Vaccine sử dụng tiêm cho nhóm đối tượng trẻ từ 5 đến dưới 12 tuổi là Pfizer và Moderna - Ảnh: VGP/Hiền Minh
Tại buổi tập huấn tiêm vaccine phòng COVID-19 cho trẻ 5-11 tuổi do Bộ Y tế tổ chức ngày 31/3, nhiều địa phương nêu câu hỏi về việc những trẻ đã mắc COVID-19 thì sau bao lâu sẽ thực hiện tiêm vaccine phòng bệnh. Về vấn đề này, Cục trưởng Cục Y tế dự phòng nhấn mạnh, với trẻ đã nhiễm COVID-19, Bộ Y tế sẽ thống nhất bằng văn bản về việc thực hiện tiêm vaccine phòng COVID-19 cho trẻ sau 3 tháng bị nhiễm COVID-19.
"Đây là nhóm đối tượng mắc bệnh, nhưng biểu hiện nhẹ, chính vì vậy miễn dịch tự nhiên ở nhóm trẻ này chưa đầy đủ. Kể cả người lớn, sau khi mắc COVID-19 miễn dịch tự nhiên cũng không thể chuẩn hóa như miễn dịch của vaccine. Do đó, khi đã có miễn dịch tự nhiên, đồng thời có thêm miễn dịch từ vaccine thì sẽ an toàn hơn. Chính vì vậy, việc tiêm vaccine phòng bệnh trên những đối tượng đã mắc là cần thiết, trong đó có trẻ em", GS.TS. Phan Trọng Lân nhấn mạnh.
Không tiêm 2 loại vaccine cho trẻ từ 5-11 tuổi
Cũng tại hội nghị, PGS.TS. Dương Thị Hồng, Phó Viện trưởng Viện Vệ sinh dịch tễ Trung ương nhấn mạnh, khác với những từ 18 tuổi trở lên, trẻ từ 5-11 tuổi chỉ tiêm 2 mũi cùng một loại vaccine, không tiêm trộn vaccine khác nhau. Việc thực hiện tiêm sẽ triển khai trên trẻ lớp 6 trước, sau đó hạ thấp dần độ tuổi. Các địa phương triển khai cuốn chiếu theo trường, địa bàn căn cứ vào tình hình dịch và số lượng vaccine được cung ứng.
Theo bà Dương Thị Hồng, số lượng trẻ trong độ tuổi này tại 63 tỉnh, thành phố đã đăng ký là 11.809.740 trẻ. Các địa phương phải điều tra, lập danh sách các đối tượng, gồm trẻ mẫu giáo, tiểu học và học sinh lớp 6, trẻ trong độ tuổi này nhưng không đi học. Dự kiến, khi vaccine được cung ứng trong tháng 4, Chương trình tiêm chủng mở rộng sẽ sử dụng 2 loại vaccine Moderna và Pfizer tiêm cho trẻ từ 5-11 tuổi.
Theo kinh nghiệm từ thế giới và các đồng nghiệp, những phản ứng trầm trọng, bất thường sau tiêm vaccine COVID-19 ở trẻ 5-11 tuổi rất ít. Tuy nhiên, lãnh đạo Viện Vệ sinh Dịch tễ Trung ương nhấn mạnh các địa phương không được chủ quan. Sau tiêm, trẻ phải được theo dõi tại điểm tiêm 30 phút, tiếp tục theo dõi 28 ngày sau tiêm, đặc biệt là trong vòng 7 ngày sau tiêm, trong đó 3 ngày đầu sau tiêm luôn có người hỗ trợ và chăm sóc 24/24, trẻ tránh vận động mạnh.
Hai loại vaccine tiêm cho trẻ từ 5 đến dưới 12 tuổi
Cũng theo Phó Viện trưởng Viện Vệ sinh dịch tễ Trung ương, trong tháng 4, ngay sau khi được cung ứng vaccine, toàn bộ 63 tỉnh, thành phố sẽ triển khai tiêm vaccine phòng COVID-19 cho trẻ em từ 5 đến dưới 12 tuổi.
Vaccine sử dụng tiêm cho nhóm đối tượng này là Pfizer và Moderna. Trong đó, vaccine Pfizer đã được Bộ Y tế phê duyệt có điều kiện cho nhu cầu cấp bách trong phòng chống dịch COVID-19 sử dụng cho trẻ từ 5 đến dưới 12 tuổi. Vaccine Moderna đã được Bộ Y tế phê duyệt có điều kiện cho nhu cầu cấp bách trong phòng chống dịch COVID-19 sử dụng cho trẻ từ 6 đến dưới 12 tuổi.
Vaccine Pfizer tiêm cho trẻ từ 5 đến dưới 12 tuổi có hàm lượng là 10 mcg, bằng 1/3 hàm lượng so với liều vaccine sử dụng cho đối tượng từ 12 tuổi trở lên.
Hình ảnh phân biệt là nắp lọ vaccine có màu vàng. Vaccine dạng hỗn dịch đậm đặc pha tiêm, đóng lọ 1,3 ml, tương đương 10 liều. Vaccine sau pha loãng với 1,3 ml dung dịch nước muối sinh lý 0,9%. Mỗi liều tiêm 0,2 ml chứa 10 mcg vaccine mRNA COVID-19.
Quy cách đóng gói: Một khay chứa 195 lọ, mỗi lọ chứa 10 liều, một hộp chứa 10 lọ.
Bảo quản và hạn dùng: Bảo quản ở nhiệt độ âm sâu từ -90 đến -60 độ C. Hạn sử dụng 9 tháng kể từ ngày sản xuất. Vaccine được bảo quản ở nhiệt độ từ 2 đến 8 độ C, sử dụng tối đa 10 tuần. Vaccine đã rã đông không được bảo quản trở lại nhiệt độ âm.
Vaccine này chống chỉ định với trẻ quá mẫn với bất kỳ thành phần nào của vaccine. Vaccine Pfizer được tiêm qua đường bắp, liều 0,2 ml, lịch tiêm 2 mũi, cách nhau từ 3-8 tuần. 1 lọ cần tiêm đủ hoàn thành 10 liều.
Vaccine Spikevax [Moderna COVID-19 vaccine] liều sử dụng cho trẻ em bằng 1/2 liều cơ bản so với liều sử dụng cho người lớn. Trong hôm nay hoặc ngày mai, Bộ Y tế sẽ ban hành văn bản thông qua liều lượng vaccine Moderna để tiêm cho trẻ em từ 6 đến dưới 12 tuổi.
Vaccine Moderna có dạng hỗn dịch tiêm có màu trắng đến trắng ngà. Liều cho trẻ em 0,25 ml chứa 50 mcg vaccine COVID-19 mRNA [được bọc trong các hạt nano lipid].
Vaccine đóng lọ nhiều liều: Lọ 10 liều, mỗi liều 0,5 ml tương đương với 20 liều, mỗi liều 0,25 ml, tức một lọ vaccine Moderna sẽ tiêm được 20 cháu.
Vaccine Moderna có hạn sử dụng 9 tháng kể từ ngày sản xuất, thời gian bảo quản ở nhiệt độ 2 đến 8 độ C, tối đa 30 ngày. Trẻ tiêm vaccine Moderna tiêm 2 mũi, cách nhau 28 ngày.
PGS. Dương Thị Hồng nhấn mạnh, đối với vaccine Moderna tiêm cho trẻ từ 5 đến dưới 12 tuổi có liều lượng của người lớn là 50 mcg vaccine COVID-19 mRNA đã được Cơ quan dược phẩm châu Âu cho phép triển khai tiêm, một số quốc gia của châu Âu cũng đã và đang triển khai tiêm song song vaccine này với vaccine Pfizer cho nhóm đối tượng từ 5 đến dưới 12 tuổi.
"Chúng tôi chưa ghi nhận trường hợp gây ra phản ứng nặng như viêm cơ tim ở trẻ sau khi tiêm vaccine mRNA. Trong suốt năm 2021, chúng ta thực hiện tiêm Moderna cho người lớn và mũi nhắc lại để tăng miễn dịch theo hướng dẫn của nhà sản xuất rất an toàn. WHO, Cơ quan dược phẩm châu Âu, CDC Hoa Kỳ cũng đã có hướng dẫn cụ thể triển khai tiêm vaccine, vì vậy, về pháp lý chúng ta hoàn toàn có thể yên tâm triển khai tiêm cho trẻ".
Hiền Minh
Sau khi hướng dẫn hệ miễn dịch cách nhận biết và tiêu diệt mầm bệnh, các thành phần của vaccine sẽ bị đào thải khỏi cơ thể trong thời gian ngắn, chỉ có phản ứng miễn dịch ngừa virus ở lại.
Khi các nước cố gắng đạt mục tiêu miễn dịch cộng đồng, nhiều người chưa hiểu rõ về tác động sinh học của vaccine. Lầm tưởng phổ biến nhất trên thế giới trong thời gian gần đây là "các thành phần của vaccine sẽ tồn tại lâu trong cơ thể và gây hại". Điều này khiến một bộ phận người dân trở nên do dự với chương trình tiêm chủng.
Tuy nhiên, các chuyên gia cho biết, vaccine sẽ được đào thải khỏi cơ thể chỉ trong vài ngày hoặc vài tuần, chỉ có phản ứng miễn dịch ngừa virus ở lại trong thời gian dài. Vaccine chỉ có vai trò kích thích hệ miễn dịch, dạy nó cách phản ứng với mầm bệnh sau này.
Tất cả loại vaccine, bất kể công nghệ nào, đều có mục tiêu cơ bản là cho hệ miễn dịch tiếp xúc với tác nhân gây bệnh mà không để lại nguy cơ mắc bệnh. Virus thường lây lan vào tế bào và sử dụng chúng để tái tạo. Vaccine cần mô phỏng quá trình này để tạo ra phản ứng miễn dịch đầy đủ. Như vậy, vaccine cũng phải di chuyển vào các tế bào nơi sản xuất protein và "giả dạng" một thành phần của virus.
Tất cả vaccine đều tuân thủ nguyên tắc này và cung cấp thông tin về virus qua việc tiêm bắp, song cơ chế hoạt động của chúng khác nhau. Như Pfizer và Moderna sử dụng công nghệ mRNA, còn AstraZeneca sử dụng vector virus.
Dù dùng công nghệ nào, hiệu quả của chúng cũng giống nhau. Tế bào sử dụng khuôn mẫu di truyền trong vaccine để tạo protein S của nCoV - thành phần giúp virus xâm nhập cơ thể. Protein S di chuyển đến bề mặt của tế bào, sau đó được hệ miễn dịch phát hiện.
Các tế bào miễn dịch chuyên biệt cũng hấp thụ protein S và sử dụng chúng để thông báo đến các tế bào khác, từ đó tạo cơ chế phòng thủ trước virus.
Thực tế, mRNA rất mỏng manh, dạng bền vững nhất chỉ tồn tại trong vài ngày. Đây là lý do vì sao vaccine Pfizer và Moderna cần được bảo quản ở nhiệt độ cực thấp.
Vaccine vector như AstraZeneca và Johnson & Johnson sử dụng adenovirus [virus cúm vô hại] làm vector để cung cấp mẫu di truyền của protein S cho các tế bào. Virus vector đã được loại bỏ tất cả các thành phần lây nhiễm, nên nó không thể nhân lên hoặc gây bệnh. Virus vector sẽ liên kết với tế bào, cung cấp thành phần di truyền để hệ miễn dịch nhận biết mầm bệnh, sau đó tự bị loại bỏ.
Như vậy, vaccine không gây ra bất cứ thay đổi nào đối với DNA của người bình thường.
Đối với các protein S do vaccine tạo ra, hệ thống miễn dịch sẽ xác định chúng là yếu tố ngoại lai và tiến hành tiêu diệt, đồng thời hướng dẫn tế bào nhận ra virus trong suốt quá trình này. Các protein S cũng được loại bỏ hoàn toàn khỏi cơ thể sau vài tuần. Trong thời gian này, chúng thường tồn tại ở vị trí tiêm, cụ thể là bắp tay.
Tuy nhiên, các kháng thể do hệ thống miễn dịch tạo ra vẫn còn trong cơ thể nhiều tháng sau tiêm. Vaccine cũng kích thích sản sinh tế bào miễn dịch ghi nhớ. Điều này có nghĩa, ngay cả khi nồng độ kháng thể giảm, hệ miễn dịch cũng sản xuất được thêm kháng thể và tế bào đối phó với virus. Cục Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Mỹ cho phép tiêm vaccine Pfizer tăng cường cho người trên 65 tuổi và một số người có nguy cơ cao 6 tháng sau liều thứ hai.
Theo VnExpress