Chào bác sĩ! Em bị đau đùi sau chân trái, đau bắp chân, đau gót chân rất khó chịu khi ngủ ban đêm. Khi đi lại nhiều đau đùi sau đau chân. Khi đi chụp chiếu xét nghiệm bác sĩ bảo bị đau cơ bình thường, nhưng lấy thuốc uống cũng không đỡ. Bác sĩ tư vấn giúp em, đau đùi sau chân trái, đau bắp chân và gót chân khó chịu khi ngủ phải làm thế nào ạ? Rất mong bác sĩ tư vấn, cảm ơn bác sĩ!
Cấn Quang Tuấn [1990]
Trả lời
Chào bạn, bác sĩ xin được giải đáp câu hỏi: “Đau đùi sau chân trái, đau bắp chân và gót chân khó chịu khi ngủ phải làm thế nào?” như sau:
Bạn bị đau đùi sau chân trái, đau bắp chân, đau gót chân rất khó chịu khi ngủ ban đêm. Khi đi lại nhiều đau mặt sau đùi, đau chân. Trong trường hợp của bạn, nghĩ nhiều đến đau thần kinh tọa do có sự chèn ép rễ dây thần kinh. Đây là bệnh lý do tổn thương cột sống như phình đĩa đệm hoặc thoát vị đĩa đệm. Như vậy điều bạn cần làm là đi khám bệnh tại cơ sở y tế có chuyên khoa cơ xương khớp, bạn cần phải được chụp cộng hưởng từ cột sống thắt lưng để đánh giá các tổn thương trong bệnh lý cơ xương khớp.
Bạn có thể đến cơ sở y tế gần nhất hoặc Bệnh viện thuộc Hệ thống Y tế Vinmec để được các bác sĩ thăm khám và tư vấn kỹ hơn. Trân trọng!
Để đặt lịch khám tại viện, Quý khách vui lòng bấm số hoặc đặt lịch trực tiếp . Tải và đặt lịch khám tự động trên ứng dụng MyVinmec để quản lý, theo dõi lịch và đặt hẹn mọi lúc mọi nơi ngay trên ứng dụng.
Được giải đáp bởi Bác sĩ chuyên khoa II Hoàng Thị Hiền - Bác sĩ Đa khoa - Khoa Khám bệnh, Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Times City
XEM THÊM:
- 10 tư thế yoga giảm đau thần kinh tọa
- 6 bài tập kéo giãn để giảm đau thần kinh tọa
- Vị trí và tác dụng huyệt Dương Quan
Bài viết này được viết cho người đọc tại Sài Gòn, Hà Nội, Hồ Chí Minh, Phú Quốc, Nha Trang, Hạ Long, Hải Phòng, Đà Nẵng.
Viêm gân tứ đầu đùi thường ít phổ biến hơn so với tình trạng viêm gân bánh chè, là hậu quả của việc hoạt động quá tải lặp đi lặp lại từ nhiều tuần đến nhiều tháng, khiến gân không đủ thời gian hồi phục. Điều này đã khiến quá trình liền gân không trọn vẹn, gây thoái hóa và đau gân mạn tính. Bệnh cần được chẩn đoán, điều trị sớm nhằm hạn chế tối đa các biến chứng nghiêm trọng không mong muốn.
Cấu tạo và chức năng của gân tứ đầu đùi
Gân cơ tứ đầu đùi xuất phát từ điểm nối cơ của cơ thẳng đùi [rectus femoris], cơ rộng ngoài [vastus lateralis], cơ rộng trong [vastus medialis], cơ rộng giữa [vastus intermedius] đến bám vào cực trên của xương bánh chè. Gân gồm nhiều lớp, kết hợp với gân và xương bánh chè để tạo thành cơ chế duỗi cẳng chân. Cơ nhận chi phối thần kinh và máu nuôi từ thần kinh và động mạch đùi. [1]
Các cơ rộng ngoài, rộng giữa, rộng trong có chức năng duỗi gối cũng như ổn định chuyển động xương bánh chè.
Cơ rộng ngoài là cơ lớn nhất trong bốn cơ, khi co sẽ kéo xương bánh chè hướng ra ngoài, lực kéo này được cân bằng bởi cơ rộng trong [cơ nhỏ nhất trong các cơ, kéo xương bánh chè theo hướng ngược lại. Hoạt động của cơ rộng giữa giúp làm vững xương bánh chè vào chính giữa trên hành trình di chuyển của nó. Khi các cơ này co đồng thời với nhau sẽ tạo nên động tác duỗi cẳng chân. Cơ thẳng đùi còn góp phần vào động tác gấp háng.
Mức độ tổn thương gân tứ đầu sẽ quyết định mức độ hạn chế động tác duỗi gối, những tổn thương nhỏ chỉ ảnh hưởng không đáng kể, nhưng đứt gân hoàn toàn sẽ làm mất chức năng duỗi.
Viêm gân tứ đầu đùi là gì?
Viêm gân tứ đầu đùi hay bệnh gân tứ đầu là tình trạng gân tứ đầu bị tổn thương do quá tải, thường là hậu quả của việc chịu tải lặp đi lặp lại trên hệ thống duỗi, có thể xảy ra ở cả vận động viên cũng như người không chơi thể thao. Cụ thể, do đáp ứng lành gân không đầy đủ, các tác động bên ngoài theo thời gian dần gây ra những biến đổi về cấu trúc, gây thoái hóa gân. Nếu tình trạng viêm không được điều trị kịp thời, hậu quả sau cùng sẽ là vôi hóa gân, rách bán phần hoặc rách hoàn toàn gân tứ đầu. [2]
Nguyên nhân gây ra bệnh gân tứ đầu đùi
Nguyên nhân thường gặp nhất của bệnh viêm gân tứ đầu đùi là hoạt động quá mức lặp đi lặp lại, khiến gân không đủ thời gian hồi phục, có thể xảy ra trong các trường hợp điển hình như:
- Các hoạt động thể thao, lao động.
- Chấn thương, nhảy bật, tiếp đất trên bề mặt cứng.
- Tăng cường độ hoạt động thể chất một cách đột ngột.
- Tập luyện sai tư thế.
Các yếu tố nguy cơ:
- Chơi các môn thể thao cần nhảy bật nhiều: bóng chuyền, bóng rổ…
- Chạy trên bề mặt cứng.
- Thường xuyên không khởi động trước khi tập luyện.
- Không dành đủ thời gian phục hồi.
- Liên tục thực hiện động tác squat hoặc quỳ gối
Các yếu tố khác có thể làm tăng nguy cơ:
- Tuổi tác: Quá trình lão hoá làm gân trở nên kém linh hoạt và mất nhiều thời gian phục hồi hơn.
- Cân nặng: Béo phì làm gân phải chịu nhiều áp lực hơn.
- Bệnh mạn tính, các rối loạn chuyển hóa như: lupus ban đỏ, tiểu đường… làm giảm tưới máu gân, yếu gân và tăng nguy cơ tổn thương.
- Trục chi: Khi trục chi không thẳng, một chân sẽ phải chịu nhiều áp lực hơn. Sự mất cân bằng cơ cũng đưa đến tác động tương tự.
Triệu chứng thường gặp
Viêm gân tứ đầu gây đau ở phía trước đầu gối, ngay trên xương bánh chè. Thông thường, cơn đau sẽ âm ỉ và có xu hướng tăng dần theo thời gian, khi ngồi quá lâu, ngồi xổm, chạy nhảy. Trong một số trường hợp, tình trạng đau nhức có thể biến mất trong quá trình vận động và tái phát khi ngừng. Một số triệu chứng khác bao gồm: [3]
- Cứng khớp, đặc biệt là vào buổi sáng.
- Sưng tấy.
- Ấn đau.
- Yếu cơ.
- Khả năng di chuyển kém.
Khi bệnh diễn tiến nặng có thể ảnh hưởng đến cả dáng đi, và giới hạn biên độ vận động gối, bệnh nhân thường không thể tì toàn bộ trọng lượng lên chân đau.
Xem thêm: Các dấu hiệu viêm gân thường gặp
Phương pháp chẩn đoán
Chẩn đoán bệnh gân tứ đầu chủ yếu dựa vào khai thác bệnh sử và thăm khám lâm sàng, trong một số trường hợp không rõ ràng, bác sĩ có thể sẽ chỉ định một số xét nghiệm: [4]
- Thăm khám: Bác sĩ quan sát đầu gối và các vùng quanh gối để xem xét tình trạng sưng, đau, ấn để tìm điểm đau.
- Bệnh sử: Những đặc điểm đau điển hình như mô tả bên trên có thể gợi ý nguyên nhân gây đau.
- Xét nghiệm hình ảnh: Phương pháp thường được ưu tiên thực hiện là siêu âm và MRI, giúp bác sĩ có thể thu được hình ảnh tân sinh mạch bên trong gân.
Cách điều trị viêm gân cơ tứ đầu đùi
Sau khi xác định được mức độ nghiêm trọng của tổn thương, bác sĩ sẽ xây dựng một kế hoạch điều trị phù hợp. Dưới đây là một số chỉ định phổ biến:
Điều trị không phẫu thuật
Do hiếm gặp và ít có bằng chứng y học hướng dẫn điều trị, nên nhìn chung tiếp cận điều trị viêm gân tứ đầu sẽ tương tự với bệnh gân bánh chè [viêm gân bánh chè]. Phương pháp chủ yếu là điều trị bảo tồn, tạm ngưng hoặc điều chỉnh các hoạt động gây đau, phục hồi chức năng bằng các bài tập kháng lực có kiểm soát trong 6 – 12 tuần.
Tập luyện thể thao có thể bắt đầu trở lại khi cơn đau thuyên giảm và chắc chắn không khiến tình trạng tái phát. Tập phục hồi chức năng cần kéo dài cho đến 6 -12 tháng ngay cả khi có sự cải thiện.
Chườm đá, băng gối, đai cố định bánh chè nitroglycerin tại chỗ là những điều trị hỗ trợ nếu tập luyện đơn thuần không hiệu quả. Một đợt kháng viêm đường uống hoặc tại chỗ cũng có thể giúp giảm đau. Trong những biện pháp hỗ trợ thì sóng xung kích là lựa chọn được nhiều bác sĩ ủng hộ nhất cũng như có nhiều bằng chứng chứng tỏ hiệu quả nhất. Do đó, người bệnh có thể được cân nhắc thực hiện nếu không đáp ứng tốt với tập luyện đơn thuần sau 6 – 12 tuần.
Những điều trị thay thế khác như tiêm máu tự thân, tiêm huyết tương giàu tiểu cầu, tiêm glucocorticoid, tiêm tế bào gốc đều không hiệu quả, hoặc thiếu bằng chứng, cần phải được nghiên cứu thêm. Do đó, đến nay, tất cả đều không được khuyến cáo sử dụng thường quy.
Phẫu thuật
Hầu hết các trường hợp viêm gân tứ đầu đùi đều điều trị thành công không cần phẫu thuật. Tuy nhiên, nếu đã người bệnh thực hiện một chương trình tập luyện được thiết kế tốt, phối hợp các các biện pháp hỗ trợ khác mà vẫn không có sự cải thiện triệu chứng cũng như chức năng sau 6 – 12 tháng, thì cần được thăm khám và tư vấn ngoại khoa với một bác sĩ chỉnh hình.
Biện pháp phòng ngừa
Một số biện pháp hữu ích giúp phòng ngừa hiệu quả tình trạng viêm gân cơ tứ đầu đùi bao gồm:
- Luyện tập thể dục, thể thao đúng kỹ thuật để tránh chấn thương.
- Luôn khởi động kỹ trước khi luyện tập thể dục thể thao.
- Mang giày dép có kích thước vừa vặn, phù hợp với từng bộ môn để giúp hỗ trợ tốt cho bàn chân, mắt cá chân, tránh gây áp lực lên vùng đầu gối.
Trung tâm Chấn thương chỉnh hình, Hệ thống BVĐK Tâm Anh, là nơi quy tụ đội ngũ chuyên gia đầu ngành, bác sĩ ngoại khoa giàu kinh nghiệm, tận tâm, nhiệt tình như: TTND.GS.TS.BS Nguyễn Việt Tiến; PGS.TS.BS Đặng Hồng Hoa; TS.BS Tăng Hà Nam Anh; ThS.BS.CKII Trần Anh Vũ; BS.CKI Trần Xuân Anh, Ths. Bs Nguyễn Quang Tôn Quyền, ThS.BS.CKI Lê Đình Khoa, TS.BS Đỗ Tiến Dũng; TS.BS.CKII Vũ Hữu Dũng… Đây cũng là một trong những đơn vị tiên phong trong việc chẩn đoán và điều trị các bệnh về cơ xương khớp với kỹ thuật hiện đại theo phác đồ cập nhật quốc tế.
Bệnh viện còn được trang bị hệ thống máy móc, trang thiết bị chẩn đoán hình ảnh hiện đại như: máy chụp CT 768 lát cắt Somatom Drive, máy cộng hưởng từ thế hệ mới Magnetom Amira BioMatrix, robot Artis Pheno, máy đo mật độ xương, máy siêu âm…; hệ thống kính vi phẫu thuật Opmi Vario 700 Zeiss, bàn mổ Meera-Maquet… để có thể phát hiện sớm các tổn thương và điều trị hiệu quả các bệnh lý về cơ xương khớp… BVĐK Tâm Anh còn sở hữu hệ thống phòng khám khang trang, khu nội trú cao cấp; khu vực phục hồi chức năng hiện đại; quy trình chăm sóc hậu phẫu toàn diện giúp bệnh nhân nhanh chóng hồi phục và ổn định sức khỏe sau phẫu thuật.
Để đặt lịch khám và điều trị với các chuyên gia đầu ngành tại Trung tâm Chấn thương chỉnh hình, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh, Quý khách vui lòng liên hệ:
Trên đây là tổng hợp tất cả các thông tin liên quan đến viêm gân tứ đầu đùi. Hy vọng với những chia sẻ này, người bệnh đã có thêm nhiều cập nhật hữu ích để điều trị bệnh hiệu quả.