Lá giác trị bệnh gì tốt nhất ? công dụng của cây trái giác là gì ? hãy cùng tìm hiểu về tác dụng của loài thực vật này dưới đây, xem nó có lợi ích gì nhé.
Cây giác với nhiều người có vẻ lạ; tuy nhiên thực tế đây lại là một loài cây rất phổ biến ở nước ta. Những tác dụng của cây trái giác dại được đánh giá rất cao. Trong khi trái giác được dùng nhiều làm tăng hương vị các món ăn; thì tác dụng của lá giác trong y học lại rất tốt. Vậy lá giác trị bệnh gì?
Tìm hiểu về dây trái giác
Nếu bạn chưa biết thì dây trái giác [Cayratia trifolia] là một loại thực vật dây leo thân gỗ phổ biết tại khu vực châu Á và châu Đại Dương. Chúng ta có thể tìm thấy loài cây leo dại này trong trong trảng cỏ và rừng thưa nhiệt đới và cận nhiết đới ở các quốc gia Châu Á như: Trung Quốc, Việt Nam, Lào, Campuchia, Thái Lan, Myanma, Indonesia, Malaysia, Philippines cho tới Úc [Queensland, Bắc và Tây Úc] và các đảo ở Thái Bình Dương.
Tại nước ta dây giác dại xuất hiện nhiều tại những quần hệ thứ sinh và dọc các rào, bụi; từ các tỉnh Lào Cai, Nam Hà, Hải Phòng chạy qua những tỉnh miền Trung vào đến An Giang, Kiên Giang.
Lá giác trị bệnh gì ?
Công dụng trị bệnh của cây giác rất phong phú, gần như tất cả bộ phận của nó đều có công dụng chữa bệnh. Người ta sử dụng dây giác làm vị thuốc nam điều trị một số bệnh thông thường.
Trong Đông y, rễ dây giác có vị cay, tính mát; được sử dụng nhằm mục đích thanh nhiệt giải độc, chăm sóc da săn chắc, chữa nhọt phổi và đinh nhọt. Thân cây giác, trái giác và lá giác trị bệnh gì cũng rất phong phú.
Người ta nấu thân, lá và trái giác; sau đó chắt lấy nước để tắm trị rôm, sảy cho trẻ em.
Người ấn độ còn sử dụng rễ giác giã ra với tiêu sọ để đắp trị mụn nhọt.
Còn tại Campuchia, họ giã rễ tươi ra, hòa tan với nước lọc uống để chữa khí hư bạch đới. Ngoài ra, lá giác còn có tác dụng dùng sắc nước uống để hạ nhiệt; nước chảy từ thân giác khi ta chặt ra cũng có thể dùng để uống.
Ở Trung Quốc, rễ được sử dụng để điều trị những đòn ngã tổn thương, nhọt phổi, ghẻ lở. Thân lá giác được sự dụng để phục hồi gẫy xương.
Công dụng của cây trái giác khác
Cây trái giác là một loài thực vật dây leo thân hóa gỗ, sống đa niên. Quả giác có hình dáng tròn, hơi dẹp, nhỏ và đơm thành từng chùm.
Trái giác khi còn non chỉ nhỏ như hạt đậu xanh. Theo thời gian màu sắc của nó dần chuyển sang xanh đậm và bóng bẩy hơn.
Đến khi trái chín màu sắc sẽ trở nên đen thẫm; bóc vỏ ra thấy cùi trái có màu tím giống trái mồng tơi chín. Trái giác non có vị chua chát, tuy nhiên khi chín dần hương vị của nó sẽ thay đổi; từ chua chát thành chua ngọt. Nhờ vị khác biệt này, mà các mẹ muốn dùng quả này để chế biến món ăn; có thể thoải mái lựa chọn trái giác sao cho phù hợp với sở thích gia đình mình.
Ở vùng Đồng bằng Sông Cửu Long, những loại rau củ có vị chua thích hợp để nấu canh chua rất phong phú. Có thể kể đến như lá me, lá quý mầu, cải dưa chua, khóm, me, trái bứa… Tuy nhiên, trái giác dại vẫn được bà con rất ưa chuộc để nấu canh chua.
Những món ăn ngon làm từ cây lá giác
Dây lá giác được sử dụng để nấu thành nhiều món ăn hấp dẫn như cá rô kho giác, canh chua cá đồng nấu trái giác, canh chua lươn nấu trái giác…
Canh chua lươn nấu trái giác
Nhắc đến lươn là nhắc đến một bầu trời ẩm thực. Có quá nhiều món ngon có thể làm được từ lươn như: lươn um rau ngổ, lươn xào lăn, xào sả ớt, kho mắm, nướng chao, nấu cháo môn ngọt với nước cốt dừa…
Tuy nhiên, món ăn được ưa chuộng nhất phải kể đến “canh chua lươn nấu trai giác”. Bởi sự kết hợp giữa lươn và trái giác mang đến một vị chua thanh cho món canh. Món này thường rất phổ biến tại vùng Đồng Bằng Sông Cửu Long vì có lượng lươn dồi dào; bởi chúng thích nghi tốt với môi trường ao hồ nước đọng tù hãm.
Chế biến lươn rất đơn giản, bạn chỉ cần bỏ vào đống tro rồi vuốt cho sạch nhớt. Tiếp theo, rửa lại bằng nước giấm cho thật sạch; đem mổ ruột, để cho ráo nước.
Chuẩn bị một nồi nước, cho trái giác kèm theo một vài tép sả đập dập cho vào. Đun tới khi trái giác bắt đầu mềm ra thì lọc bỏ hết bã trái giác ra; và cho những khoanh lươn đã xào sơ vào nồi nấu chung cùng những cọng bông súng.
Đun tới khi thấy lươn chín thì nêm các loại gia vị vào rồi múc ra bát. Nhớ điểm thêm vào bát canh lươn nấu trái giác vài lát ớt, ngò gai, ngò om… để đậm đà hương vị nhất nhé.
Đầu tiên, cần đun một nồi nước sôi rồi bỏ trái giác vào nấu cho tới khi trái mềm rệu rã; lúc đó vớt trái giác ra tô. Đổ thêm một ít nước sôi vào tô, dầm cho thật nhuyễn trái giác.
Tiếp theo, khuấy đều trái giác đã dầm với một ít nước sôi nữa; rồi lọc lấy nước đổ vào nồi canh đang nấu.
Làm sạch cá đồng rồi thả vào nồi canh; các bạn nên sử dụng cá rô đồng lớn [cá rô mề] để cảm nhận được hết hương vị món ăn này. Đun nồi canh đến khi sôi thì cho thêm các loại gia vị như: ớt, bột ngọt, nước mắm và đường vào.
Chờ tới khi cá chín thì bỏ tiếp rau vào. Đun tới khi cả cá và rau chín đều thì tắt bếp. Rửa sạch và thái nhỏ rau ngò om rồi bỏ vào nồi canh cuối cùng; để mùi hương của loại rau này không bị tan biến mất. Thế là đã hoàn thành món canh chua cá rô đồng trái giác rồi.
Ngày xưa, những quả giác chín người ta thường bỏ đi, không sử dụng đến. Tuy nhiên, dựa vào thông tin tài liệu trong và ngoài nước; người ta đã phát hiện ra phần trái của dây lá giác có thành phần hóa học và mùi vị giống với trái nho. Nhờ vậy, hiện nay nó đã được sử dụng nhiều hơn trong ủ rượu.
Vậy là chúng ta đã tìm hiểu xong lá giác trị bệnh gì ? và cả các công dụng của cây trái giác là gì rồi. Quả là một loài thực vật nhiều lợi ích phải không nào. Nếu có cơ hội hãy nếm thử món ăn làm từ dây trái giác nhé.
Giác bị chặt hoặc tàn lụi trong mùa nắng sẽ đâm chồi mơn mởn sau mưa. Hễ còn một khúc rễ ngắn là giác có thể sinh tồn. Trái giác tròn, hơi dẹp, nhỏ và dính nhau thành từng chùm. Khi còn non, trái nhỏ như hạt đậu xanh.
Càng lớn, trái càng có màu xanh đậm đà và bóng bẩy. Trái chín lại có màu đen thẫm, bên trong tím lịm như mực mồng tơi, tựa như trái nho chín, nhưng kich cỡ nhỏ hơn, có lẽ vì thế mà người bình dân Tây Nam bộ gọi nó là "nho rừng".
"Trái giác già trái giác ngả màu đen/ Thương người có nghĩa mấy phen hẹn thề" - Ca dao
Trái giác non có vị chua chát, càng lớn vị thay đổi từ chua thanh đến chua ngọt, chất nhờn của trái gây ngứa nên không ăn được. Nhưng trí tuệ dân gian thật tuyệt vời khi họ đã sáng tạo ra cách dùng trái giác để kho cá hay nấu canh chua, tạo nên những món ăn đặc trưng miền sông nước.
Người có kinh nghiệm chế biến ít khi chọn trái giác chín, bởi nó tạo màu nước tím đen không đẹp mắt. Họ chỉ hái những trái già hoặc vỏ hơi hườm hườm hái nhiều chùm về rồi lặt từng trái một, sau đó rửa sạch.
Cá rô có màu xanh từ xám đến nhạt, mang cá có hình răng cưa, trên lưng có hàng gai nhọn, hai hàm răng bén. Cá sống ở môi trường nước ngọt, nước lợ. Khắp sông rạch, ao đìa, lung bàu, trên đồng ruộng bát ngát cánh cò bay ở miền Tây Nam bộ là môi trường lí tưởng cho cơ sở rô sống và sinh con đẻ cháu. Cá rô mề tháng chín mười ăn nhụy lúa béo tròn.
Người bình dân đốn tre, chẻ rồi vót câu, đào trùn làm mồi để cắm dọc theo bờ ruộng như bắt cá. Loài cá này có nhiều cách chế biến, từ món kho tộ cho đến nướng, chiên, nấu canh chua, kho mắm… món nào cũng tuyệt, nhưng có lẽ hấp dẫn nhất là món cá rô nấu canh chua và cá rô kho trái giác.
Cá rô cũng làm sạch, để ráo. Rau dùng để nấu canh chua thường là những ngọn rau muống đồng mọc hoang ngoài bờ ruộng, vườn tạp. Chuẩn bị xong, bắc nồi nước lên nấu cho thật sôi rồi thả trái giác vào nấu đến khi trái mềm rệu rã thì lược lấy trái cho ra tô. Sau đó, cho một ít nước sôi vào tô, dầm vừa tay cho trái giác nhuyễn từ từ, cho thêm một ít nước sôi nữa hòa vào phần đã dầm để lọc lấy nước trút lại vào nồi canh đang nấu.
Lược nước chua xong là cho cá rô vào nồi. Trong lúc này, người ta sẽ nêm nếm cho nồi canh vừa ăn với các gia vị: ớt, bột ngọt, nước mắm và ít đường. Đợi cá chín, cho tiếp rau vào. Nồi canh vừa ăn, cá và rau chín đều thì nhấc nồi xuống. Rau ngò om được rửa sạch và cắt nhỏ sẽ cho vào nồi canh sau cùng, để mùi thơm của rau dậy hơn. Vậy là có nồi canh chua ngon như ý.
Sẵn bếp than hồng, người ta kho khô luôn ướp cá đã làm sạch với ít đường, tiêu, hành lá, ớt, nước mắm ngon, bột ngọt, … để chừng nửa giờ cho cá thấm. Những chùm giác về lặt rời rửa sạch. Sau đó cho cá rô vào nồi đất, rải đều lên cá một lớp trái giác rồi đốt lửa kho. Lúc sau, cho thêm ít tóp mỡ và chế thêm nước cho nồi cá xăm xắp.
Vậy mới biết trí tuệ dân gian đã giúp người bình dân kết hợp hài hòa và khéo léo từ những con, cây, trái, … để cho những món ăn vừa đậm đà hương vị vừa gợi nhớ thuở xưa con người đến vùng đất này khám phá và chinh phục thiên nhiên, phục vụ cho chính cuộc sống của mình.