“Hữu duyên thiên lý năng tương ngộ. Vô duyên đối diện bất tương phùng”. Chắc hẳn các bạn đã nghe nhiều đến hai câu thơ này. Tuy nhiên không phải ai cũng hiểu đúng ý nghĩa và câu chuyện đằng sau của nó. Vậy hôm nay hãy để THANHMAIHSK giải đáp vấn đề này giúp bạn ngay sau đây.
1. Giải nghĩa hai câu thơ
有缘千里能相遇，无缘对面不相逢
/Yǒuyuán qiānlǐ néng xiāngyù, wúyuán duìmiàn bù xiāngféng/
Có duyên dù ngàn dặm vẫn gặp mặt.
Không duyên dù ngay trước mặt vẫn xa cách.
Hữu duyên thiên lý năng tương ngộ- Hữu duyên: Có duyên. Duyên ở đây là duyên phận, nhân duyên
- Thiên lý: ý chỉ nghìn dặm [khoảng cách lớn]
- Tương ngộ: đồng cảm, gắn kết tình cảm với nhau
- Vô duyên: Không có duyên, ý chỉ hai người không có duyên phận với nhau
- Đối diện: đối mặt, gặp mặt nhau
- Tương phùng: gặp lại sau thời gian xa cách, trùng phùng, gặp gỡ, gặp mặt
Hai câu thơ ý chỉ mối nhân duyên, quan hệ của hai người. Nếu hai người có duyên, dù nghìn trùng xa cách, muôn vàn cách trở vẫn có thể cảm nhận, đồng cảm lẫn nhau. Ngược lại, nếu bạn và người ấy vô duyên, vô phận. Vậy thì dù có đứng trước mặt nhau cũng không thể hiểu và cảm nhận được đối phương.
Nhân duyên không thể cưỡng cầuHai câu thơ cũng khuyên người ta đừng nên miễn cưỡng chuyện tình cảm. Nếu hai người có duyên chắc hẳn sẽ trùng phùng, gặp gỡ. Còn nếu người ấy đã không thuộc về mình, dù bạn có níu kéo hay làm gì cũng không thể thay đổi lòng người ta. Đôi khi, chúng ta nên lựa chọn buông bỏ, thuận theo tự nhiên để cuộc sống nhẹ nhàng, thư thái.
3. Nguồn gốc của hai câu thơ và câu chuyện đằng sau nó
Tương truyền nhà viên ngoại nọ có cô con gái vô cùng xinh đẹp tài giỏi. Cầm, kỳ, thi, họa cô đều giỏi cả. Đến tuổi cập kê, viên ngoại bắt đầu kén rể cho cô. Tuy nhiên, không có chàng trai nào khiến ông vừa lòng. Cuộc thi kén chồng vì thế mà mở ra. Kết quả có ba chàng trai lọt vào vòng cuối cùng.
Ba chàng trai có ba thế mạnh không ai sánh bằng. Chàng trai thứ nhất là thư sinh áo vải, viết chữ nhanh như gió mà lại đẹp như rồng bay phượng múa. Chàng trai thứ hai có sức khỏe vô địch, đôi chân chạy ngàn dặm không mỏi. Chàng trai cuối cùng là thiện xạ. Mũi tên anh ta bắn ra đều bách phát bách trúng.
Ba chàng trai đều hết sức tài giỏi làm viên ngoại băn khoăn không biết làm cách nào, Vì vậy ông ra đề tài để họ thử sức. Chàng thư sinh phải viết hết 3000 bài thơ lên giấy hoa tiên không được trùng ý. Chàng lực sĩ phải chạy đến thành Trường An mượn trống mang về. Chàng trai còn lại cần bắn rụng số lá trên cây ngô đồng. Ai hoàn thành phần thi trước sẽ được rước con gái viên ngoại.
Bên hiên, bên cạnh bàn bút nghiên cho chàng thi sĩ, giai nhân đang e ấp thêu gối rồng phượng mừng ngày vu quy. Chàng trai cắm cúi viết, từng tờ giấy bay xuống sân như hoa rơi bướm lượn. Khi trời đã quá trưa, nhiệm vụ của chàng không còn nhiều. Nhân tiện lúc người đẹp nghỉ tay, chàng ngâm nga câu thơ:
Ung dung trời đã xế trưa
Thơ ba ngàn bản cũng vừa viết xong
Ngoài kia xa dấu bụi hồng
Bên hiên cành lá ngô đồng chưa vơi
Dấu yêu nhẹ mỉm môi cười
Ta nghe đồng vọng một lời phu thê!
Hai người vừa nói đã tâm đầu ý hợp, tình như tri kỷ. Nhưng chưa kịp vui mừng, chàng trai đã nghe thấy tiếng trống Tràng An vọng về. Trời đất như sụp đổ mà nàng thơ cũng ngỡ ngàng. Chàng chỉ trách mình khinh địch, chủ quan làm lỡ mất mối nhân duyên. Lòng đau buồn, nhìn người thương, nàng thơ ứng khẩu từ biệt chàng:
Hữu duyên thiên lý năng tương ngộ
Vô duyên diện kiến bất tương phùng
Ẩm thị ngã trà hoàn ngã trản
Tràng An chi cổ dĩ bồng bồng
Dịch nghĩa:
Ngàn năm duyên may tình vẫn gặp
Vô duyên đối mặt sự không thành
Chàng uống trà xong, xin trả chén
Tràng An đã giục trống liên thanh!
4. Lời kết
Quả thật chúng ta không dự đoán được gì trong tương lai. Vì vậy, việc miễn cưỡng cầu nhân duyên là không nên. Người có duyên ắt sẽ gặp mặt. Người dành cho mình thì sẽ là của mình. Cũng đừng vì duyên đi mà sinh lòng căm hờn, oán giận hay hành hạ bản thân. Hãy để tình cảm thuận theo tự nhiên “vạn sự tùy duyên” để lòng thư thái. Tuy nhiên, điều đó cũng không phải để chúng ta thả trôi hy vọng. Hãy tiến lên đi tìm tình yêu đích thực dành cho mình.
Trên đây là câu chuyện cùng ý nghĩa câu thành ngữ Hữu duyên thiên lý năng tương ngộ. Bạn đã thật sự tìm được mối nhân duyên đích thực của đời mình hay chưa?
Xem thêm:
Đăng ký học để hiểu hơn về đất nước, con người Trung Quốc cùng THANHMAIHSK ngay dưới đây bạn nhé:
1. Hữu Duyên Thiên Lý Năng Tương Ngộ là gì ?
Hữu duyên thiên lí năng tương ngộ là một một câu nói dùng để nói về hai người có duyên phận với nhau, cho dù cách xa nhau bao nhiêu rồi cũng sẽ gặp nhau và quay về với nhau.
Chữ duyên ở đây có nhiều ý nghĩa:
- Duyên - mọi người hiểu nhiều ở câu này có ý nghĩa như là một sự sắp đặt nào đó của số phận như duyên vợ chồng, duyên bạn bè, duyên tình yêu , duyên crush, duyên kẻ thù [ oan gia ngõ hẹp ].
- Tuy nhiên ở câu nói này chữ Duyên nó lại mang ý nghĩa hơn như thế , nếu như đứng dựa trên quan điểm triết học hoặc tôn giáo:
+ Chữ Duyên ẩn dụ những việc mình đã làm trong quá khứ hoặc hiện tại, dù xấu hay tốt thì chúng ta luôn nhận lấy những hậu hoặc hệ quả của việc đó trong cả hiện tại và tương lai. Nếu nói theo mặt hiện hữu thì nó chính là những biểu hiện hàng ngày, những hành vi cư xử , những suy nghĩ hàng ngày khiến cho chúng ta sẽ gặp được những việc đương nhiên phải gặp.
Ví dụ:Mỗi ngày chúng ta đi trồng rau, chúng ta nghĩ là, không bao giờ chúng ta có thể lấy được vợ nếu như cứ hàng ngày đi trồng rau như thế này. Nhưng đến một ngày đẹp trời nọ , có 1 bà chuyên bán rau đến chỗ chúng ta nhập hàng. Thế là phát triển được mối quan hệ. Và dù có cách xa đến cả vạn dặm [ ẩn dụ của từ thiên lý ], nhưng nếu rau chỗ chúng ta nổi tiếng là rau sạch thì em đó vẫn đến nhập hàng của chúng ta.
Những câu nói có nội dung tương tự [ có thể mang nhiều hoặc ít hàm ý hơn ]
- Xa thơm, gần thối.
- Tiếng đã lành đồn xa, tiếng xấu còn đồn xa hơn.
Xin kể câu chuyện được nghe lại nguồn gốc xuất xứ của hai câu thơ này
- Ngày xưa, ở một thủ phủ thuộc tỉnh Triết Giang, có 1 viên ngoại giàu có. Vợ mất sớm, để lại cho ông cô con gái xinh đẹp. Viên ngoại rất mực thương yêu và chăm sóc cô con gái. Đến tuổi xuân hồng, cô gái rất xinh đẹp có tài, sắc, cầm, kỳ, thi, họa… đủ cả. Viên ngoại cũng đã bắt đầu kén rể, nhưng chưa có chàng trai nào làm hài lòng ông cả .
- Một hôm, trong sân nhà viên ngoại xuất hiện cùng lúc ba chàng trai, người nào cũng khôi ngô tuấn tú. Mặc dù , mỗi chàng đều có một biệt tài khó không ai sánh bằng : Chàng trai thứ nhất có đôi chân thiên lý mã, có thể chạy cả ngàn dặm không biết mỏi. Chàng trai thứ hai có tài bắn cung múa võ, cung chàng bắn bách phát bách trúng. Chàng trai thứ ba có khiếu làm thơ, một lúc chàng có thể làm cả ngàn bài thơ hay với nét chữ rồng bay phượng múa…
- Viên ngoại phân vân lắm… khi con gái chỉ có một. Ông hẹn cả ba chàng trai, sáng maicó mặt ở sân nhà ông từ sáng sớm để đua tài kén rể.
Sáng sớm hôm sau, khi ánh bình minh chưa lan hết sân nhà viên ngoại, thì ba chàng trai đã có mặt. Trong sân, cả đêm hôm qua, gia nhân nhà viên ngoại gần như không ngủ, để vót cho xong bó cung tên lớn, và mài cho đầy 1 nghiên mực tàu thật to…
- Viên ngoại ra lệnh: Chàng trai thứ nhất, phải chạy đến kinh thành Tràng An, mượn cho bằng được chiếc trống Tràng An về cho ông. Chàng trai thứ hai, phải bắn cho rụng hết lá những cây ngô đồng trước ngõ nhà ông. Chàng trai thứ ba, phải viết cho xong 3.000 bài thơ trên giấy hoa tiên, không được trùng ý. Ai báo công cho ông sớm nhất sẽ được ông chọn gả con gái cho .
Sau lệnh tiếng trống đầu tiên , loáng một cái, chàng trai có đôi chân thiên lý mã đã mất hút, không để lại dù một dấu bụi hồng. Sau đó, người ta chỉ còn nghe từng âm thanh… vút… tách của cung tên tra vào nỏ… bắn đi… lá ngô đồng rụng lả tả…
- Đặc biệt chàng trai thứ ba, được mời đến dưới giàn hoa thiên lý, nơi đã để sẵn bút nghiên để chàng làm thơ. Ở bên hiên nhà, giai nhân đang e ấp mỉm cười, nghiêng đầu thêu cặp gối rồng phụng cho ngày vu quy… Chàng trai cắm cúi múa bút, từng tờ giấy bay xuống như bướm lượn, gia nhân nhà viên ngoại cũng sẵn sàng đón lấy, xếp lại ngay ngắn…-
Trời đã quá trưa, chàng thi sĩ vươn vai đứng dậy… Chàng vừa hoàn thành xong nhiệm vụ của mình. Nhìn ra ngoài ngõ, lá ngô đồng mới rụng hơn một nửa, bóng dáng người có đôi chân thiên lý vẫn mịt mù…Cô gái cũng vừa nghỉ tay, nhẹ nhàng đến bên giàn hoa lý, mỉm cười rót trà mời chàng trai. Trước khung cảnh thơ mộng cùng nụ cười đẹp như thơ kia, chàng trai đã viết [tạm dịch]:
Ung dung trời đã xế trưa
Thơ ba ngàn bản cũng vừa viết xong
Ngoài kia xa dấu bụi hồng
Bên hiên cành lá ngô đồng chưa vơi
Dấu yêu nhẹ mỉm môi cười
Ta nghe đồng vọng một lời phu thê!
“Nhạc gia à , con đem được trống Tràng An về đây rồi!”
Cô gái nhìn người thi sĩ, ngậm ngùi, người mà mới vài phút trước thôi, cô cũng nghĩ sẽ làphu quân. Cô đã tặng chàng 4 câu thơ để an ủi :
Hữu duyên thiên lý năng tương ngộ
Vô duyên diện kiến bất tương phùng
Ẩm thị ngã trà hoàn ngã trản
Tràng An chi cổ dĩ bồng bồng
Tạm dịch:
Ngàn năm duyên may tình vẫn gặp
Vô duyên đối mặt sự không thành
Chàng uống trà xong, xin trả chén
Tràng An đã giục trống liên thanh!
- Cổ nhân có thường nói “Mệnh lý hữu thì chung tu hữu, mệnh lývô thì mạc cưỡng cầu”, có ý rằng, khi điều gì đó đã được sắp đặt sẵn thì nó sẽ đến đúng thời điểm. Còn nếu điều gì không được sắp đặt trước rồi thì không ai có thể làm nó xảy ra, vậy cần gì phải cố sức để thay đổi nó?
Làm người học được cách điềm nhiên đối đãi vớihết thảy, dùng bình tĩnh để đối đãi với mọi sự bất công trong cuộc sống, thản nhiên tiếp nhận mọi sự an bài cho dù hợp hay không hợp ý . Đó mới là cái cách đối đãi của bậc trí huệ .
- “Hữu duyên mà không có phận, hữu phận mà không có duyên”đều là một phầntrong sinh mệnh,nó không nên trở thành bước đệmdẫn bạn đến bước đường cùng của cuộc đời. Đừng chỉ vì “duyên đi” mà sinh ra tâmoán thù, lòng oán hận.Sống trên đời, điều gì đếnthì hãy quý trọng, điều gì phải đi thì nên buông tay, thế mới là cuộc sống được tự do tự tại thực sự. Thuận theo tự nhiên mà sống cũng là một loại trí tuệ, là cảnh giới cao của người giác ngộ.
2.Hữu duyên thiên lý năng tương ngộ trong tiếng trung là gì ?
Hữu duyên thiên lý năng tương ngộ
有缘千里能相遇，无缘对面不相逢
/Yǒuyuán qiānlǐ néng xiāngyù, wúyuán duìmiàn bù xiāngféng/
+ 有缘/ Yǒuyuán /Hữu duyên: nghĩa là có duyên và có tỉnh cảm với nhau
+ 千里/ qiānlǐ /Thiên lý: nghĩa là nghìn dặm [ 1 dặm bằng khoảng 1,6km nhé Nặng: nghĩa là xa
+ 相遇/ xiāngyù /Tương ngộ: có nghĩa là đồng cảm với nhau
+ 无缘/ wúyuán /Vô duyên: có nghĩa trong câu này là những người không có duyện phận với nhau
+ 对面/ duìmiàn /Đối diện: đối mặt nhau
+ 不/ bù /Bất: nghĩa là không hoặc trái nhau
+ 相逢/ xiāngféng /Tương phùng: gặp lại nhau sau những ngày xa cách
Và đúc kết lại nguyên câu nói trên ta có thể hiểu nghĩa rõ ràng của nó là:
“Có duyên ngàn dặm xa vẫn gặp
Không duyên đối mặt vẫn cách lòng”
3. Bài thơHữu Duyên Thiên Lý Năng Tương Ngộ
Hữu duyên thiên lý năng tương ngộ,
Vô duyên đối diện bất tương phùng.
Thuyền quyên nỡ phụ anh hùng sao nên?
Hai câu đầu được viết bằng chữ Hán [有緣千里能相遇，無緣對面不相逢], nghĩa là:
Có duyên với nhau thì dầu cách xa nghìn dặm cũng có thể gặp nhau, không có duyên với nhau thì đối mặt nhau cũng không gặp gỡ.
Nguồn: Nguyễn Xuân Kính, Phan Đăng Nhật,Kho tàng ca dao người Việt, NXB Văn hoá thông tin, 2001
4.Hữu duyên thiên lý năng tương ngộ , Vô duyên đối diện bất tương phùng là gì ?
“Hữu duyên thiên lí năng tương ngộ, Vô duyên đối diện bất tương phùng” được đúc kết và lưu truyền từ đời này sang đời khác như một điều hiển nhiên của cuộc đời này. Kỳ thực, trong cuộc đời mỗi người có rất nhiều điều khó lí giải. Chính vì thế mà con người ta lúc nào cũng tràn đầy mộng tưởng, suy nghĩ về tương lai sau này sẽ ra sao, tiếp tục kết bạn, gặp gỡ ai và mối quan hệ đó có tồn tại mãi hay không ? Và có thể chuyển đổi từ mối quan hệ này sang mối quan hệ khác không?
- Con người sống trên nhân gian dường như đã được an bài sẵn và đến một thời điểm nhất định nào đó sẽ gặp ai, sự tình gì đều đã được định sẵn. “Hữu duyên thiên lí năng tương ngộ, Vô duyên đối diện bất tương phùng” dịch ra tiếng Việt có nghĩa là có duyên với nhau thì dù cách xa nghìn dặm cũng có thể gặp nhau; không có duyên với nhau thì đối diện cũng cảm thấy xa cách.
- Quả đúng là như vậy, duyên phận thật kì lạ, không ai có thể thực sự hiểu về chúng. Có thể là chỉ vô tình quen biết nhau nhưng lại thấu hiểu được nhau. Đáng lí ra có thể hòa hợp với nhau nhưng cảm thấy lòng mãi xa cách. Không theo đuổi thì lại có, bỏ tâm cố gắng tìm kiếm thì lại chẳng thành.
Tóm lại, mọi sự tùy duyên, điều gì qua thì hãy buông bỏ bởi tâm hồn bình thản, quý trọng hiện tại mới là cách sống thoải mái và trân trọng quãng đời của bản thân, đừng nên cố gắng níu kéo những thứ không thuộc về mình thì tâm can chỉ thêm dằng xé, đau khổ mà thôi.
- Theo Phật dạy , trong mỗi kiếp luân hồi của đời người , duyên sẽ tồn tại, nhân – quả báo ứng đời trước sẽ theo đó mà đến đời sau. Có thể duyên đó chỉ đến vội trong vài giây lát rồi cũng biến mất, cũng có nhân duyên tồn tại mãi mãi vì trong duyên có nợ. Nợ kiếp này chưa trả được thì ắt ta sẽ có duyên mà gặp gỡ người đó ở kiếp sau, không trả thì còn nghiệp mà còn nghiệp thì không thể giải thoát. Tôi đã từng xúc động khi xem bộ phim “Bộ bộ kinh tâm” do Trung Quốc sản xuất, và chợt nhớ lại những câu thơ trong đoạn kết phim khiến tôi trực trào nước mắt:
“Ngừng nơi đây, không dám tiếp tục bước đi
Để bi thương không cách gì hiển hiện
Đoạn đường này chúng ta đi quá vội vàng
Cứ ôm những ước muốn viển vông"