[TTĐN] - Sóc Trăng hiện có 92 chùa Khmer, các chùa không chỉ là nơi sinh hoạt tôn giáo của đồng bào Khmer mà còn là nơi giảng dạy giáo lý và chữ viết cho các tăng sinh và con em phật tử trong phum sóc.
Thầy Huỳnh Thanh Tèo ôn lại bài cho các vị tăng sinh chuẩn bị tham gia kỳ thi tốt nghiệp Pali Rong ở chùa Sro Lôn, xã Đại Tâm, huyện Mỹ Xuyên, tỉnh Sóc Trăng. [Ảnh: QT]
Việc các chùa tổ chức các lớp giảng dạy và bồi dưỡng chữ Khmer cho các vị tăng sinh, đồng bào phật tử trong phum sóc góp phần rất lớn trong việc bảo tồn giữ gìn và phát huy chữ viết dân tộc mình.
Tôi đến với chùa Sro Lôn [chùa Chén Kiểu], xã Đại Tâm [huyện Mỹ Xuyên, tỉnh Sóc Trăng] gặp thầy Huỳnh Thanh Tèo khi thầy đang đứng trên bục giảng và trình chiếu bài lên màn hình để giải thích từ ngữ, dịch nghĩa từ tiếng Pali sang tiếng Khmer để cho các vị tăng sinh hiểu.
Trò chuyện với tôi, thầy Thanh Tèo chia sẻ: “Hằng ngày tôi đến đây để ôn lại bài cho các vị tăng sinh chuẩn bị tham gia kỳ thi tốt nghiệp Pali Rong, do Hội Đoàn kết sư sãi yêu nước tỉnh Sóc Trăng tổ chức. Năm nay, ngoài dạy tiếng Pali lớp 3 tại chùa Sro Lôn, tôi còn được sư trụ trì của các chùa Tum Núp [xã An Ninh, huyện Châu Thành], chùa Tứk Sap [xã Lai Hòa, thị xã Vĩnh Châu], Prếk Tà Kuôl [xã Thạnh Quới, huyện Mỹ Xuyên]... mời đi giảng dạy. Niềm vui và tự hào lớn nhất của tôi là thấy các học trò thi đỗ tốt nghiệp Pali Rong và được tuyển chọn học vào Trường Bổ túc văn hóa Pali trung cấp Nam Bộ tại tỉnh Sóc Trăng”.
Là tăng sinh [lớp cuối chuẩn bị tham gia kỳ thi tốt nghiệp Pali Rong] chùa Sro Lôn, em Sơn Vĩnh chia sẻ: “Tiếng Pali nhiều khi cũng rất khó, đôi lúc em học mà cũng không thể nào nhớ hết, được thầy Tèo tận tình dạy, dịch ngữ pháp từ tiếng Pali sang tiếng Khmer; từ đó, giúp em hiểu biết nhiều về ngôn ngữ của dân tộc. Mỗi tiết học của thầy rất vui và nhớ bài rất mau vì thầy hay cho tự suy nghĩ xong phát biểu, cho tăng sinh nhắc bài giúp đỡ mình, học tiết của thầy chúng em thấy rất thoải mái”.
Những lớp học chữ viết Pali miễn phí của các vị tăng sinh và trẻ em ở các phum sóc tỉnh Sóc Trăng. [Ảnh: QT]
Ở tuổi gần 80, nhưng hằng ngày, thầy Lâm Lên ở ấp Prếk Chvêng [xã Thạnh Phú, huyện Mỹ Xuyên] vẫn chạy xe một mình đến các điểm chùa để mang những kiến thức chữ Khmer và tiếng Pali cho các vị tăng sinh.
Đến chùa Prếk On Đơk [ấp Cần Đước, xã Thạnh Phú], trước mặt chúng tôi, một người thầy đáng kính đang đứng trên bục giảng, tay cầm phấn viết lên bảng với những dòng chữ Pali. Năm nay, ngoài dạy tiếng Pali lớp 1, lớp 2 và lớp 3 tại chùa Prếk On Đơk, trong tuần, thầy còn được sư trụ trì của một số chùa thỉnh giảng dạy chữ Khmer và tiếng Pali tại các điểm chùa Pôthi Satharam [Phường 7, thành phố Sóc Trăng], Sala Pôthi [Phường 2, thị xã Vĩnh Châu].
Thầy Lâm Lên kể lại: “Năm 2004, sau khi về hưu theo chế độ cho đến nay, tôi được các trường, ngành, chùa Khmer mời đi giảng dạy như Trường Bổ túc văn hóa Pali trung cấp Nam Bộ; Trường Đại học Trà Vinh; Trường Cao đẳng Hậu Giang…
“Nhiều lúc, tôi cũng nghĩ đến việc từ chối không nhận đi giảng dạy ở xa nữa, nhưng nghĩ đến những học trò thân yêu, nhớ những tiết học tiếng Khmer, tiếng Pali với những nụ cười của các vị học trò làm cho tôi có thêm động lực tiếp tục công việc. Dù vậy, niềm an ủi và niềm vui lớn nhất là khi thấy học trò của mình thi đỗ tốt nghiệp Pali Roong đạt kết quả cao và tiếp tục theo học tại Trường Bổ túc văn hóa Pali trung cấp Nam Bộ”, thầy Lâm Lên chia sẻ.
Tăng sinh Lý Nol, học viên chùa Sala Pôthi [Phường 2, thị xã Vĩnh Châu, tỉnh Sóc Trăng] cho biết: “Hai năm qua được thầy Lâm Lên dạy tiếng Pali là niềm vinh dự cho chúng tôi. Thầy sống giản dị, hiểu biết rộng về tiếng Pali, chữ Khmer và hiểu được tâm tư của học trò. Trong giảng dạy, thầy rất tôn trọng sư và có phương pháp dạy rất hay để giúp tăng sinh tiếp thu bài nhanh, nhớ kỹ. Ngoài ra, thầy còn định hướng cho tăng sinh chọn con đường học cao hơn để có trình độ phục vụ cho công tác tôn giáo, dân tộc”.
Các thầy dạy chữ Pali góp phần không nhỏ để ngôn ngữ dân tộc mình luôn đồng hành cùng với xu thế hội nhập và phát triển của đất nước trong thời kỳ đổi mới. [Ảnh: QT]
Đại đức Liêu Huyền, trụ trì chùa Bưng Cóc [xã Phú Mỹ, huyện Mỹ Tú, tỉnh Sóc Trăng], cho biết: “Được học giúp cho sư hiểu rõ về ngôn ngữ và lĩnh vực tôn giáo của mình. Mặt khác, mình phải chú ý và cố gắng học đều các môn để sự hiểu biết của mình được nâng lên hơn nữa. Các thầy luôn động viên cho các sư cố gắng học, khi gặp bài học nào chưa hiểu thì các thầy chỉ dẫn kỹ hơn khi nào hiểu thì các thầy dạy tiếp bài mới”.
Hòa thượng Tăng Nô, Chủ tịch Hội Đoàn kết sư sãi yêu nước tỉnh Sóc Trăng cho biết: “Xét về người có trình độ hiểu biết tiếng Pali và chữ Khmer, thầy Lâm Lên, thầy Huỳnh Thanh Tèo là những người thầy giỏi và yêu nghề. Khi chùa nào cần giáo viên hay Hội mời đến chùa dạy, các thầy đều nhiệt tình nhận lời mà không quản ngại đường xa. Tấm lòng của các thầy dành cho tăng sinh thật đáng biểu dương và tôn kính”.
Với tinh thần cống hiến hết sức mình cho văn hóa truyền thống dân tộc, các thầy dạy chữ Pali dù không có lương, nhưng cũng đã góp phần không nhỏ để ngôn ngữ dân tộc mình luôn đồng hành cùng với xu thế hội nhập và phát triển của đất nước trong thời kỳ đổi mới./.
Sóc Trăng có bao nhiêu người Khmer?
Sóc Trăng [362.029 người, chiếm 30,7 % dân số toàn tỉnh và 31,5 % tổng số người Khmer tại Việt Nam]. Trà Vinh [318.231 người, chiếm 31,6 % dân số toàn tỉnh và 25,2 % tổng số người Khmer tại Việt Nam].
Chùa Khmer Sóc Trăng báo nhiều chùa?
Đến Sóc Trăng, dấu ấn Khmer không chỉ thể hiện qua văn hóa, lối sống hằng ngày của người dân mà còn biểu hiện rõ nét qua kiến trúc của những ngôi chùa. Sóc Trăng hiện có 92 ngôi chùa, trong đó có 2 ngôi chùa [chùa Kh'leang, chùa Dơi] được công nhận là Di tích lịch sử - văn hóa cấp quốc gia.
Sóc Trăng có chùa gì?
1 Chùa Som Rong – Ngôi chùa ở Sóc Trăng nổi tiếng nhất. 1.1 Chùa Som Rong một trong những ngôi chùa ở Sóc Trăng nổi tiếng. ... .
2 Chùa Sà Lôn [chùa Chén Kiểu] ... .
3 Chùa Dơi [Chùa Mã Tộc] ... .
4 Chùa Kh'leang. ... .
5 Chùa Ông Bổn Sóc Trăng [Hòa An Hội Quán] ... .
6 Miếu Bà Thiên Hậu ở Vĩnh Châu..
Dân tộc Khmer ở đâu?
Người Khmer chiếm khoảng 97% dân số tại Campuchia, số tại Việt Nam, Thái Lan, Lào... Ngôn ngữ của người Khmer là tiếng Khmer, một ngôn ngữ thuộc ngữ tộc Môn-Khmer trong ngữ hệ Nam Á, có mặt khắp Đông Nam Á. Tại Campuchia, chính phủ phân loại công dân làm ba nhóm Khmer.