1. Làm mai
“Làm mai” được xếp lên đầu tiên, được coi là cái ngu lớn nhất. Tức là đi mai mối cho người khác nhưng không phải kiểu làm dịch vụ lấy tiền mà là chủ động thấy ai hợp thì giới thiệu cho người thân quen. Nếu 2 người nên vợ, thành chồng, sống với nhau hoà thuận, răng long tóc bạc hầu như chẳng ai nhớ ơn người làm mai. Còn ngược lại, nếu đổ vỡ, ly dị, không hạnh phúc, họ thường quay về trách người mai mối. Cũng có thể hiểu trường hợp này là một kiểu “làm ơn mắc oán”, thế nên dại nhất là đi làm mai cho người khác.
2. Lãnh nợ
Cái ngu thứ hai là lãnh nợ. Lãnh nợ tức là đứng ra vay tiền, mượn tiền giùm người khác. Hoặc có thể đứng tên mình để đi vay tiền ngân hàng cho người khác. Sở dĩ gọi là ngu vì đang yên đang lành lại đứng ra làm trung gian giữa hai người vay nợ nhau. Cuối cùng bạn gây thù chuốc oán với cả hai bên.
Người đòi nợ đòi mãi không được thì họ oán bạn, mà người vay nợ bị đòi riết quá thì lại trách bạn sao không nói giúp cho họ. Lúc này bạn giúp bên này thì mất lòng bên kia, mà không giúp ai cả thì mất lòng cả hai. Đồng tiền vốn chẳng quan trọng, nhưng tự nhiên vì mấy đồng vặt mà anh em bạn bè nhìn nhau bằng đôi mắt khác, không còn tự nhiên như trước được nữa.
Nói rộng ra, lãnh nợ không chỉ gói gọn trong việc tiền bạc mà đôi khi còn bao hàm cả việc bạn lấy uy tín, danh dự của mình ra để bảo đảm cho người khác. Cuối cùng người ta gây ra tai họa thì bạn lại phải trả giá bằng chính danh dự, uy tín của mình.
3. Gác cu
Ngày xưa và cả bây giờ, “gác cu” là một trong những thú vui đồng ruộng của người dân Việt Nam. Nghĩa cổ của từ “gác cu” nghĩa là thú vui bẫy và chơi chim cu. Để bẫy được chim cu, người “gác cu” phải tốn khá nhiều công, nhiều của và thời gian để chọn, nuôi và thuần dưỡng được 1 con chim mồi của mình để làm mồi bẫy con chim khác. Mặc dù chỉ là một thú chơi nhưng tất cả những công đoạn này đều tiêu tốn rất nhiều thời gian và công sức như:
Xem tướng chim cho kỹ, nhất là hàng cườm trên cổ để bảo đảm có tiếng gáy dài. Lúa phải “xa cho sạch mày” để khỏi làm hư cổ họng chim làm hại tiếng gáy. Cóng nước phải sạch trong. Trông chừng không cho chim dẫm vào phân của chính nó, nếu dẫm phải, theo kinh nghiệm thì sẽ bị liệt giò, sự thật ra làm sao chưa rõ. Thường xuyên, phải “gù” với chim để luyện giọng, giữ nhịp hai, nhịp ba thật tốt, dễ thắng chim trời. Giang sơn của con chim mồi là chiếc lồng bẫy nhỏ, chỉ lớn hơn hai bàn tay khum lại, vừa đủ cho con chim mồi xoay trở, bước tới bước lui vài bước, được cài lá cọ chung quanh, chừa trống chút phần trên có gắn cái lẫy cò và mảnh lưới. Chiếc sào tre có móc sắt dùng máng [treo] lồng bẫy lên cao như hè nhà hay cành cây.
Nhưng “gác cu” là cái ngu thứ ba không phải chỉ vì cái vất vả, mà vì một lý do khác: nếu không cẩn thận thì con chim sẽ “sổ lồng” và bay mất mà không hề “ngoảnh lại” để nhớ lại cái công của người chăm sóc nuôi dưỡng nó. Vì cái tính vô ơn, bạc nghĩa của chim cu khiến người nuôi bị mang tiếng là “ngu”.
4. Cầm chầu
Ở các làng quê Việt Nam thời xưa, “cầm chầu” là người thủ vai đánh cái trống chầu để khen, chê khi phường hát chèo, hát bội đến diễn.
Việc này thuở xưa chỉ khi làng nào vào đám mới gọi phường hát đến diễn. Họ được trả công tuỳ theo tài hát. Người cầm chầu khen nhiều thì làng phải chi nhiều. Khen ít thì lại bị phường hát trách là keo-kiệt làm tổn-hại đến danh-dự của làng. Vì vậy mà khó mà làm vừa lòng mọi người.
Cái ngu “cầm chầu” này cũng có nét tương đồng với cái ngu “làm mai” hay “lãnh nợ” ở trên, đó là đứng ra làm trung gian giữa hai bên, vừa tốn công tốn sức, nhận lãnh nhiều trách nhiệm về mình lại còn bị tất cả mọi người chê trách.
Suy ra, thì “4 cái ngu”… không cái ngu nào giống cái ngu nào ]]] Nó khuyên người tránh can thiệp vào chuyện tình duyên, chớ lao vào cảnh nợ nần, không theo đuổi việc viễn vông và đừng lãnh cái chân phải khen chê người khác.
“Cầm chầu” tức là ngồi trước cái trống chầu, đánh trống để khen chê đào kép trong đêm hát bội - một thú chơi tốn tiền.
Bạn đang xem: Gác cu cầm chầu là gì
Xem thêm: Sự Khác Biệt Giữa Người Dùng ` Dbo Là Gì ? Schema Là Gì
Rồi lễ cưới cũng diễn ra và người mai mối trở thành một nhân vật… siêu chủ lễ. Ông [bà] mai mối sẽ chuẩn bị sẵn một cái miệng để ăn nói cho thật có duyên, một cái bụng thật tốt để ăn tiệc cưới của cả hai bên. Dâu rể, nhà trai nhà gái có khi không dám cười nhưng người mai mối có quyền mở hết khẩu độ cười ha hả. Cưới hỏi xong, người mai mối an tâm về nhà, chờ đợi thu hoạch. Thông thường sau lễ cưới, nhà trai sẽ mang cái đầu heo hoặc một khoanh thịt nọng ở cổ heo qua kính biếu người mai mối. Một vài năm sau nếu đôi lứa sinh con đầu lòng thì người mai mối cũng được mời đến ăn đầy tháng hay thôi nôi mà không phải đem quà mừng. Việc mời mọc ăn uống đó chỉ diễn ra được một vài lần rồi cả trai gái đều quên tuốt hình ảnh ông [bà] mai. Chuyện “qua sông rồi đạp gãy cầu” cũng là chuyện bình thường trong thiên hạ.Tuy nhiên, trong cuộc sống có những lứa đôi “trục trặc”. Lứa đôi ăn ở không hợp tính nhau; anh chồng vũ phu hay đánh vợ; chị vợ chỉ đợi chồng đi vắng là đi đánh bài; nhà dột cột xiêu; chuồng heo sụp đổ. Lứa đôi bắt đầu gấu ó nhau, người này chửi người kia, anh chồng chửi tới gia đình bên vợ, chị vợ chửi qua gia đình bên chồng. Thế nhưng, đối tượng tốt nhất để họ phát tiết cơn nóng giận là… người làm mai mối. Họ đem ông [bà] mai ra chửi xối xả, thậm chí đến trước nhà mà phóng thanh. Câu cú, văn chương cứ tuôn ra ào ào như nước lũ mà chữ nghĩa thì ít thấy trong từ điển tiếng Việt của chúng ta.Đại để, cả chồng và vợ đều có quyền lên án ông [bà] mai ăn nói lật lọng; con người tệ hại, bất nhơn sát đức như vậy mà cứ xúi giục họ lấy làm chồng [làm vợ] để đời họ đau khổ, tủi nhục, ngóc đầu không nổi. Đôi bên gia đình đau xót vì nhân duyên của con mình lỡ dở, cũng lên tiếng thóa mạ ông [bà] mai mối làm mai chẳng ra gì. Tiếng lành đồn xa nhưng tiếng dữ đồn ba ngày đường; nghiệp vụ mai mối nát bét năm bảy tầng, uy tín làm mai bị tổn thương nghiêm trọng.Tóm lại, nghiệp vụ mai mối dù chỉ tốn một ít nước bọt nhưng công sức thì có vẻ nhiều, phần “thù lao” chẳng được bao nhiêu và lắm trường hợp bị chửi xối xả, bị cả dâu rể và gia đình đôi bên “ném đá” đến hoa lá tả tơi. Vì vậy, cha ông ta mới xếp cái ngu làm mai lên đứng đầu bốn cái ngu của thiên hạ.Hôn nhân ngày nay tiến bộ và được hiện đại hóa rộng khắp. Trai gái thương yêu nhau có quyền thưa với cha mẹ đôi bên để kết hôn mà không cần thông qua trung gian mai mối. Nghiệp vụ làm mai có vẻ xuống cấp nhưng không có nghĩa là cáo chung hẳn. Vùng nông thôn vẫn còn những người mai mối cho các lứa đôi nhưng ông [bà] mai trong thời đại ta ít bị chửi như ông [bà] mai ngày xưa. Tại sao vậy? Trai gái quen nhau, thương nhau, đôi khi “ứng trước” cho nhau rồi mới cưới. Mai mối chỉ là bước đến sau, hợp thức hóa cái đã rồi; nếu tình duyên họ “very bad” [thậm tệ] thì họ cũng không còn cao hứng để chửi ông [bà] mai mối.Theo cá nhân tôi thì câu thành ngữ này có thể được hiểu rộng hơn ở nhiều góc độ: làm mai có thể là mai mối mua bán, hay giới thiệu làm một việc gì đó chứ không hẳn chỉ đơn thuần là mai mối cưới sinh, đơn thuần khi thắng thì không ai nhớ ơn còn khi thất bại thì dễ bị đổ thừa và vì vậy được xem là cái ngu! Cầm chầu cũng chưa hẳn là cầm trống chầu, mà vai trò của người cầm chầu gần giống như đầu nậu, đứng ra tổ chức, nhận lãnh trách nhiệm về một việc gì đó: đứng ra tổ chức chầu nhậu, chầu café, chầu xem phim, đánh trống cho nghệ sĩ hát bội... khi thuận buồm xuôi gió thì ít ai khen, nhưng khi trục trặc [một ai đó không chịu đóng góp theo thỏa thuận của người tổ chức chầu] thì coi như người cầm chầu lãnh đủ và đấy cũng là cái ngu...Bạn phân tích qúa xa. Câu ca dao này đã có từ lâu và việc làm mai mối chỉ để nói đến việc giới thiệu cho các cặp trai gái lấy nhau. Bởi thế khi gọi ai là ông mai, bà mối thì mọi người đều hiểu họ là ai. Giới thiệu mua bán...bây giờ gọi là "cò" chứ chẳng ai gọi là ông mai, bà mối. Câu ca dao đúng nhất phải là: “Ở đời có bốn cái ngu/Làm mai, gánh nợ, gác cu, cầm chầu” chứ không phải là nhận nợ. Comment của ông Nghĩa theo tư duy của thời nay , còn thời các Cụ [ khi ra đời Ca dao này ] thì sự cắt nghĩa của tác giả là chính xác .Xem thêm: Thuốc Berocca Có Tác Dụng Gì, Viên Uống Berocca Có Tốt Không
Trả lời20 thíchBáo nội dung xấu6 phản hồiVăn Thanh13:06 14/11Vũ Văn Nhiên: Theo tôi thì câu ca dao nguyên thủy là " Ở đời có bốn cái ngu/ Làm mai, lãnh nợ , gác cu, cầm chầu". Tôi cũng nghĩ làm mai chỉ để nói riêng cho việc giới thiệu, dẫn mối cho trai gái lấy nhau chứ không phải những việc khác.Bạn hiểu chức năng của người làm mai hồi xưa giống như lám "cò"bây giờ rồi.Bà cầm chầu hoàn toàn khác cầm trịch bạn ơi!!!