Kiến ba khoang cắn bôi thuốc gì

Bị kiến ba khoang cắn cực kỳ nguy hiểm. Trên thực tế, loài kiến này mang độc tố mạnh hơn gấp nhiều lần so với nọc rắn hổ mang. Vì vậy, bạn cần tránh xa kiến ba khoang và học cách xử lý nhanh nếu lỡ bị chúng đốt.

Kiến ba khoang rất phổ biến ở các vùng có khí hậu nóng ẩm như nước ta. Loài kiến này bị thu hút bởi ánh sáng, đặc biệt là ánh sáng huỳnh quang [đèn huỳnh quang], vì vậy chúng sẽ thường xuyên “ghé thăm” các tòa chung cư, nhà ở, khu vực văn phòng cũng như những nơi thường xuyên sáng đèn khác.

Kiến ba khoang có chiều dài xấp xỉ 1 cm, gấp đôi loài muỗi. Chúng có đầu và bụng dưới màu đen, trong khi ngực và bụng trên lại có màu đỏ. Loài kiến có cánh này hiếm khi bay, tuy nhiên chúng bò rất nhanh. Khi bị tác nhân bên ngoài đe dọa hay làm phiền, chúng sẽ cong bụng lên trông như bò cạp và sẵn sàng đốt.

Vậy khi bị kiến ba khoang cắn phải bôi thuốc gì, xử lý vết cắn thế nào và làm sao để phòng tránh kiến ba khoang? Hãy cùng Hello Bacsi tìm hiểu qua bài viết sau đây.

Cách xử lý nhanh khi bị kiến ba khoang đốt

Khi bị kiến ba khoang đốt, bạn cần xử lý ngay lập tức để ngăn vết thương trở nên trầm trọng hơn. Sau đây là những việc bạn cần làm:

• Khi bạn tiếp xúc với kiến ba khoang hay lỡ đè phải chúng, hãy lập tức rửa tay và vùng da tiếp xúc bằng xà phòng. Lưu ý rửa nhẹ nhàng để không làm trầy xước vết thương.
• Sau đó, bạn cần đến cơ sở y tế để được thăm khám và điều trị. Bác sĩ sẽ căn cứ vào tình hình vết thương để hướng dẫn bạn cách xử lý. Một số loại thuốc thường được chỉ định để chữa trị kiến ba khoang cắn gồm: Thuốc bôi tại chỗ chứa corticoid, thuốc uống kháng histamin, thuốc kháng sinh… Trường hợp nhẹ sẽ tiến hành sát trùng và các triệu chứng sẽ tự khỏi sau vài tuần.

Bạn tuyệt đối không nên áp dụng các phương pháp dân gian, truyền miệng. Điều này có thể khiến vết thương lan rộng và khó xử lý hơn.

Nhận biết các triệu chứng viêm da do kiến ba khoang cắn

Các vùng da bị ảnh hưởng do kiến ba khoang cắn thường là cổ, cánh tay và mặt. Các triệu chứng có thể không xuất hiện rõ rệt trong 12−24 giờ đầu, nhưng sau đó bạn sẽ thấy xung quanh vùng da bị đốt sưng và ngứa nghiêm trọng.

Sau 2–3 ngày, các vùng da tiếp xúc sẽ đỏ dần và sưng phình ra, đồng thời xuất hiện các mụn nước nhỏ – trông giống như mụn nước khi bị phỏng. Lúc này, các vùng da quanh các khớp nơi đè trúng kiến ba khoang sẽ hình thành tổn thương đối xứng.

Các mụn nước sau đó sẽ vỡ ra và tụ lại tạo thành dạng vết thương như vết bỏng. Sau đó các vết vảy xuất hiện, hầu hết các triệu chứng bắt đầu dần hồi phục sau 2–3 tuần.

Tuy nhiên, trong một vài trường hợp, các vùng da do kiến ba khoang đốt có thể phát triển thành đợt nhiễm khuẩn thứ hai – dạng nhiễm khuẩn da. Ngoài ra, vùng da tiếp xúc có thể chuyển thành các đốm đen. Tình trạng này còn được gọi là “mắt kiến ba khoang”, xuất hiện do bạn tiếp xúc với chất dịch cơ thể chúng. Chất dịch này chứa một loại độc tên là Pederin – độc tố được cho là độc hơn nọc rắn hổ mang. Nếu bạn dùng bàn tay đã chạm phải chất độc của kiến ba khoang dụi mắt sẽ khiến cho mắt bị sưng tấy, đỏ và nhiều biến chứng khác.

Tình trạng viêm da do bị kiến ba khoang đốt dễ bị lẫn lộn với mụn Herpes, vết bỏng nước, phản ứng dị ứng cấp tính, viêm da do động vật nhiều chân và viêm da tiếp xúc.

Phòng ngừa kiến ba khoang cắn vào mùa mưa

Mùa mưa là mùa hoạt động mạnh mẽ của kiến ba khoang. Dưới đây là một số cách giúp bạn phòng ngừa bị kiến cắn hiệu quả hơn:

• Mùa mưa là mùa kiến ba khoang hoạt động mạnh nhất, do đó bạn hãy nhớ đóng các cửa ra vào và cửa sổ khi trời tối.
• Khi ngủ, hãy nhớ giăng mùng chống côn trùng.
• Nếu bạn thấy bất kỳ con kiến ba khoang nào bò lên da bạn, hãy thổi nó đi thay vì phủi nó. Điều này sẽ hạn chế nguy cơ tiếp xúc với kiến. Bạn cũng có thể dùng một mảnh giấy, dụ nó bò lên và lấy ra khỏi người.
• Nếu bạn lỡ tiếp xúc với loài kiến này, hãy nhớ đừng chạm vào mắt. Ngay lập tức rửa tay và các vùng da tiếp xúc bằng xà phòng thật kỹ.
• Trước khi đi ngủ, thường xuyên kiểm tra xem quanh giường ngủ và trần nhà có kiến ba khoang không
• Cắt tỉa gọn các lùm cây quanh nhà để đảm bảo không tạo môi trường sống cho kiến.

Hy vọng bài viết đã cung cấp những thông tin hữu ích cho bạn về cách trị kiến ba khoang cắn. Bạn hãy luôn nhớ vệ sinh nhà cửa sạch sẽ thường xuyên để ngăn ngừa kiến ba khoang gây hại cho gia đình mình nhé.

Các bài viết của Hello Bacsi chỉ có tính chất tham khảo, không thay thế cho việc chẩn đoán hoặc điều trị y khoa.

Bệnh nhân tuyệt đối không tự ý mua thuốc bôi, cần được khám và điều trị bởi các bác sĩ chuyên khoa. Nếu được điều trị đúng, bệnh thường khỏi sau 5-7 ngày.

Kiến khoang còn được gọi là kiến lác, kiến gạo, cằm cặp, kiến nhốt,... Loài côn trùng này có thân mình thon, dài như hạt thóc dài khoảng một cm, có hai màu đỏ và đen. Kiến khoang có 3 đôi chân, bụng có đốt, trong đó một đốt màu đỏ, bay và chạy rất nhanh, 2 đôi cánh.

Ban ngày, kiến khoang bò tương tự kiến. Chúng sống ở các ruộng lúa, vườn cây, ven bờ suối hoặc dưới tán cây ở các bìa rừng, bãi rác thải, công trình đang xây dựng,... Chúng thường xuất hiện và phát triển vào đầu mùa mưa khi có độ ẩm cao, rất thích ánh sáng đèn ban đêm nên thường bay vào nhà khi sáng đèn.

Khi bị chà xát hay dập nát, cơ thể chúng có thể phóng thích ra chất dịch chứa chất paederin. Chất dịch này khi tiếp xúc với bề mặt da gây nên phản ứng viêm da tiếp xúc kích ứng [mọi người thường hay hiểu lầm là kiến khoang đốt], tiếp xúc với mắt gây loét kết mạc, giác mạc, bỏng mắt…

Triệu chứng

Vào mùa mưa, ban đêm, kiến ba khoang theo ánh đèn bay vào buồng làm việc, buồng ngủ, buồng tắm, bám vào quần áo, khăn mặt…. Bệnh nhân vô tình bị côn trùng rơi vào cổ, mặt, phần hở thân mình, dơ tay quệt, đập, hay dùng khăn rửa mặt làm côn trùng có chứa chất pederin tiếp xúc trực tiếp lên da. Sau khi tiếp xúc, bệnh nhân thấy hơi ngứa rát, căng da, kèm theo đỏ một vùng da.

Sau 6-12 giờ tổn thương, da đỏ cộm thành vệt, trên đó nổi những mụn nước to nhỏ không đều, nặng hơn có thể hình thành mụn mủ, bọng mủ kèm theo loét, hoại tử da. Một số có tổn thương đối xứng ở khoeo tay, bẹn [kissing lesion].

Trường hợp nặng, người bệnh có thể có sốt nhẹ, nổi hạch, đau vùng cổ, nách, bẹn tương ứng với tổn thương.

Tổn thương da thường hết sau một tuần, tuy nhiên sẽ để lại vết thẫm màu và sẽ mờ dần đi theo thời gian.

Rất nhiều bệnh nhân viêm da tiếp xúc do kiến khoang bị chẩn đoán nhầm với zona. Zona là bệnh lý do virus Varricella-zoster, bệnh đặc trưng bởi tình trạng những đám mụn nước nhỏ trên nền dát đỏ, ở một bên cơ thể, theo đường đi của dây thần kinh. Đặc biệt, bệnh thường đi kèm các triệu chứng đau rất dữ dội.

Một số trường hợp được chẩn đoán nhầm với bệnh herpes. Herpes là bệnh do virus Herpes simplex gây nên, với tổn thương là mụn nước nhỏ tập trung thành đám, ở vùng niêm mạc môi, sinh dục… Bệnh nhân thường có cảm giác ngứa, rát, châm chích… Bệnh thường hay tái phát.

Điều trị

Ngay sau khi tiếp xúc hay nghi ngờ tiếp xúc, bạn cần rửa tổn thương với nhiều nước sạch. Nếu bị tiếp xúc vùng mắt, bạn cần rửa nhiều bằng nước muối sinh lý 0,9%.

Trường hợp nhẹ, bệnh có thể tự khỏi. Bạn có thể dùng thuốc bôi tại chỗ như hồ nước, kem bôi có chứa kháng sinh và corticoid.

Thuốc toàn thân được sử dụng trong trường hợp tổn thương lan rộng, gây phù nề nhiều, hay có triệu chứng toàn thân, cần bổ sung thuốc uống [kháng histamine, kháng sinh, corticoid…].

Bệnh nhân tuyệt đối không tự ý mua thuốc bôi, cần được khám và điều trị bởi các bác sĩ có chuyên khoa. Nếu được điều trị đúng, bệnh thường khỏi sau 5-7 ngày.

Biện pháp phòng tránh

- Vệ sinh môi trường sống sạch sẽ, phát quang cây cối, bụi rậm.

- Nếu phát hiện khu vực sinh sống có kiến ba khoang, cần hạn chế mở cửa, sử dụng nhiều bóng đèn điện trong trường hợp không cần thiết. Bạn có thể sử dụng lưới chống côn trùng.

- Trước khi ngủ cần quét nhà, mắc màn.

- Trước khi sử dụng quần áo, khăn mặt, chăn màn,… cần có thói quen kiểm tra kỹ, giũ sạch.

- Khi phát hiện kiến ba khoang, bạn nên bình tĩnh để thổi nhẹ hoặc hất chúng bay đi, tránh bắt giết, chà xát.

- Khi đã vô tình tiếp xúc hay chà xát nên rửa sạch vùng tiếp xúc bằng nhiều nước sạch hay nước muối sinh lý 0,9%.

Bài viết do thạc sĩ, bác sĩ Nguyễn Thị Quỳnh Trang, Trung tâm Da liễu Dị ứng, Bệnh viện Trung ương Quân đội 108, cung cấp thông tin.