồn cung cấp máu.