Tại sao lại quên giấc mơ

Nếu sáng bạn tỉnh dậy mà cảm thấy thất vọng vì lại một lần nữa không thể nhớ ra đêm qua mình đã mơ thấy gì, bạn sẽ tự hỏi: Tại sao mình không thể nhớ được mình mơ gì nhỉ? Hãy cùng tìm hiểu về bản chất của giấc mơ, sự liên đới giữa những giấc mơ sống động và giấc ngủ mắt chuyển động nhanh [REM], các dạng giấc ngủ và giấc mơ thường gặp, những yếu tố cản trở bạn nhớ lại giấc mơ như bệnh ngưng thở lúc ngủ chưa được chữa trị, và học cách nhớ lại giấc mơ tốt hơn.

If you wake in the morning feeling disappointed that you again dont recall any dreams that you had overnight, you might question: Why cant I remember my dreams? Learn about the nature of dreams, the association of vivid dreams with rapid eye movement [REM] sleep, normal sleep patterns and the pattern of dreaming, triggers of dream recall like untreated sleep apnea, and how you might learn to better remember your dreams.

Giấc mơ là gì? What Is a Dream?

Hầu hết trong đời, mọi người đều từng mơ; thậm chí người mù cũng mơ. Tần suất nhớ lại được giấc mơ có thể khác nhau tùy người hoặc thậm chí phai mờ dần theo từng thời điểm khác nhau trong đời. Giấc mơ là một chuỗi các suy nghĩ, hình ảnh, hoặc cảm giác xuất hiện trong tâm trí khi ngủ. Đây là một chức năng của não bộ. Mơ xuất hiện khi một số khu vực nhất định của não được kích hoạt qua các chuỗi xung điện và hoạt động của các chất hóa học.

Nearly everyone has had a dream at some point in life; even blind people are known to dream. The frequency of dream recall may vary or even fade at points in ones life. A dream is a series of thoughts, images, or sensations that occur in the mind during sleep. It is a function of the brain. Dreaming may occur as specific regions of the brain are activated through sequenced electrical patterns and chemical activity.

Giấc mơ sống động như kiểu một bộ phim mà trong đó bạn là diễn viên chính vậy có liên quan đến giấc ngủ REM. Giai đoạn này của giấc ngủ được phát hiện ra lần đầu tiên bởi TS. BS. William Dement, ông được coi là cha đẻ của ngành y khoa chuyên về giấc ngủ. Chuyển động mắt nhanh [REM] gây ra bởi hoạt động cao độ trong não bộ. Trong thực tế, năng lượng [và lượng glucose] não bộ sử dụng trong trạng thái REM cũng nhiều như lúc tỉnh. Các cơ kiểm soát chuyển động mắt hoạt động, tương tự, cơ hoành chịu trách nhiệm duy trì hơi thở.

Vivid dreamslike a movie that occurs with you as the actorare associated with rapid eye movement [REM] sleep. This state of sleep was first discovered by William Dement, MD, PhD, considered the father of sleep medicine. REM is associated with intense activity within the brain. In fact, the brain uses as much energy [and glucose] in REM as it does during wakefulness. The muscles controlling the eyes are active, as is the diaphragm that is responsible for preserving breathing.

Toàn bộ các cơ xương lớn của cơ thể bị làm tê liệt trong trạng thái này. Điều này giúp ngăn ngừa giấc mơ bộc phát ra bên ngoài [và những điều bất thường xảy ra trong quy trình này chính là nguyên nhân gây ra chứng bóng đè và Rối loạn hành vi giấc ngủ REM].

The rest of the bodys major skeletal muscles are paralyzed during this state. This prevents the acting out of dreams from occurring [and abnormalities of its regulation account for both sleep paralysis and REM sleep behavior disorder].

Lý do chính xác của giấc mơ vẫn đang được tìm hiểu. Dường như giấc mơ đóng một vai trò quan trọng trong quá trình củng cố trí nhớ, giúp xóa bỏ những trải nghiệm không mấy liên quan đã xảy ra trong ngày.

The exact purpose of dreaming is still being examined. It seems to have an important role in memory consolidation, including the elimination of irrelevant daytime experiences.

Nó cũng đóng vai trò quan trọng đối với quá trình học tập và giải quyết vấn đề.

It also is important to learning and problem solving.

Có một điều gây tò mò ở đây là người ta có thể trải nghiệm những giấc mơ rời rạc trong giấc ngủ mắt không chuyển động nhanh [non-REM]. Bao gồm các giai đoạn ngủ nông hơn [gọi là Giai đoạn 1 và Giai đoạn 2] và giấc ngủ có sóng não chậm [gọi là Giai đoạn 3]. Người ta tin rằng nội dung của giấc mơ non-REM đơn điệu hơn rất nhiều. Nó có thể chỉ là một hình ảnh, một ý tưởng hay một khái niệm tĩnh hơn. Nếu những giấc mơ trong giai đoạn REM là một cuốn phim thì giấc mơ non-REM có thể chỉ là một bức hình.

Curiously, it is possible to experience fragmentary dreams in non-REM sleep. This includes the lighter stages of sleep [called stage 1 and stage 2] and slow-wave sleep [called stage 3]. It is believed that the dream content of non-REM is more simplistic. It may be the dream of an image, an idea, or concept that is more static. If REM-related dreams are a movie, non-REM dreams may be likened to a photograph.

Bản chất của giấc mơ và ý nghĩa cụ thể của chúng đã là một chủ đề thu hút sự quan tâm trong suốt cả thiên niên kỷ nay. Nhà thần kinh học nổi tiếng cũng là cha đẻ của phân tâm học, BS. Sigmund Freud là người khám phá chủ đề này trong công trình mang tính tầm cỡ năm 1900 có tên Giải mã giấc mơ. Không có bằng chứng đồng thuận chung nào về khoa học cho việc giải mã nội dung giấc mơ; vậy nên nhận xét hay tiếp thu ý nghĩa giấc mơ có thể chỉ phù hợp nhất khi từng cá nhân tự luyện tập.

The nature of dreams, and their specific meaning, has been a subject of interest for millennia. The famous neurologist and founder of psychoanalysis, Sigmund Freud, MD, famously explored the topic in his seminal work from 1900 called The Interpretation of Dreams. There is no consensus on the scientific basis for the interpretation of dream content; reflection and derivation of meaning may be best reserved as a personal exercise.

Dạng thức giấc mơ bình thường trong khi ngủ. The Normal Patterns of Dreaming in Sleep

Mơ là bình thường, mà không thể nhớ ra giấc mơ mình mơ cũng không có gì lạ. Trạng thái trong mơ có thể được xác định bằng những thông số đo lường theo chẩn đoán bằng đa ký giấc ngủ, là việc ghi lại điện não đồ [EEG], điện nhãn đồ [EOG], và điện cơ đồ [EMG].

It is normal to dream, but it is common to not recall the dreams that occur. The dreaming state can be identified by measurements made as part of a diagnostic polysomnogram, including recording of the electroencephalogram [EEG], the electrooculogram [EOG], and the electromyogram [EMG].

Các dấu hiệu chỉ báo giấc ngủ REM bao gồm: một não bộ trong trạng thái hoạt động, chuyển động mắt nhanh, và tạm thời mất trương lực cơ.

The tell-tale signs of REM sleep include an active brain, rapid eye movements, and a transient loss of muscle tone.

Giấc ngủ REM xuất hiện vào nhiều khoảng thời gian trong suốt đêm. Giai đoạn đầu của REM có thể từ 90 đến 120 phút lúc nửa đêm. Nếu xuất hiện sớm, ngắn hơn 15 phút, thì nó có thể là dấu hiệu của chứng ngủ rũ. Các giai đoạn REM sẽ kéo dài hơn lúc về sáng. Kết quả là, 1/3 thời gian cuối của đêm có thể chủ yếu là giấc ngủ REM. Thường thì con người ta thường thức dậy vào buổi sáng sau khi kết thúc giai đoạn cuối cùng của REM.

REM sleep occurs at intervals throughout the night. The first period of REM may be noted 90 to 120 minutes into the night. If it occurs early, in less than 15 minutes, this may be a sign of narcolepsy. REM periods become more prolonged towards morning. As a result, the last third of the night may include mostly REM sleep. It is common to wake in the morning out of the last period of REM.

Vì con người ta không nhớ lại được nên giấc mơ trong giấc ngủ REM có khả năng cao là chũng sẽ vẫn xuất hiện trở lại.

Just because they are not recalled, the dreams associated with REM sleep are likely still occurring.

Sẽ có thể có sự biến thiên nhất định theo từng đêm. Vậy cái gì sẽ chịu trách nhiệm cho việc ta không thể nhớ ra mình đã mơ gì?

There may be variability night to night and across the lifespan. What accounts for the lack of dream recall?

Tại sao ta lại quên đi giấc mơ. Why Dreams May Be Forgotten

Có một số cách giải thích cho việc không nhớ ra mình mơ gì. Đầu tiên, có thể là giấc ngủ REM không xuất hiện [hoặc ít nhất là không xuất hiện nhiều như lúc thường]. Một số thuốc điều trị có thể làm hạn chế xuất hiện giấc ngủ REM. Đặc biệt là thuốc chống trầm cảm dường như có ảnh hưởng mạnh mẽ lên việc trì hoãn xuất hiện hoặc giảm thiểu lượng giấc ngủ REM. Chất có cồn cũng có thể làm cản trở giấc ngủ REM, ít nhất là trong thời gian thuốc còn tác dụng.

There are a few possible explanations for dreams that cannot be remembered. First, it is possible that REM sleep is not occurring [or at least not occurring as much as normal]. Medications may suppress REM sleep. In particular, antidepressants seem to have a powerful influence by delaying the onset or reducing the amount of REM sleep. Alcohol may also act as a REM sleep suppressant, at least until it wears off.

Nếu giấc ngủ REM xuất hiện thì ta có thể sẽ không thể nhớ lại những giấc mơ sống động gắn liền với giấc ngủ này. Nếu xuất hiện sự chuyển tiếp từ giấc ngủ REM sang giai đoạn khác của giấc ngủ [thường gặp nhất là giai đoạn 1 hoặc 2], trước khi lấy lại ý thức đầy đủ, thì giấc mơ có thể bị quên đi.

If REM sleep is occurring, the vivid dreams that are associated with it may not be recalled. If there is a transition from REM sleep to another state of sleep [most often stage 1 or stage 2], prior to recovering consciousness, the dreams may be forgotten.

Theo lẽ thường, giấc mơ sẽ phai mờ nhanh chóng sau khi tỉnh dậy. Các sóng điện và những chất hóa học hình thành trải nghiệm về giấc mơ có thể biến mất khi ta tỉnh dậy, như kiểu một tin nhắn được viết trên một tấm gương phủ sương biến mất dần khi hơi sương bay đi. Ta vẫn có thể nhớ lại một số chi tiết của giấc mơ vào ngày hôm sau nhưng có lẽ chỉ khi nó bị khơi dậy bởi một trải nghiệm nào đó làm kích hoạt trở lại vùng nhất định nào đó trong não bộ mà đêm qua đã tạo ra giấc mơ này.

As a general rule, dreams fade quickly after waking. The electrical signals and chemical signatures that constitute the experience of the dream may disappear as wakefulness ensues, like a message written on a fogged mirror that vanishes as the steam evaporates. It is possible for elements of the dream to be recalled later in the day, perhaps triggered by an experience that reactivates the same area of the brain that created the dream overnight.

Những giấc mơ đặc biệt đáng nhớ có thể tạo ra một ấn tượng kéo dài đến nhiều thập kỷ. Kể lại giấc mơ với người khác có thể giúp ổn định trí nhớ. Giấc mơ [hay ác mộng] có liên quan đến những cảm xúc sâu đậm như nỗi sợ hãi có thể cũng sẽ kẹt lại trong tâm trí. Hạch hạnh nhân là một khu vực trong não có thể giúp khơi dậy những giấc mơ chất đầy cảm xúc này.

Particularly memorable dreams may create an impression that persists for decades. Recounting the dream to another person may help to stabilize the memory. Dreams [or nightmares] that are associated with intense emotions, including fear, may also stick in the mind. The amygdala is an area of the brain that may help to elicit these emotion-laden dreams.

Khả năng là ta sẽ nhớ được nhiều hơn những giấc mơ nếu trạng thái ngủ REM bị phá vỡ. Đồng hồ báo thức luôn khét tiếng là cái làm gián đoạn giấc ngủ REM vào buổi sáng. Ta vẫn có thể ngủ lại và đi vào lại nhiều lần cùng một trải nghiệm giấc mơ lặp đi lặp lại.

It is more likely that dreams will be remembered if the state of REM sleep is fragmented. Alarm clocks notoriously interrupt REM sleep towards morning. It is possible to fall back asleep and to re-enter the same dream experience repeatedly.

Các rối loạn giấc ngủ có thể gây ảnh hưởng lên khả năng nhớ lại giấc mơ. Chứng ngưng thở lúc ngủ không được điều trị có thể góp phần gây phá vỡ giấc ngủ REM khi việc thở khó xuất hiện do cơ đường dẫn khí không được thư giãn. Đối với một số người, điều này có thể làm tăng khả năng nhớ lại giấc mơ [bao gồm những giấc mơ mình bị đuối nước hay ngạt thở]. Chứng ngưng thở lúc ngủ có thể cũng dẫn đến thiếu hụt giấc ngủ REM và điều trị bằng máy CPAP [Máy áp lực dương liên tục] có thể gây ra phản ứng giấc ngủ REM dội ngược. Người mắc chứng ngủ rũ cũng trải qua những tình trạng chuyển tiếp giấc ngủ bất chợt, góp phần tác động vào khả năng nhớ lại giấc mơ, ảo giác liên quan đến giấc ngủ, và bóng đè. Thói quen ngủ không tốt, căng thẳng, và các bệnh lý tâm thần có thể cũng làm phá vỡ giấc ngủ và làm tăng hiện tượng mơ và nhớ lại giấc mơ.

Sleep disorders may impact dream recall. Untreated obstructive sleep apnea may also contribute to fragmented REM sleep as disturbed breathing occurs due to relaxation of the airway muscles. For some, this may lead to increased dream recall [including dreams of drowning or suffocation]. Sleep apnea may likewise lead to REM sleep deprivation and effective CPAP therapy may cause a profound rebound of REM sleep. People with narcolepsy also experience sudden sleep transitions that contribute to dream recall, sleep-related hallucinations, and sleep paralysis. Poor sleep habits, stress, and psychiatric conditions may also fragment sleep and increase dreaming and recall.

Cách giúp nhớ được giấc mơ tốt hơn. Ways to Better Remember Dreams

Nếu bạn quan tâm đến cải thiện khả năng nhớ lại giấc mơ thì hãy cân nhắc thực hiện một thay đổi nhỏ: ghi chép lại giấc mơ. Bằng cách để một mảnh giấy và cây bút [hoặc có thể là sổ ghi chép hoặc sổ tay trắng] trên bàn đầu giường, bạn sẽ dễ dàng ghi lại giấc mơ ngay khi tỉnh, trước khi chúng có cơ hội phai nhòa. Cách này có thể giúp hỗ trợ bạn nhớ lại giấc mơ. Nếu buổi sáng hôm sau bạn có thể hiểu được những đoạn ghi chú vội đó thì bạn có thể nghiệm ra ý nghĩa của những giấc mơ của mình.

If you are interested in improving your dream recall, consider a simple change: keep a dream journal. By keeping a pen and a piece of paper [or perhaps a legal pad or blank notebook] on the nightstand next to the bed, it becomes easy to quickly record dreams immediately upon awakening, before they have had a chance to fade. This may encourage improvements in dream recall. If the scribbled notes can be interpreted later in the morning, it may be possible to reflect on the meaning of the dreams.

Kết luận. A Word From Verywell

Giấc mơ là một phần thú vị của giấc ngủ và đời sống sẽ luôn được mở rộng bởi trải nghiệm phong phú từ những hiện tượng này. Mặc dù bạn có thể cảm thấy bực bội vì không thể nhớ ra giấc mơ của mình nhưng đảm bảo rằng trạng thái này của giấc ngủ vẫn sẽ luôn xuất hiện. Những lợi ích thu được từ quá trình xử lý ký ức để học tập và giải quyết vấn đề có khả năng cao là xuất hiện ngay dưới bề mặt của nhận thức. Trước khi ngủ, hãy tưởng tượng một thế giới bạn muốn, và có thể nõ sẽ đến với bạn khi màn đêm buông xuống.

Dreams are a fascinating part of sleep and life is enhanced by an enriched experience of these phenomena. Though you may feel distressed by not remembering dreams, rest assured that this state of sleep is likely still occurring. The benefits yielded, from memory processing to learning and problem solving, are likely just below the surface of awareness. As you fall asleep, imagine a world that might be, and it may come to you in the night.

Tham khảo. Sources:

Dement, W and Kleitman, N. The relation of eye movements during sleep to dream activity: An objective method for the study of dreaming. Journal of Experimental Psychology. 1957 May; 53[5]:339-346.

Freud, S. The Interpretation of Dreams. Translated by James Strachey. Basic Books, Inc., 1955.

Nguồn: //www.verywellmind.com/why-cant-i-remember-my-dreams-4144687

Như Trang.

Video liên quan