Bancassurance là một thỏa thuận giữa các ngân hàng và các công ty bảo hiểm để bán các sản phẩm của công ty bảo hiểm thông qua kênh phân phối của các ngân hàng.
Các ngân hàng tạo doanh thu từ việc bán các sản phẩm của các công ty bảo hiểm là đối tác của họ, và đồng thời cũng được hưởng lợi từ khoản phí trả trước từ thỏa thuận bancassurance độc quyền với công ty cung cấp bảo hiểm. Bancassurance còn là động lực chính giúp thúc đẩy lợi nhuận của các ngân hàng. Khi hệ thống ngân hàng thương mại phát triển, thu nhập của các ngân hàng sẽ trở nên ít phụ thuộc hơn vào mảng cho vay, và thu nhập phí sẽ đóng vai trò quan trọng như một động lực thúc đẩy lợi nhuận tăng trưởng trong tương lai.
BANCASURRANCE SẼ ĐÓNG 50% TỔNG THU NHẬP PHÍ TOÀN NGÀNH
Theo thống kê từ Yuanta trên 17 ngân hàng niêm yết, Bancasurrance chiếm trung bình 37% trong tổng thu nhập phí năm 2021 của các ngân hàng niêm yết. Kỳ vọng tỷ trọng đóng góp của mảng bancassurance vào doanh thu tại CTG, VCB, TCB, VPB, MSB và STB sẽ tăng lên đáng kể sau khi đã ký kết hợp đồng với các đối tác bảo hiểm độc quyền của họ. Vì thế, tổng doanh thu bancassurance sẽ chiếm khoảng 50% tổng thu nhập phí của toàn ngành vào năm 2025E.
Cụ thể, tại Vietinbank CTG đã ký kết hơp đồng phân phối bancassurance độc quyền thời hạn 16 năm với Manulife trong năm 2022. CTG xếp vị trí thứ 9 trong bảng xếp hạng tổng doanh thu phí APE trong 4T2022 với 324 tỷ đồng [+200% YoY].
Tại Vietcombank, VCB ký hợp đồng bancassurance độc quyền [thời hạn 15 năm] với FWD và khoản phí trả trước đạt khoảng 9.000 tỷ đồng, đây là khoản phí được công bố cao nhất trên thị trường. VCB xếp hạng 8 xét về tổng doanh thu phí APE trong năm 2021, và vẫn giữ vững thứ hạng này trong 4T2022 với tổng APE là 330 tỷ đồng [+28% YoY]
Với Techcombank, vào năm 2017, TCB ký hợp đồng bancassurance độc quyền có thời hạn 15 năm với Manulife. Phí trả trước khoảng 1,5 nghìn tỷ đồng, khá thấp so với các thỏa thuận được ký trong thời gian gần đây. Ví dụ, VCB ký hợp đồng với FWD và thu về khoảng 9,0 nghìn tỷ đồng, phí trả trước, theo hợp đồng giữa ACB – Sun Life là khoảng 8,5 nghìn tỷ đồng. Vì thế, Yuanta kỳ vọng TCB sẽ tái đàm phán với mức phí trả trước cao hơn. Năm 2021, TCB đứng thứ 3 trên thị trường xét về tổng doanh thu phí APE, nhưng trong 4T2022, TCB rơi về hạng 7 với tổng doanh thu phí APE là 359 tỷ đồng [-8% YoY].
Ngân hàng Việt Nam Thịnh Vượng: VPB đã ký hợp đồng bancassurance độc quyền 15 năm với AIA vào năm 2017, nhưng sau đó đã tái đàm phán vào năm 2021 với phí độc quyền cao hơn – một xu hướng chung ở thị trường Việt Nam trong thời gian gần đây. VPB có tổng doanh thu phí APE năm 2021 cao thứ 7 trên thị trường, và đã vươn lên xếp hạng 6 với tổng APE là 378 tỷ đồng [+38% YoY] trong 4T2022. VPB cũng lên kế hoạch mua lại OPES, một công ty bảo hiểm phi nhân thọ.
Ngân hàng TMCP Hàng Hải Việt Nam, MSB ký thỏa thuận bancassurance độc quyền có thời hạn 15 năm với Prudential vào năm 2021. MSB hỗ trợ trả góp với lãi suất 0% cho khách hàng mua bảo hiểm Prudential bằng thẻ tín dụng MSB. Xét về doanh thu phí APE, MSB xếp hạng 13 trong 4T2022.
Tại Sacombank, STB và Dai-ichi Life đã ký thỏa thuận bancassurance độc quyền [thời hạn 20 năm] vào năm 2017, nhưng sau đó họ đã tái đàm phán và ký hợp đồng mới vào năm 2021. STB đứng thứ 6 xét về tổng doanh thu phí APE vào năm 2021, nhưng ngân hàng đã vươn lên và đứng thứ 3 với tổng phí APE là 454 tỷ đồng [+13% YoY] trong 4T2022.
CỔ PHIẾU NGÂN HÀNG NÀO CHẤT LƯỢNG?
Những động lực thúc đẩy chính cho Bancassurance là tốc độ tăng trưởng của tầng lớp trung lưu tại Việt Nam và gia tăng GDP bình quân đầu người góp phần vào sự tăng trưởng của thị trường bảo hiểm; Người dân đang ngày chú ý nhiều hơn đến sức khỏe, đặc biệt là sau đại dịch. Từ đó hình thành nhu cầu đối với bảo hiểm nhân thọ và bảo hiểm sức khỏe; Tỷ lệ thâm nhập của mảng bảo hiểm nhân thọ thấp, chỉ chiếm khoảng 2% GDP.
Thông thường, các ngân hàng thường phụ thuộc vào tăng trưởng tín dụng, tuy nhiên, tốc độ tăng trưởng tín dụng lại bị kiểm soát bởi Ngân hàng Nhà Nước [SBV] thông qua cơ chế cấp hạn mức tín dụng hằng năm của SBV. Ngành ngân hàng Việt Nam đang trong giai đoạn phát triển, và các ngân hàng đang chuyển hướng sang tập trung mở rộng thu nhập phí, và bancassurance là một động lực cốt lõi của sự chuyển dịch này.
Yuanta cho rằng thu nhập của các ngân hàng sẽ ít bị phụ thuộc vào mảng cho vay trong tương lai. Thu nhập phí sẽ trở thành động lực thúc đẩy lợi nhuận, với 2 nhân tố đóng góp chính là: doanh thu bancassurance và phí dịch vụ thẻ.
Các ngân hàng có mạng lưới hoạt động rộng lớn và tệp khách hàng tiềm năng là những gì mà các công ty bảo hiểm đa quốc gia còn thiếu, và đây cũng là một lợi thế cạnh tranh rất lớn trong việc bán bảo hiểm.
Các ngân hàng thuộc sở hữu nhà nước như Vietinbank đang đứng đầu xét về số lượng khách hàng và mạng lưới hoạt động trên toàn quốc. Các ngân hàng thương mại như VPB, MBB và HDB cũng có tệp khách hàng quy mô lớn. Tuy nhiên, phần lớn trong số đó là những khách hàng của các công ty con tài chính. Thu nhập hằng tháng của những khách hàng này được xếp vào nhóm thu nhập thấp.
Vì thế, khả năng có thể bán sản phẩm bancassurance cho các khách hàng từ các công ty tài chính tiêu dùng thấp hơn so với các khách hàng của ngân hàng. Do đó, nếu không tính đến số lượng khách hàng của các công ty tài chính tiêu dùng, thì các ngân hàng thuộc sở hữu nhà nước hiện đang là những ngân hàng có số lượng khách hàng bancassurance tiềm năng nhiều nhất.
Trên cơ sở đó, Yuanta tiếp tục khuyến nghị các ngân hàng chất lượng cao, có tiềm năng tăng trưởng mảng bancassurance rất tích cực như là: ACB, MBB và VCB. ACB đứng thứ nhất trong bảng xếp hạng tổng doanh thu APE trong 4 tháng đầu năm 2022, theo sau đó là MBB.
Với việc tín dụng bứt tốc ngay trong tháng đầu tiên của năm mới và áp lực lạm phát ngày càng tăng, nhiều ngân hàng thương mại tiếp tục điều chỉnh biểu lãi suất tiết kiệm của mình theo hướng tăng lên để hút tiền gửi từ thị trường.
Tổng hợp của Công ty Chứng khoán Bảo Việt [BVSC] cho biết, lãi suất huy động trung bình tiếp tục có diễn biến tăng nhẹ trong tháng đầu tiên của năm 2022 đối với cả hai kỳ hạn 6 tháng và 12 tháng. Trung bình lãi suất huy động 6 tháng và 12 tháng tăng lần lượt lên mức 4,79% và 5,552% vào cuối tháng 1/2022.
Nhóm ngân hàng thương mại cổ phần Nhà nước tiếp tục là nhóm duy nhất không điều chỉnh lãi suất trong tháng 1 này. Lãi suất trung bình kỳ hạn 6 tháng tiếp tục được duy trì ở mức 3,775%/năm trong tháng thứ 8 liên tiếp. Trong khi lãi suất kỳ hạn 12 tháng vẫn đang không thay đổi ở mức 4,95%/năm sau 6 tháng.
Lãi suất của nhóm ngân hàng thương mại có quy mô nhỏ [vốn dưới 5.000 tỷ đồng] và nhóm ngân hàng thương mại quy mô lớn [vốn trên 5.000 tỷ đồng] có diễn biến trái chiều.
Trong đó, nhóm ngân hàng thương mại quy mô nhỏ giảm 0,04 điểm phần trăm đối với kỳ hạn 6 tháng, xuống còn 4,44%/năm, trong khi tăng 0,003 điểm phần trăm với kỳ hạn 12 tháng, lên 6,058%.
Trái lại, ngân hàng thương mại quy mô lớn tăng 0,09 điểm phần trăm, lên 4,79%/năm với kỳ hạn 6 tháng nhưng giảm 0,002 điểm phần trăm xuống 5,307%/năm đối với kỳ hạn 12 tháng.
Theo dữ liệu từ Ngân hàng Nhà nước, dư nợ tín dụng bứt phá ngay từ những ngày đầu năm; tính đến ngày 28/1/2022, dư nợ tín dụng tăng khoảng 2,74% so cuối năm trước [tăng 16,32% so cùng kỳ năm trước; tháng 1/2021 chỉ tăng 0,53%]. Điều này cho thấy dòng vốn đã khai thông.
Hiện tại, mặc dù chỉ số lạm phát CPI của Việt Nam đạt 1,94% tháng 1/2022, mức lạm phát tháng 1 thấp nhất kể từ năm 2017 tới nay [nếu ngoại trừ năm 2021], nhưng nhóm nghiên cứu tại BVSC cho rằng, áp lực lạm phát sẽ cao hơn khi giá nhiều loại nguyên vật liệu đã đang có xu hướng tăng mạnh,
"Triển vọng mở cửa lại toàn bộ nền kinh tế cũng khiến nhu cầu tín dụng tiếp tục cao. Các áp lực này có thể sẽ khiến nhiều ngân hàng thương mại phải tăng lãi suất huy động", nhóm nghiên cứu BVSC nhận định.
Thực tế cũng cho thấy, bước sang đầu tháng 2/2022, hàng loạt ngân hàng đã điều chỉnh tăng biểu lãi suất huy động.
Điển hình, lãi suất tiết kiệm tại VPBank kỳ hạn từ 6 đến 9 tháng tăng khoảng 0,3 - 0,7 điểm phần trăm so với trước đây; kỳ hạn từ 12 tháng trở lên tăng khoảng 0,7 - 0,8 điểm phần trăm. Thậm chí, nếu gửi tiết kiệm kỳ hạn 12 tháng với sản phẩm Prime Savings, khách hàng sẽ được hưởng lãi suất tháng đầu tiên lên đến 12,2-12,4%/năm, các tháng sau đó là 6,1-6,2%/năm.
Techcombank cũng tăng lãi suất từ 0,4-0,5 điểm phần trăm với hầu hết kỳ hạn từ ngày 7/2/2022. Hay tại BacABank, lãi suất tiết kiệm các kỳ hạn ngắn dưới 12 tháng cũng tăng 0,1 điểm phần trăm so với trước, lên mức 3,8%/năm cho các kỳ hạn từ 1-3 tháng; 6%/năm cho kỳ hạn 6 tháng và 6,1%/năm cho kỳ hạn 9 tháng.
Một số ngân hàng cũng tăng biểu lãi suất còn có SCB, SaigonBank, ACB, Sacombank, DongA Bank, OCB…
Tại bảng xếp hạng lãi suất cao nhất tháng 2/2022, SCB dẫn đầu với mức lãi suất 7,6%/năm. Khách hàng muốn nhận được mức lãi suất này cần phải gửi khoản tiền 500 tỷ đồng cho kỳ hạn 13 tháng.
Tiếp đến là Techcombank với mức 7,1%/năm. Khách hàng muốn nhận được mức lãi suất này cần phải gửi khoản tiền từ 999 tỷ đồng trở lên tại kỳ hạn 12 tháng.
Liền sau là ngân hàng MSB với mức ấn định 7%/năm và điều kiện số tiền gửi áp dụng từ 200 tỷ đồng trở lên tại hai kỳ hạn là 12 tháng và 13 tháng.
LienVietPostBank hiện đang xếp ở vị trí thứ tư với lãi suất là 6,99%/năm. Điều kiện để khách hàng nhận được mức lãi suất này là phải có khoản tiền gửi có kỳ hạn 13 tháng và 60 tháng, trong đó giá trị tiền gửi ở kỳ hạn 13 tháng phải từ 300 tỷ trở lên.
Bên cạnh đó, khách hàng có thể cân nhắc lựa chọn gửi tiền ở một số ngân hàng khác cũng có lãi suất tiết kiệm tương đối cạnh tranh như MBBank [6,9%/năm], Ngân hàng Việt Á [6,9%/năm], HDBank [6,85%/năm], BacABank [6,8%/năm]... Nhưng, các ngân hàng này đều có những tiêu chuẩn riêng để đạt được mức lãi suất như trên, chứ không cào bằng cho mọi khoản tiền gửi.
Đáng chú ý, VPBank đã thoát khỏi vị trí cuối bảng khi mức lãi suất cao nhất ở đây đã tăng lên mức 6,7%/năm cho khoản tiền lớn hơn 50 tỷ, kỳ hạn 36 tháng.
Tại nhóm 4 ngân hàng thương mại nhà nước [Vietcombank, VietinBank, Agribank và BIDV] trong tháng này chỉ Vietcombank là có điều chỉnh giảm lãi suất tại một số kỳ hạn ngắn. Tuy nhiên điều này không ảnh hưởng đến mức lãi suất cao nhất đang được huy động tại ngân hàng này. Trong đó, mức lãi suất ngân hàng cao nhất là 5,6%/năm tại VietinBank; ba ngân hàng còn lại có chung mức 5,5%/năm.