Hiện nay tình hình cháy, nổ trên địa bàn tỉnh Kon Tum nói riêng và cả nước nói chung diễn ra hết sức phức tạp và gây hậu quả nặng nề. Qua tình hình thực tế cho thấy, khi có cháy, nổ xảy ra thì lực lượng phòng cháy chữa cháy [PCCC] tại các cơ sở còn lúc rất lúng túng, bị động trong việc xử lý các tình huống cháy, nổ.
Để chủ động trong các tình huống khi có cháy, nổ xảy ra nhằm giảm thiểu tối đa các tác hại do cháy, nổ gây ra thì việc xây dựng và thực tập phương án chữa cháy là một quá trình rất cần thiết đối với những cơ sở thuộc diện quản lý về PCCC. Vậy để giúp cho các cơ sở thuộc diện quản lý về PCCC thuận tiện trong việc xây dựng và thực tập phương án chữa cháy nhằm đạt hiệu quả cao thì sau đây chúng tôi xin hướng dẫn về quy trình xây dựng và thực tập phương án chữa cháy như sau:
1. Quy trình xây dựng phương án chữa cháy của cơ sở:
* Bước 1: Thành lập tổ xây dựng phương án chữa cháy
Thực hiện quy định của pháp luật, người đứng đầu cơ sở phân công người có năng lực thuộc thẩm quyền quản lý của mình [cán bộ phụ trách công tác PCCC, đội trưởng PCCC cơ sở, đội trưởng dân phòng…] tiến hành xây dựng phương án chữa cháy sử dụng lực lượng, phương tiện tại chỗ trong phạm vi quản lý của mình theo sự hướng dẫn của cơ quan Cảnh sát PCCC.
* Bước 2: Tiến hành khảo sát để xây dựng phương án chữa cháy
Tiến hành khảo sát thực địa cơ sở để nắm đặc điểm tình hình của cơ sở có liên quan đến công tác PCCC và điền vào mẫu phương án theo quy định, bao gồm: Đặc điểm vị trí địa lý; đặc điểm giao thông phục vụ chữa cháy; đặc điểm về nguồn nước; tính chất, đặc điểm nguy hiểm về cháy, nổ, độc hại; lực lượng, phương tiện chữa cháy tại chỗ.
* Bước 3: Giả định tình huống cháy
– Tình huống cháy phức tạp nhất cần xác định rõ những nội dung sau:
Điểm xuất phát cháy: Là vị trí nếu cháy xảy ra có thể dẫn đến cháy lớn, cháy gây thiệt hại nghiêm trọng nếu không được chữa cháy kịp thời. Ngoài ra ưu tiên lựa chọn khu vực khi cháy có toả ra nhiều khói, khí độc hay có thể nổ, sụp đổ công trình gây khó khăn cho hoạt động chữa cháy;
Giả định thiệt hại khi cháy xảy ra: Thiệt hại về người, thiệt hại tài sản; làm hư hỏng thiết bị, dây chuyền công nghệ…;
Nguyên nhân xảy ra cháy: lựa chọn nguyên nhân xảy ra cháy phù hợp với điều kiện hoạt động của cơ sở tại thời điểm cháy. Ví dụ: Xảy ra chập điện, rò rỉ khí gas, do sét đánh…;
Thời điểm xảy ra cháy: Chọn thời điểm bất lợi nhất cho việc triển khai các hoạt động chữa cháy của tất cả các lực lượng tham gia chữa cháy;
Xác định thời gian cháy tự do: Thời gian cháy tự do là khoảng thời gian từ khi đám cháy xuất hiện cho đến khi lực lượng chữa cháy phun chất chữa cháy vào đám cháy. Từ đó tính toán diện tích đám cháy để xác định lực lượng, phương tiện chữa cháy;
Sau khi đã xác định đủ lực lượng phương tiện tham gia chữa cháy, tiến hành bố trí và phân công nhiệm vụ cụ thể cho lực lượng phương tiện triển khai chữa cháy.
– Giả định tình huống cháy đặc trưng: Là giả định tình huống cháy xảy ra ở từng khu vực, hạng mục công trình có nguy hiểm cháy nổ khác nhau của cơ sở. Nội dung tương tự với nội dung tình huống cháy phức tạp nhất, trong đó nêu tóm tắt nhiệm vụ của lực lượng, phương tiện tham gia thực tập phương án chữa cháy và có sơ đồ chữa cháy kèm theo.
Chú ý: Tình huống cháy giả định sử dụng tối đa lực lượng, phương tiện tại chỗ là có thể xử lý được.
* Bước 4: Duyệt phương án chữa cháy
Phương án chữa cháy chỉ có hiệu lực khi được phê duyệt. Thẩm quyền phê duyệt theo quy định hiện hành [Theo Khoản 1 Điều 9 Thông tư số 149/2020/TT-BCA ngày 31/12/2020].
1.2. Một số chú ý trong công tác xây dựng phương án chữa cháy:
Tính toán quy mô đám cháy, lực lượng, phương tiện cần thiết cũng như áp dụng phương pháp, biện pháp và chiến, kỹ thuật chữa cháy phù hợp, sát với thực tế của cơ sở.
Phương án chữa cháy phải được bổ sung, chỉnh lý kịp thời khi có những thay đổi về tính chất, đặc điểm nguy hiểm về cháy, nổ, độc hại và các điều kiện liên quan đến hoạt động chữa cháy.
2. Quy trình thực tập phương án chữa cháy của cơ sở
Thực tập phương án chữa cháy là một hình thức huấn luyện toàn diện ở mức độ cao nhất, tổng hợp các động tác cơ bản, kỹ thuật cá nhân, đội hình phối hợp, trình độ chiến thuật, khả năng chỉ huy điều hành mọi hoạt động chiến đấu của cán bộ làm công tác chữa cháy trong một tình huống cụ thể của đám cháy.
* Bước 1: Công tác chuẩn bị
Để tổ chức thực tập phương án chữa cháy, người đứng đầu cơ sở xây dựng kế hoạch tổ chức thực tập, kịch bản diễn tập; chuẩn bị các điều kiện bảo đảm phục vụ cuộc thực tập như: trang thiết bị, phương tiện, chất chữa cháy, thông tin liên lạc, nhiên liệu…
* Bước 2: Tiến hành thực tập
Phân công nhiệm vụ cho lực lượng tham gia thực tập phương án chữa cháy.
Sau khi nắm rõ nhiệm vụ, lực lượng tham gia thực tập về vị trí được phân công, chuẩn bị phương tiện theo kịch bản được duyệt.
Sau khi lực lượng, phương tiện sẵn sàng, chỉ huy phát hiệu lệnh thực tập phương án chữa cháy. Lực lượng, phương tiện tham gia thực tập thực hiện theo kịch bản.
Lực lượng, phương tiện tham gia thực tập chia thành các tổ khác nhau. Chỉ huy thực tập phương án chỉ huy thông qua Tổ trưởng các tổ.
Nhiệm vụ của chỉ huy: Huy động lực lượng, phương tiện dập tắt đám cháy, cứu người bị nạn. Phối hợp với lực lượng Cảnh sát PCCC để chữa cháy và cứu nạn, cứu hộ;
Tổ thông tin liên lạc: Phát hiện cháy; báo động cháy, bật còi báo động; báo cáo tình hình cháy lên chỉ huy. Đảm bảo thông tin liên lạc thông suốt trong quá trình diễn tập;
Tổ triển khai chữa cháy, làm mát: Tổ chức triển khai chiến, kỹ thuật chữa cháy để ngăn chặn cháy lan và chữa cháy;
Tổ cứu thương: Tìm kiếm và đưa người bị thương ra khỏi khu vực cháy, triển khai sơ cấp cứu người bị thương. Sơ tán người và phương tiện đến khu vực tập kết an toàn;
Tổ hậu cần, kỹ thuật: Chuẩn bị đầy đủ các điều kiện đảm bảo phục vụ cho buổi thực tập.
* Bước 3: Tổ chức rút kinh nghiệm thực tập phương án chữa cháy
Sau khi thực tập phương án chữa cháy, cơ sở tổ chức họp rút kinh nghiệm để đánh giá những thuận lợi, khó khăn, bất cập và có những giải pháp, biện pháp khắc phục kịp thời, bổ sung hoàn thiện nội dung phương án.
Một số hình ảnh thực tập phương án chữa cháy của các cơ sở trong thời gian qua:
Hình ảnh thực tập phương án chữa cháy của lực lượng PCCC cơ sở thuộc Bệnh viên Đa khoa khu vực Ngọc hồi