Nếu bạn đang sống chung với HIV, điều quan trọng là bắt đầu điều trị HIV để bạn có thể sống lâu hơn, khỏe mạnh hơn. Nếu bạn âm tính với HIV, phòng ngừa HIV tốt hơn bao giờ hết: Dự phòng trước phơi nhiễm [PrEP] là việc sử dụng thuốc để ngăn ngừa nhiễm HIV. Nếu dùng theo quy định, PrEP có thể được sử dụng kết hợp với bao cao su để ngăn ngừa các bệnh lây truyền qua đường tình dục.
Hầu hết mọi người không có dấu hiệu hoặc triệu chứng nhiễm HIV, họ cũng không cảm thấy bị bệnh. Tuy nhiên, các dấu hiệu nhiễm HIV gần đây có thể bao gồm:
- Nhức đầu.
- Sốt.
- Đau cơ.
- Đau dạ dày.
- Giảm cân.
- Đổ mồ hôi đêm.
- Mệt mỏi.
- Hạch bạch huyết bị sưng.
Điều quan trọng là phải được xét nghiệm HIV. Bạn có thể làm xét nghiệm tại nhà cung cấp dịch vụ chăm sóc chính của bạn hoặc tại một trong nhiều địa điểm xét nghiệm HIV trên khắp Philadelphia. Bạn cũng có thể được kiểm tra trong sự thoải mái tại nhà của bạn bằng cách đặt hàng một bộ tự kiểm tra.
Ai
Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh khuyến cáo rằng tất cả mọi người trong độ tuổi từ 13 đến 64 nên được xét nghiệm HIV ít nhất một lần như một phần của chăm sóc sức khỏe thường xuyên của họ. Khoảng một trong 10 người ở Philadelphia bị nhiễm HIV không biết họ có nó.
Những người có nguy cơ cao hơn nên được kiểm tra thường xuyên hơn. Nếu bạn âm tính với HIV vào lần cuối cùng bạn được xét nghiệm và xét nghiệm đó là hơn một năm trước và bạn trả lời có cho bất kỳ câu hỏi nào sau đây, bạn nên làm xét nghiệm HIV càng sớm càng tốt vì những điều này làm tăng cơ hội nhiễm vi-rút:
- Bạn có phải là một người đàn ông đã quan hệ tình dục với một người đàn ông khác?
- Bạn đã có quan hệ tình dục - hậu môn hoặc âm đạo - với một đối tác dương tính với HIV?
- Bạn đã có nhiều hơn một đối tác tình dục kể từ lần xét nghiệm HIV cuối cùng của bạn?
- Bạn đã tiêm thuốc và dùng chung kim tiêm hoặc tác phẩm [ví dụ, nước hoặc bông] với người khác chưa?
- Bạn đã trao đổi tình dục để lấy ma túy hoặc tiền bạc?
- Bạn đã được chẩn đoán hoặc tìm cách điều trị cho một bệnh lây truyền qua đường tình dục khác?
- Bạn đã được chẩn đoán hoặc điều trị viêm gan hoặc lao [TB] chưa?
- Bạn đã quan hệ tình dục với ai đó có thể trả lời có cho bất kỳ câu hỏi nào ở trên hoặc ai đó có lịch sử tình dục mà bạn không biết?
Bạn nên được kiểm tra ít nhất một lần một năm nếu bạn tiếp tục làm bất kỳ điều gì trong số này. Những người đồng tính nam và lưỡng tính hoạt động tình dục có thể được hưởng lợi từ việc kiểm tra thường xuyên hơn [ví dụ, cứ sau ba đến sáu tháng].
Nếu bạn đang mang thai, hãy nói chuyện với nhà cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khỏe của bạn về việc xét nghiệm HIV và các cách khác để bảo vệ bạn và con bạn khỏi bị nhiễm HIV.
Trước khi quan hệ tình dục lần đầu tiên với bạn tình mới, bạn và đối tác của bạn nên nói về lịch sử tình dục và sử dụng ma túy của bạn, tiết lộ tình trạng HIV của bạn và xem xét xét nghiệm HIV và tìm hiểu kết quả.
Ở đâu và khi nào
Làm thế nào
Các xét nghiệm khác nhau được sử dụng để xem bạn có bị nhiễm HIV hay không. Nói chuyện với nhà cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khỏe của bạn để xem loại xét nghiệm HIV nào phù hợp với bạn.
Theo đó, việc chẩn đoán, điều trị ngoại trú cho người nhiễm HIV, người phơi nhiễm với HIV thực hiện theo quy định tại Hướng dẫn điều trị và chăm sóc HIV/AIDS ban hành kèm theo Quyết định 5418/QĐ-BYT năm 2017.
Tuy nhiên, quyết định trên đã hết hiệu lực, nên sẽ áp dụng theo hướng dẫn tại Quyết định 5968/QĐ-BYT năm 2021.
Đối tượng nào thuộc trường hợp cần được tư vấn xét nghiệm HIV?
Theo Mục 2 Chương 1 Hướng dẫn điều trị và chăm sóc HIV/AIDS ban hành kèm theo Quyết định 5968/QĐ-BYT năm 2021 quy định như sau:
CÁC TRƯỜNG HỢP CẦN ĐƯỢC TƯ VẤN XÉT NGHIỆM HIV
- Người có hành vi nguy cơ cao nhiễm HIV: Nam quan hệ tình dục đồng giới, người sử dụng ma túy, người bán dâm, người chuyển giới…
- Người mắc bệnh lao; người mắc các bệnh lây truyền qua đường tình dục; người nhiễm vi rút viêm gan C;
- Người bệnh được khám lâm sàng và cận lâm sàng, nhưng không phát hiện được nguyên nhân gây bệnh hoặc có các triệu chứng gợi ý nhiễm HIV.
- Phụ nữ mang thai.
- Vợ/chồng/con của người nhiễm HIV; anh chị em của trẻ nhiễm HIV, người phơi nhiễm với HIV.
- Bạn tình, bạn chích của người nhiễm HIV hoặc người có hành vi nguy cơ cao.
- Người trong cơ sở khép kín [phạm nhân, người cai nghiện…].
- Các trường hợp khác có nhu cầu.
Theo đó, các đối tượng được quy định sau đây thuộc trường hợp cần được tư vấn xét nghiệm HIV, gồm:
- Người có hành vi nguy cơ cao nhiễm HIV: Nam quan hệ tình dục đồng giới, người sử dụng ma túy, người bán dâm, người chuyển giới…
- Người mắc bệnh lao; người mắc các bệnh lây truyền qua đường tình dục; người nhiễm vi rút viêm gan C;
- Người bệnh được khám lâm sàng và cận lâm sàng, nhưng không phát hiện được nguyên nhân gây bệnh hoặc có các triệu chứng gợi ý nhiễm HIV.
- Phụ nữ mang thai.
- Vợ/chồng/con của người nhiễm HIV; anh chị em của trẻ nhiễm HIV, người phơi nhiễm với HIV.
- Bạn tình, bạn chích của người nhiễm HIV hoặc người có hành vi nguy cơ cao.
- Người trong cơ sở khép kín [phạm nhân, người cai nghiện…].
- Các trường hợp khác có nhu cầu.
Có mấy cách để thực hiện chẩn đoán nhiễm HIV ở người thành niên?
Theo tiểu mục 3.2 Mục 3 Chương 1 Hướng dẫn điều trị và chăm sóc HIV/AIDS ban hành kèm theo Quyết định 5968/QĐ-BYT năm 2021 quy định như sau:
CHẨN ĐOÁN NHIỄM HIV Ở NGƯỜI LỚN VÀ TRẺ TỪ 18 THÁNG TUỔI TRỞ LÊN
3.1. Nội dung
Chẩn đoán nhiễm HIV ở người lớn và trẻ em trên 18 tháng tuổi được thực hiện theo hướng dẫn xét nghiệm HIV quốc gia. Mẫu xét nghiệm được coi là dương tính với HIV khi có phản ứng với cả ba loại sinh phẩm có nguyên lý hoặc chuẩn bị kháng nguyên khác nhau. Các nội dung cụ thể bao gồm:
- Cung cấp thông tin trước xét nghiệm.
- Lấy mẫu làm xét nghiệm HIV khi có sự đồng ý của khách hàng.
- Quy trình thực hiện xét nghiệm chẩn đoán nhiễm HIV theo hướng dẫn quốc gia về xét nghiệm HIV.
- Tư vấn và trả kết quả và kết nối các dịch vụ sau xét nghiệm.
3.2. Mô hình thực hiện
3.2.1. Tại cơ sở y tế
Xét nghiệm HIV được cung cấp tại cơ sở y tế do nhân viên y tế thực hiện.
3.2.2. Tại cộng đồng
Xét nghiệm HIV tại cộng đồng có thể do nhân viên phòng xét nghiệm thực hiện [xét nghiệm lưu động] hoặc người xét nghiệm không chuyên thực hiện.
3.2.3. Tự xét nghiệm HIV
Tự xét nghiệm HIV là xét nghiệm sàng lọc HIV trong đó người được xét nghiệm tự thực hiện tất cả các bước của việc xét nghiệm HIV bao gồm tự lấy mẫu, tự làm xét nghiệm HIV và tự đọc kết quả.
3.2.4. Tư vấn, hỗ trợ kết nối xét nghiệm HIV cho bạn tình, bạn chích chung và con đẻ của người nhiễm HIV
- Tư vấn cho người nhiễm HIV đang điều trị ARV hoặc mới được chẩn đoán nhiễm HIV về lợi ích của việc thông báo tình trạng nhiễm HIV cho bạn tình, bạn chích, sự cần thiết của việc xét nghiệm HIV cho bạn tình, bạn chích và con đẻ của họ;
- Giới thiệu, hướng dẫn các hình thức và quy trình thông báo tình trạng nhiễm HIV cho bạn tình, bạn chích chung với người nhiễm HIV;
- Trên cơ sở đồng thuận của người nhiễm HIV, nhân viên y tế hoặc người nhiễm HIV thông báo tình trạng nhiễm HIV cho bạn tình, bạn chích chung, hướng dẫn thực hiện xét nghiệm HIV cho bạn tình, bạn chích chung và con đẻ của họ.
Theo đó, căn cứ trên quy định có 04 cách để chẩn đoán người thành niên có nhiễm HIV, gồm:
[1] Tại cơ sở y tế:
Xét nghiệm HIV được cung cấp tại cơ sở y tế do nhân viên y tế thực hiện.
[2] Tại cộng đồng:
Xét nghiệm HIV tại cộng đồng có thể do nhân viên phòng xét nghiệm thực hiện [xét nghiệm lưu động] hoặc người xét nghiệm không chuyên thực hiện.
[3] Tự xét nghiệm HIV:
Tự xét nghiệm HIV là xét nghiệm sàng lọc HIV trong đó người được xét nghiệm tự thực hiện tất cả các bước của việc xét nghiệm HIV bao gồm tự lấy mẫu, tự làm xét nghiệm HIV và tự đọc kết quả.
[4] Tư vấn, hỗ trợ kết nối xét nghiệm HIV cho bạn tình, bạn chích chung và con đẻ của người nhiễm HIV:
- Tư vấn xét nghiệm HIV cho người nhiễm HIV đang điều trị ARV hoặc mới được chẩn đoán nhiễm HIV về lợi ích của việc thông báo tình trạng nhiễm HIV cho bạn tình, bạn chích, sự cần thiết của việc xét nghiệm HIV cho bạn tình, bạn chích và con đẻ của họ;
- Giới thiệu, hướng dẫn các hình thức và quy trình thông báo tình trạng nhiễm HIV cho bạn tình, bạn chích chung với người nhiễm HIV;
- Trên cơ sở đồng thuận của người nhiễm HIV, nhân viên y tế hoặc người nhiễm HIV thông báo tình trạng nhiễm HIV cho bạn tình, bạn chích chung, hướng dẫn thực hiện xét nghiệm HIV cho bạn tình, bạn chích chung và con đẻ của họ.
Ngoài ra, việc chẩn đoán nhiễm HIV ở người thành niên được thực hiện theo hướng dẫn xét nghiệm HIV quốc gia theo các nội dung cụ thể bao gồm:
Triệu chứng HIV xuất hiện khi nào?
1.2. - Thực hiện xét nghiệm lần đầu tiên sau khi phơi nhiễm HIV được 3 tháng. Tuy nhiên, hiện nay cũng có một số xét nghiệm cho kết quả chính xác sau phơi nhiễm với virus khoảng 1 tháng hoặc 14 ngày.
Khi nào thì test nhanh HIV?
Thời gian làm xét nghiệm tùy từng loại, nếu là xét nghiệm HIV nhanh thì thời gian làm khoảng 20-30 phút, hoặc có thể đến vài ngày với các loại xét nghiệm HIV khác. Như vậy thời điểm xét nghiệm HIV cho kết quả chính xác nhất là sau khi phơi nhiễm với virus HIV từ 2 - 3 tháng.
Khi bị nhiễm HIV bao lâu thì phát bệnh?
Giai đoạn bệnh Tải lượng virus trong cơ thể càng nhiều thì tỷ lệ gây lây nhiễm càng cao. Nhiễm HIV bao lâu thì phát bệnh? Thời gian ủ bệnh là 2-4 tuần kể từ khi phơi nhiễm.
Xét nghiệm máu bao lâu phát hiện HIV?
Xét nghiệm kháng nguyên - kháng thể thực hiện bằng máu tĩnh mạch có thể phát hiện nhiễm HIV từ 18 - 45 ngày sau khi tiếp xúc với HIV.