Cô Sáu Lục Cung hay còn gọi là cô Sáu Sơn Trang, là người hầu cận Chầu Lục nên được gọi là CÔ SÁU LỤC CUNG.
Tài liệu về cô không nhiều. Cô được thờ ở một cung nhỏ tại đền Chầu Lục, Hữu Lũng Lạng Sơn [ được coi là nơi thờ chính]
THẦN TÍCH CỦA CÔ SÁU LỤC CUNG:
Tương truyền cô Sáu là thánh cô người Nùng [ có tài liệu ghi là người Tày], thuộc đất Hữu Lũng, Lạng Sơn.
Thưở sinh thời cô là người con gái xinh đẹp, nết na, có tài chữa bệnh.
Cô thường đi khắp rừng sâu núi thẳm để hái thuốc cứu người.
Khi cô hiển thánh được muôn dân tôn thờ.
Người bị bệnh ở khắp nơi đều về cửa cô xin trị bệnh , nếu tâm thành sẽ được sở cầu như ý.
Có tài liệu nói rằng, cô là tiên cô hầu cận CHÚA THƯỢNG NGÀN, nên còn gọi là CÔ SÁU THƯỢNG NGÀN.
Trong hàng TỨ PHỦ THÁNH CÔ, cô rất hay ngự đồng.
Các thanh đồng đạo quan rất có rất nhiều người thỉnh cô về ngự đồng, cả khi mở phủ hay khi đón tiệc vui.
Cô Sáu ngự đồng mặc áo lam hoặc áo chàm tím [ ngắn vạt, rộng tay].
Cô ngự đồng khai cuông rồi múa mồi như các tiên cô thượng ngàn khác.
Cô Sáu Lục Cung chính là thánh cô trấn giữ bản đền LỤC CUNG CHÍN TƯ tại Hữu Lũng Lạng Sơn.
[ Đền Chầu Lục cung nương]
NGÀY TIỆC THÁNH CÔ: Tiệc cô Sáu lục cung vào ngày 19 tháng 6 âm lịch hàng năm.
VĂN CÔ SÁU LỤC CUNG NHƯ SAU:
Đệ tử con dâng bài văn tấu
Cung thỉnh mời cô Sáu sơn trang
Đền thờ lập ở trên ngàn
Lô xô đá mọc ngổn ngang mấy tầng
Nước suối chảy rì rầm róc rách
Cá lượn mình luồn lách dưới khe
Đền cô cây mọc xum xuê
Lối lên sông Hoá lối về Suối Ngang
Cảnh sơn trang trên ngàn lồ lộ
Lục Cung từ rực rỡ tối linh
Càng thêm nức tiếng thơm danh
Trừ tà trị bệnh cứu sinh cho đời
Tiên cô Sáu vâng lời Mẫu Thượng
Hái thuốc tiên độ lượng nơi nơi
Nón xanh đủng đỉnh bên đồi
Chân quấn xà cạp chiếc gùi trên vai
Thật ưa ngắm đôi tay vòng bạc
Thẳng đường ngôi mườn mượt tóc mây
Da ngà vẻ ngọc hây hây
Môi trầu cắn chỉ vẻ đầy khuôn trăng
Nở nụ cười hàm răng rưng rức
Má hây hây sực nức hương bay
Áo lam ngắn vạt rộng tay
Long lanh đáy nước tóc mai hoa cài
Bước khoan thai lên hầu Mẫu Thượng
Sớ trạng dâng kính ngưỡng tam toà
Mẫu yêu cô Sáu nết na
Khéo cho thập tử gần xa an lành
Cô anh linh trên đời có một
Kẻ gian tà nhất mực không tha
Cô thường luyện ấn canh ba
Canh tư đốt đuốc vào ra cửa rừng
Cất tiếng hú bỗng rừng im bặt
Rước Mẫu về ngự đất trang châu
Mẫu sai cô Sáu theo hầu
Tay cầm nhành quạt đứng hầu một bên
Đức Mẫu Thượng chỉ lên đỉnh núi
Cô vâng lời vượt suối băng ngàn
Đi đâu cầm thú reo vang
Voi quỳ hổ phục bên đàng cô đi
Tiếng tử quy bên đồi gọi bạn
Gà gáy rừng gọi sáng năm canh
Hái hoa trẩy quả vin cành
Ban tài tiếp lộc lấy danh cho đồng
Mời cô lai giáng điện chung
Khuông phù đệ tử khang ninh thọ trường
______________________________________________
Miss Sixth is the servant of the Sixth Goddess, so she is called "Co Sau Luc Cung".
There are not many materials about her. She was worshipped in a small palace at Chau Luc Temple, Huu Lung, Lang Son [considered the main temple].
LEGEND ABOUT CO SAU:
Legend has it that Co Sau is a Nung saint in Huu Lung, Lang Son.
When she was young, she was beautiful girl who had talent for curing diseases.
She often traveled deep into the forests to collect herbs.
Since she passed away, she has been worshipped by citizens.
Patients from all places visit her temples. If they sincerely pay respect to her, they will be saved.
Some documents say that she is the servant of Forest Goddess, so she is called Co Sau Thuong Ngan.
She often appears in the trance ceremonies.
She is invited by a lot of spirit mediums on special occasions.
When appearing, she wears blue costumes and dances like other saints.
She governs LUC CUNG CHIN TU temple in Huu Lung, Lang Son.
[The temple of the Sixth Goddess]
Her anniversary is on the 19th of June, Lunar Calendar.
Some sentences about Co Sau:
Disciples dedicate the song
to invite Co Sau
The temple is in the forest
Stones grow across several floors
The sound of the stream is clear
Fish glide themselves under it
The trees in front of the temple blossom
across the entrance to Hoa river
The landscape of the forest is stunning
The temple is so sacred
The reputation is everywhere
She is famous for curing diseases
of the citizens
Following the order of the Forest Mother Goddess
She collects herbs in different places
Her legs are covered with footwrap
The basket of flowers are on her shoulders
Her hands are beautiful
Her hair is silky
Her complexion is fair
Her lips are red
She wears blue costumes
and wanders to the temple
The Mother Goddess loves her so much
She is very strict
Evil people are severely punished
....
Người Nùng ở đất Hữu Lũng, Lạng Sơn
AL 10/05: Tiệc Cô Sáu Sơn Trang
- Mẫu Thượng Ngàn, hoặc
- Chầu Lục Cung Nương
- Cho thuốc, chữa bệnh cứu người
- Đền Lục Cung Chín Tư, Hữu Lũng, Lạng Sơn; cạnh đền Chầu Lục Cung Nương.
Thần tích
Cô vốn là là người Nùng ở đất Hữu Lũng, Lạng Sơn. Có thuyết thì nói rằng Cô Sáu là tiên cô kề cận bên cửa Chúa Thượng Ngàn ở đất Trang Châu [chưa xác định rõ], còn lại đa phần đều thống nhất rằng Cô Sáu là người kề cận Chầu Lục Cung Nương nên Cô mới được gọi là Cô Sáu Lục Cung hay còn có danh khác là Cô Sáu Sơn Trang. Khi nhân dân lập đền thờ phụng Chầu Bà, vẫn thỉnh Cô Sáu là cô trấn bản đền Lục Cung.
Tranh vẽ Cô Sáu Sơn Trang.
Họa sĩ Nguyễn Trà My.
Ngoài ra, theo một số tích cũ kể lại, Cô Sáu Lục Cung sinh thời là người con gái xinh đẹp nết na, lại có tài chữa bệnh. Cô thường đi khắp rừng sâu núi thẳm để hái thuốc cứu người vậy nên khi hiển thánh, Cô Sáu vẫn thường được muôn dân tôn là tiên cô có tài chữa bệnh cứu người. Dân chúng khắp nơi về cửa Cô để xin thuốc tiên trị bệnh. Khi Cô lên ngàn hái thuốc thì cầm thú reo ca, voi quỳ hổ phục bên đường cô đi.
Cô Sáu Sơn Trang cũng nổi tiếng đành hanh trên đời, nghiêm khắc trừng trị kẻ nào nhạo báng cửa Cô. Cô đặc biệt ghét người ăn nói quanh co, ăn không nói có.[1]
Nghi thức hầu bóng
Trong hàng Tứ Phủ Thánh Cô, Cô Sáu Lục Cung rất hay về ngự đồng. Các thanh đồng đạo quan thường thỉnh bóng Cô Sáu Sơn Trang ngự đồng không chỉ có khi về đền Lục Cung, về đất Lạng Sơn mà cả khi khai đàn mở phủ hay trong cả những dịp hầu vui, đón tiệc tiên thánh.
Cô ngự đồng khai cuông rồi múa mồi như các tiên cô trên Thượng Ngàn khác.
Trang phục
- Áo ngắn vạt, rộng tay, màu lam hoặc chàm tím
- Quầy đen
- Đầu đội khăn xanh, chít hoa, trâm cài lược dắt
"...Tiên cô Sáu vâng lời Mẫu ThượngHái thuốc tiên độ lượng nơi nơi.Nón xanh đủng đỉnh bên đồi,Chân quấn xà cạp, chiếc gùi trên vai.Thật ưa ngắm đôi tay vòng bạc.Thẳng đường ngôi mườn mượt tóc mây.Da ngà vẻ ngọc hây hây,Môi trầu cắn chỉ vẻ đầy khuôn trăng.Nở nụ cười hàm răng rưng rức,Má hây hây sực nức hương bay.Áo lam ngắn vạt rộng tay.
Long lanh đáy nước tóc mai hoa cài...
" ―Chầu văn Cô Sáu Sơn TrangHình ảnh
Thanh đồng Đỗ Thị Bích Phương hầu giá Cô Sáu, múa quạt.
NAG Tewfic El-Sawy, "Hầu Đồng - The Spirit Mediums of Vietnam", t. 26
Thanh đồng Đỗ Thị Bích Phương hầu giá Cô Sáu, múa mồi.
NAG Tewfic El-Sawy, "Hầu Đồng - The Spirit Mediums of Vietnam", t. 34
Thanh đồng Trần Vân hầu giá Cô Sáu Sơn Trang.
NAG Quỳnh Nguyễn.
Hình ảnh tượng thờ
Tham khảo
- ↑ Ts Bùi Hùng Thắng, "Tín ngưỡng Tam Tứ Phủ", t.1153