Đau nhức xương khớp là một tình trạng phổ biến, xảy ra ở bất kỳ độ tuổi nào và gây nhiều ảnh hưởng đến đời sống hàng ngày. Thế nhưng có không ít người chủ quan, thay vì thăm khám, họ tự ý dùng thuốc giảm đau cơ xương khớp tại nhà để cải thiện. Sau một thời gian, bệnh xương khớp không hết mà nhiều người phải rước thêm các vấn đề về gan, thận, dạ dày.
Các loại thuốc giảm đau xương khớp thông dụng
Hiện nay, các loại thuốc giảm đau nhức xương khớp như Paracetamol, thuốc kháng viêm không Steroid [NSAID], thuốc Corticosteroid được nhiều người lựa chọn vì hiệu quả nhanh.
Thuốc giảm đau ngày càng được sử dụng phổ biến nhờ công dụng cải thiện cơn đau nhanh - Ảnh: Shutterstock.
Paracetamol là loại thuốc giảm đau khá quen thuộc, có tác dụng làm giảm các cơn đau nhẹ và vừa phải, đau không kèm theo viêm; tương đối lành tính nếu dùng đúng liều lượng.
Nhóm thuốc kháng viêm Steroid [NSAID] có tác dụng kháng viêm mạnh, giảm đau tốt hơn Paracetamol nên thường được thay thế Paracetamol khi loại thuốc này không có hiệu lực.
Nhóm thuốc Corticosteroid [dân gian còn gọi là "đề xa"] có tác dụng giảm đau rất nhanh. Ban đầu sử dụng sẽ thấy rất khỏe nhưng sau đó phải tăng số lần uống, tăng liều lượng thuốc mới thấy công dụng.
Những loại thuốc vừa kể trên đều có thể giúp cải thiện các cơn đau nhức xương khớp, nhưng cũng có nhiều tác động bất lợi cho sức khỏe nếu sử dụng quá liều lượng. Do đó, cần có sự tư vấn của bác sĩ hoặc dược sĩ khi dùng thuốc và người sử dụng phải tuân thủ đúng chỉ định về liều lượng khi điều trị tại nhà.
Khi bệnh nhân "nghiện" thuốc giảm đau xương khớp
Thói quen dùng thuốc giảm đau thường xuyên hay tự ý tăng liều lượng thuốc với hy vọng giảm đau tốt hơn có thể khiến nhiều người phụ thuộc vào thuốc và phải gánh chịu nhiều tác hại nghiêm trọng.
Cách đây không lâu, phòng khám ACC có tiếp nhận và điều trị trường hợp của cô Thanh Thủy, bị đau vai gáy lâu năm. Trước đó, cô đã điều trị ở nhiều nơi và uống thuốc rất nhiều. Tuy nhiên cơn đau không thuyên giảm mà còn phát sinh bệnh lý dạ dày và trào ngược thực quản.
Khi bị cơn đau xương khớp hành hạ, nhiều người nhờ tới sự trợ giúp của thuốc giảm đau - Ảnh: Shutterstock.
Những tác động bất lợi do dùng thuốc giảm đau không đúng liều lượng đã được cảnh báo. Sử dụng Paracetamol liều cao kéo dài có thể gây tổn thương gan, thậm chí dẫn đến tử vong. Nguy cơ này sẽ tăng lên ở những người uống bia rượu.
Uống thuốc kháng viêm Steroid [NSAID] quá liều sẽ gây viêm loét dạ dày, tá tràng và hại thận. Còn thuốc Corticosteroid dễ khiến người dùng phụ thuộc thuốc, khi ngưng sử dụng sẽ có biểu hiện mệt mỏi, chán ăn, các khớp đau nhức khó chịu.
Ngoài ra, các loại thuốc giảm đau chỉ làm "lu mờ" triệu chứng, không điều trị được bệnh dứt điểm. Sử dụng thuốc giảm đau xương khớp chỉ là một giải pháp cải thiện tạm thời, người dùng không nên lạm dụng để tránh những hậu quả nặng nề do thuốc gây ra.
Chữa đau xương khớp hiệu quả, không dùng thuốc
Bác sĩ Wade Brackenbury [Phòng khám ACC] chia sẻ: "Tại Mỹ, trị liệu thần kinh cột sống Chiropractic được áp dụng phổ biến để chữa lành cơn đau xương khớp mà không cần dùng thuốc hay phẫu thuật".
ACC là phòng khám tiên phong ứng dụng phương pháp Trị liệu thần kinh cột sống - Chiropractic [nắn chỉnh xương khớp] tại Việt Nam. Bên cạnh đó, tùy vào tình trạng của từng bệnh nhân mà bác sĩ chỉ định kết hợp điều trị đồng thời với phương pháp vật lý trị liệu [sóng xung kích Shockwave, tia laser cường độ cao, máy kéo giãn giảm áp cột sống DTS...], giúp cải thiện cơn đau hiệu quả, ngăn ngừa tái phát.
Ngoài ra, các bác sĩ còn đưa ra lời khuyên, tư vấn bệnh nhân chỉnh sửa thói quen sinh hoạt, chế độ ăn uống và bổ sung các dưỡng chất cần thiết.
Điều trị bằng phương pháp Chiropractic giúp cải thiện cơn đau hiệu quả - Ảnh: Phòng khám ACC.
Cô Thanh Thủy đến phòng khám ACC với tình trạng đau vai gáy nặng. Các bác sĩ đã nắn chỉnh lại cột sống, cổ, đầu gối và thắt lưng, kết hợp vật lý trị liệu. Ngoài ra, chuyên viên vật lý trị liệu còn thiết kế riêng những bài tập phục hồi chức năng giúp tăng cường nhóm cơ bị yếu. Kết quả là sau 2 đợt điều trị tích cực, cô đã khỏi hẳn đau vai gáy. Vấn đề đau bao tử cũng giảm rõ rệt do không phải uống thuốc giảm đau nữa.
Phòng Khám Chuyên Khoa Trị Liệu Thần Kinh Cột Sống Hoa Kỳ [ACC]
Chi nhánh 1: 99, Nguyễn Du, Phường Bến Thành, Quận 1, TP. HCM. Tel: [028] 3939 3930.
Chi nhánh 2: Lầu 1, 86 Tản Đà, Phường 11, Quận 5, TP. HCM. Tel: [028] 3838 3900.
Chi nhánh 3: 44 Nguyễn Du, Quận Hai Bà Trưng, Hà Nội. Tel: [024] 3265 6888.
Chi nhánh 4: 112 - 116, Đường 2 tháng 9, Quận Hải Châu, Đà Nẵng. Tel: [0236] 3878 880.
Website: acc.vn
T.D.V
Hiện nay có khoảng hơn 100 bệnh lý cơ xương khớp, bệnh có thể xảy ra ở tất cả các lứa tuổi, như: viêm khớp dạng thấp, viêm cột sống dính khớp, viêm khớp do nhiễm khuẩn, lupus ban đỏ hệ thống, loãng xương...tuy nhiên tần suất xuất hiện bệnh lý xương khớp thường có sự khác khác biệt giữa các lứa tuổi. Để hiểu rõ hơn về bệnh cơ xương khớp và cách điều trị như thế nào là hợp lý, Tạp chí Y học lâm sàng đã có cuộc trao đổi với PGS.TS Vũ Thị Thanh Thuỷ- Trưởng khoa Cơ xương khớp- Bệnh viện Bạch Mai.
PV: Bệnh cơ xương khớp có nhiều dạng, tuy nhiên bệnh nhân không biết mình mắc bệnh gì trong số những dạng bệnh đó? Vậy triệu chứng đầu tiên và hay gặp nhất của người mắc bệnh khớp là gì thưa PGS.TS?
PV: Thưa PGS.TS, với một đau nhức như thế nào chúng ta nghi ngờ nó là viêm khớp dạng thấp? Khi bị viêm khớp bệnh nhân phải điều trị như thế nào?
PGS.TS Vũ Thị Thanh Thuỷ: khi bệnh nhân có những biểu hiện viêm [xưng, nóng, đỏ, đau] nhiều khớp tại các vị trí khớp nhỏ và nhỡ như các khớp bàn ngón tay, khớp bàn cổ tay, khớp khuỷu tay, khớp gối, cổ chân ....; hiện tượng xưng đau khớp thường có tính chất đối xứng, có nghĩa là cùng xuất hiện ở cả hai bên; có hiện tượng cứng khớp buổi sáng trên 1 giờ; kèm theo bệnh nhân có thể có sốt và mệt mỏi. Khi có những dấu hiệu trên, bệnh nhân cần được đến ngay các cơ sở chuyên khoa khớp để được khám và phát hiện bệnh kịp thời để có phương pháp điều trị đúng và lâu dài.
Nếu bệnh nhân không được phát hiện sớm và điều trị đúng thì bệnh nhân có thể bị dính khớp và tàn phế suốt đời. Khi bị viêm khớp chúng ta có thể điều trị bằng các phương pháp: giảm đau, chống viêm: paracetamol, chống viêm không steroids [Diclofenac, meloxicam, naproxen, ibuprofen, rofecoxib, corticoids....]. Đối với những bệnh nhân sử dụng các thuốc trong nhóm này cần lưu ý rằng: Thận trọng đối với có tiền sử dạ dày, tá tràng, suy gan, thận....
Corticoids [pretnisolone, dexamethasone ...] chỉ được chỉ định khi cần thiết và trong thời ngắn, nếu dùng kéo dài thì dùng liều thấp. Bệnh nhân không được sử dụng thuốc này một cách bừa bãi vì đây không phải là thuốc điều trị cơ bản của căn bệnh này.
Thuốc điều trị cơ bản: chloroquin, methotraxate, salazopyrine ....là loại thuốc chống viêm khớp có tác dụng chậm và được chỉ định càng sớm càng tốt, cần sử dụng lâu dài dưới sự kiểm soát của thầy thuốc chuyên khoa, thường sẽ được sử dụng lâu dài, không được tự bỏ thuốc.
PV: Được biết, Gout là một dạng của bệnh khớp, và chia làm hai loại là Gout thứ phát và Gout nguyên phát. Vậy dựa vào tiêu chí nào chúng ta có thể phân biệt được hai dạng bệnh này thưa PGS.TS?
PGS.TS Vũ Thị Thanh Thuỷ: Gout là bệnh chuyển hoá do rối loạn chuyển hoá nhân purin [trong tế bào], làm tăng axit uric máu và lắng đọng muối urat tại khớp gây viêm khớp.
Gout nguyên phát: không rõ nguyên nhân, thường xuất hiện ở nam giới, có tính chất gia đình, thường xuất hiện ở một số người uống nhiều rượu, ăn nhiều chất đạm có nhiều nhân purin như thịt chó, lòng, tiết, các phủ tạng hoặc uống nhiều rượu...bệnh thường hay phối hợp với một số bệnh như: tăng huyết áp, đái đường, béo phì.
Gout thứ phát: xuất hiện sau một số bệnh như: suy thận, dùng một số thuốc [pyrazynamid, furocemide, xạ trị bệnh ung thư ...].
PV: Tự dùng thuốc điều trị bệnh khớp nguy hiểm như thế nào, thưa PGS, TS? Xin PGS.TS đưa ra những khuyến cáo đối với những trường hợp tự dùng thuốc không có chỉ định của BS?
PGS.TS Vũ Thị Thanh Thuỷ: các thuốc điều trị bệnh khớp [ví dụ như : thuốc chống viêm không steroids [diclofenac, meloxycalm,naproxen...] có thể gây những tác dụng những tác dụng phụ trên đường tiêu hoá, hoặc gan thận..., các thuốc thuộc nhóm corticoids [pretnisolone, dexamethasone, methylpretnisolone...] có thể gây nguy cơ viêm loét trên đường tiêu hoá, suy thượng thận, đái đường, đục thuỷ tinh thể, tăng huyế áp, loãng xương ....do đó việc sử dụng các loại thuốc này đều cần phải được chỉ định của thầy thuốc và cần được thầy thuốc theo dõi.
Như vậy, khi một bệnh nhân được chẩn đoán một bệnh lý khớp [ví dụ: viêm khớp dạng thấp, viêm cột sống dính khớp, đau cột sống thắt lưng...]bệnh nhân không nên tự đến các quầy thuốc để mua thuốc hoặc sử dụng những đơn của người khác để mua thuốc mà cần đến các bác sĩ để được thăm khám và tư vấn và kê đơn vì với cùng một biểu hiện xưng, đau khớp nhưng nguyên nhân có thể rất khác nhau và hướng điều trị cũng khác nhau, đôi khi, ngay cả đối với thầy thuốc cũng còn phải thận trọng khi đặt bút chẩn đoán và kê đơn cho bệnh nhân bị bệnh khớp.
PV: Có biện pháp nào phòng bệnh và điều trị không cần thuốc cho bệnh nhân mắc bệnh cơ xương khớp?
PGS.TS Vũ Thị Thanh Thuỷ: có một số trường hợp bệnh khớp không có nguyên nhân thực thể, có thể không cần dùng thuốc như: đau cột sống thắt lưng, đau mỏi các khớp... người bệnh có thể tập luyện, thư giãn có thể sẽ khỏi.Tuy nhiên có nhiều bệnh lý khớp thì phải dùng thuốc suốt đời, phương pháp tập luyện, thư giãn, vật lý trị liệu là rất cần thiết, nhưng chỉ là phương pháp kết hợp không thể thay thế được thuốc.Ví dụ: bệnh viêm khớp dạng thấp, viêm khớp phản ứng, loãng xương, luput ban đỏ hệ thống, ... là những bệnh phải được dùng thuốc suốt đời.
PV: Quan điểm của PGS.TS về vấn đề dùng thuốc đông y hoặc thuốc nam trong điều trị bệnh khớp?
PGS.TS. Vũ Thị Thanh Thuỷ: thuốc đông y và một số loại thuốc nam đã được sử dụng trong điều trị chứng đau, viêm khớp, có nghĩa là chỉ là để chữa triệu chứng đau, viêm khớp. Cho tới nay chúng ta chưa có bằng chứng khoa học rõ ràng về khả năng điều trị nguyên nhân của thuốc đông y đối với các bệnh khớp như: viêm khớp dạng thấp, viêm cột sống dính khớp, thoái khớp, gout, loãng xương, bệnh tự miễn [luput ban đỏ hệ thống, xơ cứng bì, viêm da cơ...]. Do đó người bệnh không được lạm dụng thuốc đông y và thuốc nam khi bị mắc những bệnh khớp.
Nhân đây tôi cũng xin lưu ý rằng: Có một số người không có lương tâm đã cho corticoids và morphin vào thuốc đông dược và thuốc nam để bán cho bệnh nhân bị bệnh khớp, do đó bệnh nhân hết đau nhanh nhưng để lại hậu quả là bệnh không khỏi và có rất nhiều tác dụng phụ.
PV: Xin cảm ơn PGS.TS Vũ Thị Thanh Thuỷ