Ngày 26/7, UBND TP.HCM ban hành văn bản số 2491/UBND-ĐT về việc tăng cường quản lý hoạt động xe mô tô ứng dụng công nghệ phục vụ vận chuyển hàng hóa thiết yếu trong thời gian thành phố thực hiện giãn cách xã hội theo tinh thần Chỉ thị số 16 của Thủ tướng Chính phủ.
Từ 26/7, mỗi shipper chỉ được hoạt động trên một địa bàn và có dấu hiệu nhận diện.
Theo đó, kể từ ngày 26/7, UBND TP yêu cầu các đơn vị cung ứng dịch vụ shipper chủ động phối hợp với các cơ quan chức năng thực hiện điều chỉnh, bổ sung các giải pháp phòng, chống dịch COVID-19 theo quy định và quản lý, kiểm tra hoạt động của các shipper. Trong đó, lưu ý rà soát đội ngũ nhân viên giao hàng của đơn vị và thực hiện điều chỉnh giảm 10% số lượng nhân viên so với trước thời điểm thực hiện Chỉ thị số 12-CT/TU ngày 22/7/2021 của Ban Thường vụ Thành ủy.
Về đặc điểm nhận diện đội ngũ shipper của đơn vị, ngoài các giải pháp nhận diện như hiện nay thông qua đồng phục, thùng hàng, logo doanh nghiệp, giấy thông hành của doanh nghiệp cấp cho shipper, ứng dụng quản lý đơn hàng mà shipper đang giao nhận…, các đơn vị chủ động triển khai ngay việc làm bảng tên thẻ cứng có hình và xác nhận của công ty cho từng shipper và ứng dụng công nghệ nhận diện shipper thông qua mã QR Code [hiển thị đầy đủ các thông tin về shipper, phương tiện, địa chỉ công ty, nơi cư trú của shipper, giao hàng, người đặt hàng, lộ trình vận chuyển hàng hóa thiết yếu; chi tiết hàng hóa thiết yếu được vận chuyển...]. Thực hiện bằng đeo tay nền xanh đậm, kích thước ống đeo cao 20cm, in chữ "Shipper" màu trắng.
Về địa bàn hoạt động, các đơn vị triển khai hoạt động cho dịch vụ shipper cần tổ chức hoạt động theo khu vực để thuận tiện cho công tác quản lý, cũng như ngăn ngừa nguy cơ lây lan dịch bệnh. Mỗi shipper chỉ được hoạt động trên địa bàn một quận, huyện, thành phố Thủ Đức.
Riêng đối với các đơn vị không quản lý bằng ứng dụng công nghệ [nhân viên giao hàng của các siêu thị…], các đơn vị cung ứng dịch vụ thực hiện quản lý tập hợp đăng ký danh sách gửi Sở Công thương xác nhận.
Thành phố giao Sở Công Thương chủ trì, phối hợp với các cơ quan, đơn vị có liên quan thông báo và yêu cầu các đơn vị cung ứng dịch vụ shipper đang hoạt động trên địa bàn thực hiện nghiêm chỉ đạo của Ủy ban nhân dân Thành phố. Tổng hợp báo cáo hàng ngày của các đơn vị cung ứng dịch vụ shipper và phối hợp với Sở Giao thông vận tải thường xuyên theo dõi, làm việc với các đơn vị cung ứng dịch vụ shipper để kiểm soát chặt chẽ số lượng shipper tham gia vận chuyển hàng hóa thiết yếu phù hợp trong điều kiện an toàn phòng, chống dịch COVID - 19.
Trên cơ sở báo cáo của các đơn vị cung ứng dịch vụ shipper về số lượng shipper tham gia vận chuyển hàng hóa thiết yếu hàng ngày, Sở Công Thương phối hợp Sở Thông và Truyền thông nghiên cứu giải pháp nhắn tin [SMS] hàng ngày đến từng shipper để xác nhận shipper đã được đăng ký với cơ quan chức năng.
UBND Thành phố yêu cầu Sở Y tế phối hợp với Sở Công Thương hướng dẫn, tổ chức tập huấn cho các đơn vị cung ứng dịch vụ shipper để chủ động thực hiện xét nghiệm nhanh COVID 19 cho đội ngũ shipper của đơn vị. Đồng thời, khẩn trương rà soát, ưu tiên tổ chức tiêm vắc xin cho các đối tượng là nhân viên giao hàng của các đơn vị cung ứng dịch vụ shipper.
Ngoài ra, Công an thành phố chủ trì, phối hợp với Sở Giao thông vận tải, UBND Thủ Đức và các quận, huyện chỉ đạo các lực lượng chức năng tăng cường phối hợp, tổ chức tuần tra, kiểm tra, kiểm soát chặt chẽ hoạt động vận chuyển của các shipper. Phát hiện và xử lý nghiêm theo đúng quy định đối với các trường hợp vi phạm về đối tượng, mục đích và yêu cầu về phòng, chống dịch bệnh COVID-19 trong quá trình tham gia giao thông.
Các loại hình giao thông vận tải được phép lưu thông bao gồm:
Vận chuyển hàng hóa đường thủy [hàng hải, đường thủy nội địa], bến phà, các bến thủy [Cần Giờ - Cần Giuộc, Cần Thạnh - Thạnh An, Thạnh An - Thiềng Liềng]; giao thông đường bộ: xe công vụ, các loại phương tiện vận tải có mã [QR code] nhận diện được phép vận chuyển, vận tải vào, trên địa bàn thành phố hoặc lưu thông qua thành phố, xe ô tô, mô tô của tổ chức, cá nhân thuộc cơ quan nhà nước [công chức, viên chức], lực lượng vũ trang, phục vụ phòng, chống dịch và các mục đích công vụ;
Xe đưa rước người dân thành phố về quê theo kế hoạch; xe đưa rước công nhân, chuyên gia đối với các doanh nghiệp đang thực hiện phương án “1 cung đường, 2 địa điểm”; xe taxi [được Sở Giao thông Vận tải cấp phép hoạt động] chở hàng thiết yếu cho siêu thị và chở người dân đi, đến bệnh viện, trung tâm y tế và trong trường hợp cần thiết; xe mô tô công nghệ phục vụ vận chuyển hàng hoá thiết yếu [phải đảm bảo yêu cầu về phòng dịch - thực hiện 5K] được doanh nghiệp đăng ký hoạt động trong thời gian giãn cách; xe vận chuyển đội ngũ bác sĩ, nhân viên y tế, người phục vụ phòng chống dịch, người dân kết thúc thời gian cách ly y tế tại các khu cách ly tập trung, người bệnh COVID-19, người xuất viện từ các khu bệnh viện điều trị COVID-19 về nơi cư trú [được cấp phép hoạt động hoặc có giấy vận chuyển của Bộ Tư lệnh Thành phố, Sở Y tế, các bệnh viện, cơ sở y tế].
Vân Nhi
Nguồn: //giadinh.net.vn/xa-hoi/tphcm-moi-shipper-chi-duoc-hoat-dong-tren-1-dia-ban-va-co-dau-hieu-nhan-dien-20210726215807081.htm
5h sáng 31/8, Vũ Khắc Tiệp phóng xe đến trạm y tế phường để xét nghiệm Covid-19 sau khi biết tin shipper được phép hoạt động trở lại. Tiệp, một cử nhân quản trị kinh doanh, mới vào nghề hơn một năm sau khi quán cà phê của anh phải đóng cửa vì Covid-19. Chàng trai quê Đắk Lắk nợ ngân hàng gần 100 triệu đồng.
Đến trạm y tế, Tiệp được thông báo phải ra trạm lưu động. Còn đang ngơ ngác chưa biết trạm lưu động ở đâu, anh được một đồng nghiệp vẫy đi cùng. Đến nơi, một hàng dài shipper đã xếp hàng. Sau khoảng một tiếng, Tiệp cũng có trong tay kết quả xét nghiệm âm tính, tấm giấy thông hành, một trong những điều kiện để shipper của 8 "vùng đỏ" được phép ra đường.
"Ngày nào cũng chọc thế này khéo hết dịch, shipper thành Trư Bát Giới cả", chàng trai 27 tuổi nói và cho biết sẽ chỉ chạy một hai ngày rồi lại tắt app nghỉ tiếp chứ mũi không chịu nổi. Bên cạnh kết quả xét nghiệm nhanh, các shipper phải tiêm ít nhất một mũi vaccine Covid-19 và có tên trong danh sách của Sở Công Thương.
Tuy nhiên, nỗi ám ảnh lớn nhất của các shipper là mỗi chốt kiểm soát lại có cách thức kiểm tra khác nhau.
Là shipper vùng đỏ Bình Tân, Tiệp cảm thấy chóng mặt vì số lần thay đổi quy định của thành phố, trong hai tháng qua. Từ khoảng đầu tháng 7, dịch vụ chở khách bị cấm hoạt động, Tiệp xoay qua đi giao hàng. Cuối tháng đó, shipper chỉ có thể hoạt động tại một quận từ 6h đến 18h hàng ngày. Hai ngày sau, họ lại được chạy liên quận. Ngày 23/8, shipper "vùng đỏ" bị dừng hoạt động. Năm ngày sau, mô hình "đi chợ hộ" quá tải và cần lực lượng shipper hỗ trợ, Sở Công Thương kiến nghị UBND TP HCM cho phép 25.000 shipper công nghệ giao hàng hóa liên quận. Ngày 30/8, họ được phép hoạt động trở lại với điều kiện xét nghiệm mỗi ngày một lần. Gần đây nhất, ngày 7/9, shipper tiếp tục bị giới hạn hoạt động nội quận từ 6h đến 21h.
Shipper chờ lấy mẫu xét nghiệm Covid-19 tại quận Gò Vấp, ngày 31/8/2021. Ảnh: Quỳnh Trần
Hôm đầu tiên được ra đường, Tiệp bỏ bữa trưa để tranh thủ giao hàng cho khách bởi anh biết đó là lúc cán bộ chốt bận ăn uống, nghỉ ngơi nên qua loa hơn. Nhưng cũng mã QR khai báo y tế, mã QR của công ty, giấy xét nghiệm âm tính, giấy xác nhận tiêm một mũi vaccine, có chốt cho qua, có chốt bắt quay đầu.
"Chốt thì đòi ba loại giấy, chốt đòi bốn loại, có chốt thì chỉ cần khai báo y tế là cho qua. Nói chung nếu các anh ở chốt bảo quay đầu là tui quay đầu ngay, không dám nói nhiều vì sợ phạt", Tiệp kể.
Nhưng chỉ chiều hôm sau, Tiệp mất tiền phạt do không có giấy đi đường PC08 do phòng CSGT cấp. Trong túi có hơn một triệu đồng, anh xin nộp một triệu để được cho qua, dù cũng với từng ấy giấy tờ, anh đã được qua nhiều chốt ngày hôm đó, giao hơn chục đơn hàng. "Tôi chấp nhận nộp phạt vì thực tình không biết giấy đi đường do Công an TP HCM cấp có phải điều kiện để shipper được hoạt động hay không nữa", anh nói.
Ở nhiều quốc gia, shipper trở thành lực lượng xung kích trong giai đoạn dịch bệnh căng thẳng nhất. Tờ South China Morning Post tháng 4/2020 đã gọi đội ngũ shipper là "đội quân nuôi sống" hàng triệu người Trung Quốc khi chính quyền nhiều địa phương thắt chặt chính sách cách ly, phong toả. Ở Mỹ, shipper được gọi là "người hùng thầm lặng trong đại dịch".
Nhưng shipper Việt Nam lại không được như thế. Trong một nhóm trên mạng xã hội của giới shipper Sài Gòn với khoảng 130.000 thành viên, nhiều người chia sẻ những câu chuyện oái oăm khi đi làm mùa dịch, giống như Tiệp.
Nguyễn Đạt, quản trị viên của nhóm cho biết, lý do khiến nhiều shipper bị phạt nhất là thiếu giấy đi đường do Phòng CSGT thành phố cấp. "Khổ cái là anh em chẳng biết phải xin giấy đó thế nào, thủ tục ra sao. Nhiều anh em nói, thà ở nhà chịu đói còn hơn ở ra ngoài bị phạt", Đạt nói.
Trước khi được nới hoạt động đến 21h, quy định không được ra đường sau 18h hàng ngày cũng khiến cánh tài xế rơi vào cảnh dở khóc, dở cười. Nhiều đơn hàng giao chỉ vài km nên shipper đinh ninh giao xong vẫn kịp quay về. Nhưng đi rồi mới biết, con đường dài ra cả chục km do nhiều ngõ bị rào chắn và tốn thêm thời gian khi qua ba bốn chốt kiểm dịch. Xong đơn, họ có "chạy như ma đuổi" cũng không kịp về, vậy là lại bị phạt.
Anh Tiệp chụp lại cảnh xe phải sửa do thủng xăm và đứt xích để lỡ bị cán bộ ở chốt kiểm dịch phạt thì còn có "bằng chứng". Ảnh: Nhân vật cung cấp.
Vũ Khắc Tiệp không chạy cố bao giờ. Cứ hơn 4h chiều anh đã tắt app về nhà. Nhưng có bữa, đang trên đường về thì xe thủng xăm. Tiệp dắt bộ 3 km mới tìm được một tiệm chịu sửa, đi được một đoạn lại đứt xích. Anh chỉ ước lúc này có đồng nghiệp nào ngang qua để nhờ hỗ trợ. Nhưng hôm đó Tiệp không gặp đồng nghiệp nào, mà còn bị các tiệm sửa xe từ chối. Covid-19 khiến người ta ngại tiếp xúc, nhất là với cánh shipper.
Chắc chắn không thể về trước 18h, anh chụp ảnh lại cảnh mình sửa xe để lỡ gặp chốt còn có bằng chứng mà xin xỏ, thanh minh. May cho Tiệp, thấy anh qua chốt, cảnh sát giao thông chỉ nhìn rồi cho qua.
Không chỉ vướng thủ tục ra đường, giao hàng ở vùng dịch, nhiều shipper bị "bùng đơn", hủy đơn vì không thể giao hàng tận cửa do vướng chốt, nhưng khách lại không muốn ra ngoài nhận.
Kiều Văn Thanh, 32 tuổi, ở Gò Vấp là một trong số đó. Các ngõ nhỏ mùa này chỉ có một lối ra vào duy nhất vì bị rào chắn hoặc có chốt chặn. Có những địa chỉ bình thường 3 km là tới, nay Thanh chạy vòng hơn 10 km. Nhiều khi đường vào lắm ngõ ngách, tìm mãi không thấy lối ra, anh vừa lo vừa ức, chảy nước mắt.
Có lần, anh sau năm lần bảy lượt tìm đường, anh đến được hàng rào gần nhà khách nhất. Ngôi nhà chỉ cách chốt hơn 100 mét, anh gọi khách ra lấy, nhưng được yêu cầu giao tận nhà. "Không giao được tui hủy", vị khách cáu rồi hủy đơn. Cả đi về gần 20 km nhưng không được một đồng, Thanh ức, nhưng vì dịch, chẳng thể lại gần khách mà tranh cãi.
Nguyễn Đạt cho biết, nhiều shipper tự do lẫn shipper công nghệ từng là F0 muốn đi làm nhưng không đủ điều kiện hoạt động do thành phố quy định. Trong khi đó, theo Phó giám đốc Sở Y tế TP HCM Nguyễn Hoài Nam, F0 khỏi bệnh được xem là nguồn lao động rất quý vì đã có kháng thể, có thể miễn nhiễm tạm thời đối với nCoV.
Đình Trung, 31 tuổi, ở "vùng đỏ" Hóc Môn là một trong những shipper đã khỏi Covid-19, đang thất nghiệp. Hai tháng liền, gia đình ba người không có thu nhập, tất cả trông chờ vào khoản tiền hàng ngày anh shipper kiếm được. Sống lại sau những ngày thập tử nhất sinh vì Covid-19, Trung kỳ vọng có thể quay lại làm việc để trang trải cuộc sống mà không lo nhiễm bệnh hay lây lan cho cộng đồng. Thế nhưng hôm 31/8, anh thử lên ứng dụng đăng ký thì nhận tin nhắn "Tài khoản đối tác đã hết hạn cấp phép hoạt động".
Chiều một ngày đầu tháng 9, anh Trung khấp khởi khi nhận được được cứu trợ ít lương thực. Còn anh Tiệp sau hai ngày mất tiền phạt ở chốt, quyết định đi làm lại. Vừa ra đến đầu ngõ, cán bộ đã yêu cầu quay đầu, dù anh nói rõ lý do. Về nhà, Tiệp làm đơn gửi ngân hàng xin giảm lãi suất, nhưng vì vài tháng trước nộp chậm, anh không được duyệt.
Tết trước, vì không có tiền biếu ba mẹ, anh không dám về quê. Tiệp dự năm nay, sẽ lại ăn Tết một mình trong xóm trọ Sài thành.
Tên nhân vật trong bài đã thay đổi.
Phạm Nga