Nhằm mục đích giúp học sinh nắm vững kiến thức tác phẩm Tôi đi học Ngữ văn lớp 8, bài học tác giả - tác phẩm Tôi đi học trình bày đầy đủ nội dung, bố cục, tóm tắt, dàn ý phân tích, sơ đồ tư duy và bài văn phân tích tác phẩm.
A. Nội dung tác phẩm Tôi đi học
* Tóm tắt văn bản:
Hằng năm cứ vào cuối thu, khung cảnh thiên nhiên lại làm cho tác giả nhớ đến những kỉ niệm về ngày đầu tiên đi học. Nhân vật tôi được mẹ đưa đến trường trong lòng tràn ngập cảm giác mới lạ: Hôm nay tôi đi. Cậu tự nhiên thấy muốn tự mình cầm bút thước, thấy những trò quậy phá rong ruổi với đám bạn đã xa tít tắt. Khi tới trường, quan sát những học sinh cậu thấy họ như những con chim non còn bỡ ngỡ trong những cử chỉ hành động gần như trở nên thừa thãi. Khi thầy Đốc trường Mĩ Lí điểm danh cho học sinh xếp hàng vào lớp, ai cũng hồi hộp, lo âu, không biết phải làm gì nhưng sau câu nói của thầy mọi chuyện đều ổn. Lớp học bắt đầu với dòng chữ đầu tiên thầy viết lên bảng đó là bài tập viết: Tôi đi học!
B. Tìm hiểu tác phẩm Tôi đi học
1. Tác giả
- Thanh Tịnh [1911-1988], tên khai sinh là Trần Văn Ninh sau đổi thành Trần Thanh Tịnh.
- Quê ở Gia Lạc, ven sông Hương , ngoại ô thành phố Huế.
- Là nhà giáo, nhà văn, nhà thơ.
- Sáng tác của ông toát lên vẻ đẹp đằm thắm, tình cảm êm dịu, trong trẻo.
2. Tác phẩm
a, Xuất xứ:
- Văn bản “Tôi đi học” là truyện ngắn xuất sắc của Thanh Tịnh, in trong tập “Quê mẹ” xuất bản năm 1941.
b, Bố cục: 3 phần
- Phần 1: Từ đầu → ngang trên ngọn núi: Tâm trạng của nhân vật “tôi” trên đường tới trường.
- Phần 2: Tiếp → được nghỉ cả ngày: Cảm nhận của nhân vật “tôi” lúc ở sân trường.
- Phần 3: Còn lại: Cảm nhận của nhân vật “tôi” trong lớp học lần đầu tiên.
c, Thể loại: Truyện ngắn.
d, PTBĐ: Tự sự, miêu tả, biểu cảm.
e, Giá trị nội dung:
- Truyện kể lại kỷ niệm trong sáng của tuổi học trò trong ngày tựu trường đầu tiên hết sức chân thực, tinh tế qua dòng hồi ức của nhà văn.
f, Giá trị nghệ thuật:
- Bố cục theo dòng hồi tưởng, cảm nghĩ của nhân vật tôi theo trình tự thời gian buổi tựu trường.
- Đan xen yếu tố tự sự, miêu tả và biểu cảm.
- Nghệ thuật so sánh tạo hiệu quả diễn đạt cao, kết hợp các từ láy, tính từ, động từ giàu hình ảnh và sinh động.
- Ngôn ngữ hình ảnh trong sáng, giàu chất thơ, nhẹ nhàng phù hợp với tâm trạng ngây thơ, rụt rè của những đứa trẻ trong buổi tựu trường đầu tiên.
C. Sơ đồ tư duy Tôi đi học
D. Đọc hiểu văn bản Tôi đi học
1. Cảm nhận của “tôi” trên con đường cùng mẹ tới trường.
a. Hoàn cảnh nảy sinh cảm xúc.
- Thời gian: Cuối thu…
- Quang cảnh:
+ Lá rụng nhiều, những đám mây bàng bạc.
+ Mấy em nhỏ rụt rè cùng mẹ tới trường.
- Tâm trạng: náo nức, mơn man, tưng bừng, rộn rã → Từ láy: tăng giá trị biểu cảm, diễn tả cảm xúc đầy trong sáng của nhân vật tôi.
b. Cảm nhận của nhân vật tôi
- Cảnh vật, con đường rất quen nhưng lần này tự nhiên thấy lạ
- Tự cảm thấy có sự thay đổi lớn trong lòng, thấy mình như lớn hơn, nhận thức nghiêm túc hơn.
- Cảm thấy trang trọng đứng đắn hơn trong bộ quần áo mới: ghì chặt sách vở, tự mình cầm bút, thước
→ Từ ngữ gợi tả, lời văn đậm chất thơ, hình ảnh so sánh thơ mộng
→ Tâm trạng háo hức, hăm hở của “ tôi” trong buổi tựu trường đầu tiên.
2. Cảm nhận của nhân vật “tôi” khi ở sân trường.
a. Khi đứng giữa sân trường
- Sân trường: dày đặc những người, quần áo cũng sạch sẽ, gương mặt vui tươi sáng sủa ... → gợi không khí vui vẻ, ngôi trường trang nghiêm.
- Cảm giác: lo sợ vẩn vơ, bỡ ngỡ đứng nép bên người thân, thầm mong được như những người học trò cũ ”.
→ Ngại ngùng, bẽn lẽn, lo sợ của trẻ thơ trước một thế giới rộng lớn - thế giới của tri thức.
b. Khi xếp hàng vào lớp
- Tim như ngừng đập, giật mình lúng túng, hồi hộp, lo sợ đứng nép bên mẹ.
- Cảm thấy chơ vơ, lo sợ khi sắp rời bàn tay mẹ → nức nở khóc.
→ Từng cung bậc cảm xúc, với nhiều trạng thái đối lập: cảm xúc hồn nhiên, trong sáng, rất đáng nhớ đáng yêu của tuổi thơ.
3. Cảm nhận của nhân vật “tôi” khi ngồi trong lớp học.
- Trong lớp:
+ Có mùi hương lạ
+ Cái gì cũng lạ và hay
+ Nhận bàn ghế là vật riêng
+ Thấy quyến luyến với bạn mới.
- Ngoài cửa sổ: Chim liệng, hót, bay...kỉ niệm lại ùa về.
→ Cảm giác trong sáng, đáng nhớ, đáng trân trọng: vừa xa lạ, vừa gần gũi, vừa ngỡ ngàng, vừa tự tin
→ Dấu hiệu sự trưởng thành trong nhận thức và tình cảm
* Cảm nhận về thái độ của người lớn
- Phụ huynh: chuẩn bị ân cần, chu đáo, lo lắng, hồi hộp cùng các em.
- Thầy giáo: vui vẻ, đầy tình yêu thương
- Ông đốc: từ tốn, bao dung
→ Thể hiện rõ trách nhiệm, tấm lòng của gia đình, nhà trường đối với thế hệ trẻ, đồng thời tạo môi trường giáo dục thân thiện, là nguồn nuôi dưỡng tâm hồn các em.
Thanh Tịnh [1911 - 1988]
- Trần Văn Ninh [1911 - 1988], quê ở Thừa Thiên - Huế.
- Từ năm 1933, ông đi làm ở các sở tư rồi vào nghề dạy học và bắt đầu viết văn, làm thơ. Ông được tặng Giải thưởng Nhà nước về văn học nghệ thuật năm 2007.
- Thơ văn của ông đậm chất trữ tình, đằm thắm, êm dịu, giàu cảm xúc, trong trẻo.
- Các sáng tác chính: Hận chiến trường [tập thơ, 1937], Quê mẹ [tập truyện ngắn, 1941], Ngậm ngải tìm trầm [tập truyện ngắn, 1943], Sức mồ hôi [ca dao, 1954], Những giọt nước biển [tập truyện ngắn, 1956]...
Tác phẩm
1. Xuất xứ
Truyện ngắn "Tôi đi học" in trong tập "Quê mẹ", xuất bản năm 1941.
2. Chủ đề
Kỉ niệm trong sáng của tuổi học trò, nhất là buổi tựu trường đầu tiên.
3. Thể loại
Là một truyện ngắn giàu chất thơ:
- Là một thể loại tự sự
- Truyện giàu chất thơ, mang nhiều đặc điểm của thể loại trữ tình.
Nhân vật "tôi"
5. Bố cục
Truyện ngắn được chia làm 3 phần:
- Phần 1 [Từ đầu đến "...một làn mây lướt ngang trên ngọn núi"]: tâm trạng của nhân vật "tôi" trên đường đến trường
- Phần 2 [Tiếp theo đến "...ngày mai lại được nghỉ cả ngày nữa"]: tâm trạng của nhân vật "tôi" khi đến trường
- Phần 3 [Còn lại]: nhân vật "tôi" đón nhận giờ học đầu tiên
NỘI DUNG [edit]
Truyện ngắn được bố cục theo dòng hồi tưởng, cảm nghĩ của nhân vật "tôi" được thể hiện theo trình tự thời gian của một buổi tựu trường.
Nguồn ảnh: sưu tầm Internet
1. Tâm trạng của nhân vật "tôi" trên đường đi học
- Thời gian và không gian đậm chất thơ:
- Sự chuyển biến của thời tiết cuối thu: "lá ngoài đường rụng nhiều, trên không có những đám mây bàng bạc, bầu trời quang đãng..."
- Con người: "mấy em bé rụt rè núp dưới nón mẹ"...
- Tâm trạng của nhân vật "tôi":
- Tâm trạng của nhân vật "tôi" có sự thay đổi cụ thể: hôm nay "tôi" đi học.
+ Khi bước đi trên đường làng: con đường đã quen đi lại, lần này tự nhiên thấy lạ.
+ Khi mặc chiếc áo vải dù đen: thấy mình trang trọng, đứng đắn trong chiếc áo vải dù đen...
+ Khi được cầm vở mới: cảm thấy nặng
+ Khi xin mẹ cầm bút thước: muốn thử sức, nghĩ rằng chỉ người thạo mới cầm nổi bút thước.
+ Khi đứng trước cổng trường: trước đó, ngôi trường với "tôi" là một nơi xa lạ nhưng lần này lại khác và "lòng tôi lo sợ vẩn vơ".
\[ \rightarrow \] Đây chính là những dấu hiệu đổi khác trong tình cảm và nhận thức của một cậu bé trong ngày đầu tiên đến trường. "Tôi" tự thấy mình đã lớn lên, vừa muốn thử sức, vừa muốn khẳng định mình, muốn được chững chạc và không thua kém bạn.
2. Tâm trạng của nhân vật "tôi" trong sân trường
- Tâm trạng của nhân vật "tôi":
+ Cảm thấy mọi vật xung quanh vốn rất quen thuộc giờ trở nên xa lạ.
+ Lo sợ, bỡ ngỡ như "con chim non đứng bên bờ tổ, muốn bay nhưng còn ngập ngừng e sợ". Hình ảnh so sánh này thể hiện sự hấp dẫn của nhà trường, thể hiện khát vọng bay bổng của nhân vật "tôi" đối với trường học.
- Khi nghe ông đốc gọi tên: cảm thấy tim ngừng đập, giật mình lúng túng
- Khi phải rời bàn tay mẹ: nặng nề và sợ hãi khi phải rời xa mẹ, dúi đầu vào lòng mẹ nức nở khóc.
3. Tâm trạng của nhân vật "tôi" trong lớp học
- Nhận thấy thầy giáo là một người hiền từ, tươi cười, nhẫn nại và đầy quan tâm đến học sinh
- Nhận thấy bạn bè: chưa quen biết nhưng cảm thấy không hề xa lạ mà có một sự quyến luyến tự nhiên và bất ngờ
- Ý thức được sẽ gắn bó thân thiết với nơi này bây giờ và mãi mãi.
- Các phụ huynh đều chuẩn bị chu đáo cho con em ở buổi tựu trường.
- Ông đốc:
- "Ông đốc nhìn chúng tôi với cặp mắt hiền từ và cảm động"
- "Ông đốc tươi cười nhẫn nại chờ chúng tôi"
- Thầy giáo trẻ: "gương mặt tươi cười, dang tay đón chúng tôi trước cửa lớp"
\[ \rightarrow \] Qua hình ảnh người lớn, chúng ta nhận ra trách nhiệm, tấm lòng của gia đình, nhà trường đối với thế hệ tương lai.
NGHỆ THUẬT [edit]
- Bố cục theo dòng hồi tưởng, trình tự thời gian, không gian của buổi tựu trường.
- Kết hợp giữa tự sự, miêu tả và biểu cảm
- So sánh giàu hình ảnh, giàu sức gợi cảm
- Giàu chất trữ tình
- Sức cuốn hút của tác phẩm được tạo nên từ:
- Bản thân tình huống truyện [buổi tựu trường đầu tiên trong đời đã chứa đựng cảm xúc thiết tha, mang bao kỉ niệm mới lạ]
- Tình cảm ấm áp, trìu mến của những người lớn đối với các em nhỏ lần đầu tiên đến trường.
- Hình ảnh thiên nhiên, ngôi trường và các so sánh giàu sức gợi cảm của tác giả.
Page 2
Không có sự kiện nào sắp diễn ra
Page 3
Đường hướng và cách tiếp cận xây dựng khoá học
Khoá học được xây dựng dựa trên năng lực đầu ra của Bộ Giáo Dục và Đào Tạo dành cho học sinh hết lớp 8. Mục tiêu của mỗi bài học được xây dựng bám theo thang tư duy mới của Bloom đi từ thấp lên cao, hướng tới khả năng vận dụng kiến thức và kỹ năng của học sinh. Các bài học về thành tố ngôn ngữ như Từ vựng, Phát âm, Ngữ pháp được xây dựng theo hướng tiếp cận lồng ghép, gắn kết với nhau và với chủ đề của bài học, tạo cho học sinh có thêm nhiều cơ hội sử dụng tiếng Anh. Các bài học về kỹ năng được xây dựng nhằm hình thành năng lực chủ đạo theo chương trình sách giáo khoa, đồng thời có mở rộng sang một số năng lực chưa được hướng dẫn kỹ càng trong sách giáo khoa. Các tiểu kỹ năng của năng lực đọc hiểu và viết được hướng dẫn chi tiết, cụ thể, theo từng bước nhỏ, giúp học sinh có khả năng hình thành được năng lực đọc và viết sau khi kết thúc bài học.
Nội dung khoá học
Khoá học bám sát chương trình sách giáo khoa tiếng Anh 8 [chương trình thí điểm của Bộ Giáo Dục và Đào Tạo] về chủ đề, chủ điểm, kỹ năng, kiến thức. Mỗi bài học được chia thành các nội dung chính: [1] Tóm tắt lý thuyết [Lesson summary]: hướng dẫn về kiến thức ngôn ngữ/ kỹ năng ngôn ngữ dưới dạng hình ảnh hoá hay sơ đồ tư duy để học sinh dễ dàng ghi nhớ kiến thức/ các bước kỹ năng. [2] Video bài giảng [phát âm]: video ngắn giúp học sinh ghi nhớ những kiến thức trọng tâm với sự hướng dẫn của thầy/ cô giáo. [3] Bài tập thực hành [practice task] giúp học sinh thực hành nội dung kiến thức, kỹ năng vừa được học. [4] Quiz: đây là hình thức đánh giá thường xuyên dưới dạng trặc nghiệm khách quan giúp giáo viên người học đánh giá được năng lực vừa được hình thành trong mỗi bài học. [5] Kiểm tra cả bài [unit test]: đây là hình thúc đánh giá tổng kết dưới dạng trắc nghiệm khách quan, và tự luận giúp giáo viên và người học đánh giá được năng lực được hình thành trong cả bài học lớn [unit].
Mục tiêu khoá học
Khoá học tiếng Anh 8 được xây dựng với mục đích hỗ trợ học sinh theo học chương trình tiếng Anh 8 mới của Bộ Giáo Dục và Đào Tạo một cách cách dễ dàng và hiệu quả hơn. Kết thúc mỗi bài học trong khoá học, học sinh có khả năng vận dụng được những kiến thức và kỹ năng học được trong chương trình sách giáo khoa mới vào những bối cảnh thực hành tiếng Anh tương tự.
Đối tượng của khóa học
Khóa học được thiết kế dành cho các em học sinh lớp 8, tuy nhiên các em học sinh lớp trên vẫn có thể học để ôn lại kiến thức, hoặc sử dụng để tra cứu các kiến thức đã quên.
- Người quản lý: Nguyễn Huy Hoàng
- Người quản lý: Phạm Xuân Thế