Ăn không tiêu bị nôn phải làm sao

Chướng căng bụng kèm nôn ói có phải ngộ độc thức ăn không là lo lắng của rất nhiều người khi gặp hiện tượng này. Nguyên nhân khiến chúng ta bị chướng bụng, nôn mửa có thể bắt nguồn từ nhiều yếu tố khác nhau như do chế độ ăn uống, sinh hoạt hoặc thậm chí là dấu hiệu của những bệnh lý nguy hiểm tiềm ẩn. Để giải đáp cho thắc mắc trên, MEDLATEC sẽ cùng bạn khám phá câu trả lời qua bài viết sau.

1. Các biểu hiện khi bị ngộ độc thức ăn

Trước khi giải thích được chướng căng bụng kèm nôn ói có phải ngộ độc thức ăn không thì chúng ta cần biết khi một người bị ngộ độc thức ăn sẽ xuất hiện những triệu chứng gì.

Ngộ độc thức ăn, hay dân gian còn gọi là bị trúng thực thường xảy ra sau khi hệ tiêu hóa tiếp nhận và tiêu thụ thức ăn, có thể là một vài phút cho đến vài giờ hoặc sau 1 - 2 ngày. Khi gặp các trường hợp sau, bệnh nhân có thể nghĩ tới ngộ độc thực phẩm:

• Những người cùng ăn một loại thực phẩm có dấu hiệu giống nhau. Ngược lại, những người không ăn thì không có biểu hiện như vậy;

• Trải qua các triệu chứng điển hình của ngộ độc thức ăn: bụng đau dữ dội, tiêu chảy, nôn mửa;

• Phát hiện thực phẩm vừa ăn bị ôi thiu, có mùi bị lạ, thậm chí thấy có giun sán hay vật thể lạ lẫn trong thức ăn.

Khi bị ngộ độc thực phẩm, người bệnh thường bị đau bụng dữ dội kèm theo nôn mửa

Đặc biệt, dựa trên nguyên nhân dẫn đến trúng thực là gì, bệnh nhân có khả năng gặp các dấu hiệu bất thường như sau:

• Ngộ độc các thực phẩm chứa sẵn độc tố tự nhiên: thường là các thực phẩm như cá nóc, măng, sắn, thịt cóc,... nếu không biết cách chế biến sẽ dễ khiến người ăn phải bị ngộ độc;

• Ngộ độc do trong thực phẩm có chứa hóa chất: bên cạnh các biểu hiện phức tạp về tiêu hóa, bệnh nhân còn bị chóng mặt, đau đầu, trụy mạch, nhịp tim nhanh,...;

• Ngộ độc vì thực phẩm nhiễm vi sinh vật: người bệnh khi ăn phải thức ăn bị nhiễm nấm hoặc vi sinh vật gây bệnh thường sẽ bị đai bụng, tiêu chảy, buồn nôn, khô môi, khát nước, sốt do nhiễm trùng và đổ nhiều mồ hôi.

Như vậy, căn cứ vào các dấu hiệu trên có thể thấy điểm chung ở những trường hợp bị ngộ độc thực phẩm là các triệu chứng bất thường ở hệ tiêu hóa như nôn mửa, đau bụng, tiêu chảy nhưng không rõ về hiện tượng chướng căng bụng có xảy ra khi bị ngộ độc thức ăn hay không. Do vậy, nếu bạn bị chướng bụng đầy hơi kèm theo nôn mửa thì cũng có thể là do nguyên nhân khác gây nên.

2. Nguyên nhân nào dẫn đến hiện tượng chướng căng bụng kèm nôn ói?

2.1. Do thói quen ăn uống

• Thường xuyên tiêu thụ thực phẩm khó tiêu gây chướng bụng như cần tây, tỏi tây, măng tây, hành tây, các loại đậu, súp lơ, cải xoăn, ngũ cốc, bông cải xanh,...;

• Ăn các thức ăn nhiều đường fructose như táo, lê, mận, đào, dưa hấu, chà là,...;

• Ưa thích các thực phẩm tinh bột chứa men nở như bánh mì, bánh bao, hoặc đồ ăn có nhiều dầu mỡ như thực phẩm chế biến sẵn, thức ăn nhanh,...;

Chế độ ăn uống thiếu lành mạnh có thể là nguyên nhân gây nên hiện tượng chướng bụng và nôn mửa

• Nước uống gây đầy hơi, chướng bụng khác: bia rượu, nước có gas, cà phê;

• Thói quen ăn nhanh, vội vàng, không nhai kỹ khiến hệ tiêu hóa bị quá tải khi phải nghiền nát các thức ăn cứng;

• Trong khi ăn uống không tập trung, vừa nhai vừa nói chuyện. Nhiều người còn có thói quen ăn xong nằm luôn hoặc đi ngủ ngay khiến quá trình tiêu hóa bị ảnh hưởng.

2.2. Chứng rối loạn tiêu hóa

Các nguyên nhân gây nên chứng rối loạn tiêu hóa:

• Hay căng thẳng mệt mỏi, mất ngủ thường xuyên, cơ thể suy nhược dẫn tới giảm tiết men tiêu hóa và nhu động ruột hoạt động kém hiệu quả;

• Dị ứng với thức ăn hoặc đồ ăn khi kết hợp với nhau sinh độc tố;

• Tiết nhiều axit dịch vị gây rối loạn, mất cân bằng môi trường vi khuẩn đường ruột;

• Tác dụng phụ của một số loại thuốc điều trị bệnh.

• Cơ thể không dung nạp lactose trong sữa.

2.3. Bệnh nhân mắc hội chứng ruột kích thích

Ở Việt Nam hội chứng này còn được biết đến với tên gọi đại tràng co thắt và bất kỳ lứa tuổi nào cũng có khả năng mắc phải. Các triệu chứng thường gặp:

• Chướng bụng, đầy hơi, khó tiêu, buồn nôn, đau bụng đi ngoài;

• Thường xuyên có cảm giác sôi bụng, bụng đau âm ỉ dọc khung đại tràng, đặc biệt là sau khi ăn;

• Đi đại tiện nhiều lần trong ngày;

• Khi sờ bụng thấy có các u cục nổi lên ở khu vực dọc khung đại tràng.

2.4. Trào ngược dạ dày

Chướng căng bụng kèm nôn ói có phải ngộ độc thức ăn không thì chưa chắc, nhưng không thể không nghĩ đến trường hợp trào ngược dạ dày thực quản. Đây là tình trạng phổ biến và có tới 60% người Việt Nam gặp phải tình trạng này. Một số triệu chứng của trào ngược dạ dày thực quản đó là:

• Đầy bụng, căng chướng bụng, ợ hơi và nóng rát vùng thượng vị. Xuất hiện nhiều sau khi ăn xong hoặc người bệnh ở tư thế người cúi về phía trước;

• Buồn nôn, nôn ói kèm theo thức ăn chưa tiêu hóa hết hoặc dịch vị dạ dày;

• Khó nuốt, đắng miệng, ho nhiều vào ban đêm;

• Axit dạ dày trào ngược gây chèn ép dây thần kinh niêm mạc thực quản dẫn đến tình trạng khó thở, đau tức ngực.

2.5. Viêm loét dạ dày tá tràng

Hiện tượng này xảy ra khi trên niêm mạc dạ dày, tá tràng xuất hiện các vết loét, thậm chí hoại tử nặng gây ra các triệu chứng như:

• Vùng xương ức có cảm giác nóng ran, kèm theo chướng bụng đầy hơi, nôn, ợ hơi, dạ dày khó chịu;

• Vùng bụng đau bất thường, kéo dài vài ngày, vài tuần, có khi là vài tháng và tái phát;

• Rối loạn đại tiện;

• Sụt cân, mất ngủ, ngủ không sâu giấc.

Bên cạnh các bệnh lý nêu trên, chướng căng bụng kèm nôn ói còn có thể là dấu hiệu của tăng huyết áp, suy tuyến giáp trạng hay tác dụng phụ do sử dụng thuốc trầm cảm,...

3. Biến chứng của chướng bụng kèm nôn ói

Nếu không xử trí sớm và để tình trạng này kéo dài, bệnh nhân có khả năng chịu các biến chứng nguy hiểm sau:

• Viêm thực quản, viêm hang vị dạ dày, ung thư dạ dày,...;

• Nếu đó là biểu hiện của hội chứng ruột kích thích thì có thể dẫn tới chảy máu, thủng đại tràng, ung thư đại tràng;

• Đối với trào ngược dạ dày: chảy máu thực quản, ung thư thực quản;

• Viêm loét dạ dày tá tràng: xuất huyết tiêu hóa, hẹp môn vị, thủng dạ dày - tá tràng, ung thư dạ dày.

Nếu để lâu chướng căng bụng kèm nôn ói rất nguy hiểm cho người bệnh

Tóm lại, để có thể xác định chính xác chướng căng bụng kèm nôn ói có phải ngộ độc thức ăn không thì cần phải dựa vào điều kiện, hoàn cảnh xảy ra hiện tượng này [có ăn phải thức ăn lạ, ôi thiu không], tình trạng bệnh lý đang mắc phải và căn cứ thêm nhiều biểu hiện khác. Do vậy, tốt hơn hết nếu bị chướng bụng, buồn nôn, nôn mửa, bạn cần theo dõi các triệu chứng bất thường khác của cơ thể, đồng thời đi khám ngay nếu bệnh không có dấu hiệu thuyên giảm để tránh xảy ra biến chứng nghiêm trọng.

Hãy liên hệ ngay tới hotline 1900 56 56 56 - tổng đài của Bệnh viện Đa khoa MEDLATEC sẽ hỗ trợ bạn!

Bài viết được tham vấn chuyên môn cùng ThS.BS Vũ Tấn Phúc - Khoa Khám bệnh & Nội khoa , Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Phú Quốc.

Bệnh ăn không tiêu thường không nguy hiểm đến tính mạng nhưng ảnh hưởng tới sinh hoạt hàng ngày khiến người bệnh mệt mỏi. Trong trường hợp hiện tượng này lặp lại nhiều lần thì có thể bạn đang mắc phải căn bệnh liên quan đến đường tiêu hóa. Vì vậy, không nên chủ quan mà cần thăm khám và điều trị sớm.

Ăn không tiêu là thuật ngữ y khoa dùng để chỉ hiện tượng rối loạn tiêu hóa dẫn đến các triệu chứng đầy hơi, chướng bụng, buồn nôn do thức ăn trong dạ dày không được tiêu hóa, từ đó dẫn đến tình trạng ăn không tiêu.

Bệnh ăn không tiêu thường không nguy hiểm cho người bệnh nhưng nó gây ảnh hưởng tới sinh hoạt hàng ngày khiến người bệnh mệt mỏi. Tuy nhiên, trong trường hợp hiện tượng này lặp đi lặp lại nhiều lần thì có thể bạn đang mắc phải căn bệnh nào đó liên quan đến đường tiêu hóa. Vì vậy, không nên chủ quan khi mắc bệnh ăn không tiêu, cần thăm khám và điều trị sớm.

Nguyên nhân ăn không tiêu thông thường là do thói quen sinh hoạt hoặc do một số bệnh lý liên quan đến đường tiêu hóa. Cụ thể:

Nguyên nhân do thói quen sinh hoạt, ăn uống:

• Thói quen ăn uống: Ăn nhanh, nhai không kỹ hoặc vừa ăn vừa nói chuyện, xem tivi sẽ gây mất tập trung, nuốt nhiều không khí khiến hệ tiêu hóa hoạt động chậm gây khó tiêu. Việc ăn nhiều thực phẩm chứa chất béo sẽ khiến dạ dày quá tải và gây khó khăn trong việc tiêu hóa thức ăn
• Thường xuyên căng thẳng, stress: Stress và căng thẳng có thể khiến hệ tiêu hóa bị rối loạn và gây ăn không tiêu.
• Tác dụng phụ của thuốc: Sử dụng quá nhiều thuốc giảm đau, kháng sinh gây nên hiện tượng đầy bụng, đầy hơi và khó tiêu.
• Sử dụng đồ uống có cồn như rượu, bia thường xuyên; hút thuốc lá nhiều.

Nguyên nhân bệnh lý như:

• Sỏi mật: Sỏi mật là những mảnh vật chất rắn hình thành trong túi mật. Nếu bệnh xảy ra, mật sẽ không còn khả năng tiết ra các chất để tiêu hóa thức ăn trong ruột non dẫn đến bệnh ăn không tiêu.
• Rối loạn đường ruột IBS: Các bệnh liên quan đến hệ tiêu hóa như viêm đại tràng, Crohn, ung thư ruột kết,.. do các biểu hiện như táo bón, tiêu chảy, đau bụng, chướng bụng thường xuyên.
• Trào ngược dạ dày thực quản: Axit dịch vị trong dạ dày di chuyển ngược lên ống thực quản, gây cảm giác nóng rát, ợ nóng,khó tiêu.
• Viêm loét dạ dày tá tràng: Do axit trong dạ dày sản xuất quá nhiều dẫn đến ăn mòn lớp niêm mạc dạ dày - tá tràng.
• Không dung nạp lactose: Ăn không tiêu cũng có thể do hệ tiêu hóa không dung nạp được đường lactose chứa trong sữa.

Trào ngược thực quản dạ dày có thể gây ra ăn không tiêu

Các triệu chứng ăn không tiêu có thể xuất hiện từng đợt hoặc thường xuyên như:

• Sau khi ăn khoảng 30 phút hoặc 1 tiếng đồng hồ có biểu hiện đầy bụng.
• Dạ dày co thắt bất thường, nóng bụng; ợ hơi, xì hơi nhiều.
• Đau bụng âm ỉ kéo dài và có xu hướng nặng hơn.
• Nhức đầu: Do lượng khí dư trong dạ dày tăng cao, đặc biệt là carbon dioxide gây nên tình trạng đau đầu [có thể một bên hoặc cả hai bên].
• Khó thở: Xảy ra vì axit dịch vị chảy vào thực quản, xâm nhập phổi và gây phù nề đường dẫn khí

Trong trường hợp nếu thấy một số triệu chứng ăn không tiêu bất thường như: giảm cân đột ngột, nôn và đi vệ sinh ra máu... thì người bệnh cần đến bệnh viện để kiểm tra chẩn đoán và điều trị kịp thời, hạn chế các biến chứng nguy hiểm.

Việc điều trị bệnh ăn không tiêu gồm:

• Sử dụng thuốc: Bác sĩ sẽ kê các nhóm thuốc như thuốc điều hòa co bóp dạ dày; thuốc tiêu hóa; thuốc chống đầy hơi.
• Ăn uống, sinh hoạt điều độ. Luyện tập thể dục thể thao nhẹ nhàng nhằm nâng cao sức đề kháng.

Ăn uống điều độ để điều trị bệnh ăn không tiêu

Để phòng bệnh ăn không tiêu, mọi người cần thực hiện theo các phương pháp sau đây:

• Uống ít nhất 2 lít nước mỗi ngày: Bổ sung đủ nước cho cơ thể sẽ giúp tăng sức đề kháng, giảm triệu chứng có tính acid của dạ dày và giúp cơ thể đào thải chất độc ra ngoài.
• Ăn các thực phẩm có chứa chất xơ và vitamin như trái cây, rau xanh: Chất xơ và vitamin có lợi cho sức khỏe đường tiêu hóa.
• Ăn chậm, nhai kỹ, chia khẩu phần ăn bữa nhỏ: Người bệnh nên ăn chậm, nhai kỹ, đồng thời chia khẩu phần ăn thành nhiều bữa nhỏ và cách 2 – 3 giờ ăn lại để loại bỏ tình trạng acid dạ dày dư thừa gây nên tình trạng đầy hơi, chướng bụng.
• Tránh thực phẩm không tốt cho hệ tiêu hóa: Thức ăn nhanh, đồ ăn chiên xào, cay nóng,... chứa nhiều chất béo thường gây khó khăn trong việc tiêu hóa.
• Hạn chế đồ uống có gas hoặc cồn: Đồ uống có gas, cồn khiến bụng căng tức và khó chịu, làm tăng nồng độ acid trong dạ dày gây trào ngược, ợ nóng.
• Không ăn trước khi đi ngủ: Nếu hệ thống tiêu hóa làm việc quá tải sẽ dẫn đến triệu chứng khó tiêu và đầy bụng.
• Ngủ đủ giấc, tăng cường vận động: Giúp cơ thể thư giãn và tái tạo năng lượng sẽ giúp hệ thống tiêu hóa hoạt động tốt hơn, hỗ trợ điều trị bệnh ăn không tiêu.

Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec với hệ thống cơ sở vật chất, trang thiết bị y tế hiện đại cùng đội ngũ chuyên gia, bác sĩ nhiều năm kinh nghiệm trong khám điều trị bệnh, người bệnh hoàn toàn có thể yên tâm thăm khám và điều trị tại Bệnh viện.

Để đặt lịch khám tại viện, Quý khách vui lòng bấm số HOTLINE hoặc đặt lịch trực tiếp TẠI ĐÂY. Tải và đặt lịch khám tự động trên ứng dụng MyVinmec để được giảm ngay 20% phí khám khi đặt hẹn khám lần đầu trên toàn hệ thống Vinmec [áp dụng từ 1/8 - 31/12/2022]. Quý khách cũng có thể quản lý, theo dõi lịch và đặt hẹn tư vấn từ xa qua video với các bác sĩ Vinmec mọi lúc mọi nơi ngay trên ứng dụng.

Khắc phục chứng ợ chua và khó tiêu khi mang thai

XEM THÊM: