Cách xác định chất lượng cực b và loại tranzito

Nội dung: Trình bày phương pháp đo kiểm tra Transistor để xác định hư hỏng

Phương pháp kiểm tra Transistor .

Transistor khi hoạt động có thể hư hỏng do nhiều nguyên nhân, như hỏng do nhiệt độ, độ ẩm, do điện áp nguồn tăng cao hoặc do chất lượng của bản thân Transistor, hoặc đôi khi chúng ta mua transistor mới về cũng nên kiểm tra lại một vài caon trước khi lắp lên mạch; Để kiểm tra Transistor chúng ta sẽ căn cứ vào cấu tạo các lớp bán dẫn tạo thành transistor như đã nói trong bài Transistor hoạt động thế nào?

Nhìn vào hình vẽ cấu tạo ta thấy mỗi transistor như là 2 diode ghép lại, vậy ta áp dụng cách kiểm tra diode vào kiểm transistor, nếu dùng đồng hồ vạn năng kỹ thuật số ta đưa về thang đo diode, nếu dùng đồng hồ kiem ta đưa về thang đo X10K cụ thể như sau:

Cấu tạo của Transistor

• Kiểm tra Transistor ngược NPN tương tự kiểm tra hai Diode đấu chung cực Anôt, điểm chung là cực B, nếu đo từ B sang C và B sang E [ que đen vào B ] thì tương đương như đo hai diode thuận chiều => kim lên , tất cả các trường hợp đo khác kim không lên.
• Kiểm tra Transistor thuận PNP tương tự kiểm tra hai Diode đấu chung cực Katôt, điểm chung là cực B của Transistor, nếu đo từ B sang C và B sang E [ que đỏ vào B ] thì tương đương như đo hai diode thuận chiều => kim lên , tất cả các trường hợp đo khác kim không lên.
• Trái với các điều trên là Transistor bị hỏng.

Transistor có thể bị hỏng ở các trường hợp.

• Đo thuận chiều từ B sang E hoặc từ B sang C => kim không lên là transistor đứt BE hoặc đứt BC
• Đo từ B sang E hoặc từ B sang C kim lên cả hai chiều là chập hay dò BE hoặc BC.
• Đo giữa C và E kim lên là bị chập CE.
• Các hình ảnh minh hoạ khi đo kiểm tra Transistor.

Phép đo cho biết Transistor còn tốt

Minh hoạ phép đo trên:

Trước hết nhìn vào ký hiệu ta biết được  Transistor trên  là bóng ngược, và các chân của Transistor lần lượt là ECB [ dựa vào tên Transistor ]. < xem lại phần xác định chân Transistor >

• Bước 1 : Chuẩn bị đo để đồng hồ ở thang x1Ω
• Bước 2 và bước 3 : Đo thuận chiều BE và BC => kim lên .
• Bước 4 và bước 5 : Đo ngược chiều BE và BC => kim không lên.
• Bước 6 : Đo giữa C và E kim không lên
• => Bóng tốt.

Phép đo cho biết Transistor bị chập BE

• Bước 1 : Chuẩn bị .
• Bước 2 : Đo thuận giữa B và E kim lên = 0 Ω
• Bước 3: Đo ngược giữa B và E kim lên = 0 Ω
• => Bóng chập BE

Phép đo cho biết bóng bị đứt BE

• Bước 1 : Chuẩn bị .
• Bước 2 và 3 : Đo cả hai chiều giữa B và E kim không lên.
• => Bóng đứt BE

Phép đo cho thấy bóng bị chập CE

• Bước 1 : Chuẩn bị .
• Bước 2 và 4 : Đo cả hai chiều giữa C và E kim lên = 0 Ω
• => Bóng chập CE
• Trường hợp đo giữa C và E kim lên một chút là bị dò CE.

Nếu bóng bán dẫn của bạn là MOSTFET, FET, IRF,  bạn xem bài hướng dẫn Cách kiểm tra MOSTFET, FET còn sống hay chết

Ký hiệu, Hình dạng, kiểm tra, Xác định chân Transitor

Ngày 29/07/2010 20:21:38 / Lượt xem: 64471 / Người đăng: biendt

Nguồn: Sưu tầm và Biên soạn

1. Ký hiệu & hình dáng Transistor .Transitor có ký hiệu trong các sơ đồ mạch.

Ngoài thực tế thì transior có kí hiệu sau:

Đây chỉ là một số hình dáng quen thuộc. Có nhiều loại Transitor có kí hiệu khác thế này .[separator]

2. Ký hiệu [ trên thân Transistor ]

* Hiện nay trên thị trường có nhiều loại Transistor của nhiều nước sản xuất nhưng thông dụng nhất là các transistor của Nhật bản, Mỹ và Trung quốc.Transistor Nhật bản : thường ký hiệu là A..., B..., C..., D... Ví dụ A564, B733, C828, D1555 trong đó các Transistor ký hiệu là A và B là Transistor thuận PNP còn ký hiệu là C và D là Transistor ngược NPN. các Transistor A và C thường có công xuất nhỏ và tần số làm việc cao còn các Transistor B và D thường có công xuất lớn và tần số làm việc thấp hơn.Transistor do Mỹ sản xuất. thường ký hiệu là 2N... ví dụ 2N3055, 2N4073 vv...Transistor do Trung quốc sản xuất : Bắt đầu bằng số 3, tiếp theo là hai chũ cái. Chữ cái thức nhất cho biết loại bóng : Chữ A và B là bóng thuận , chữ C và D là bòng ngược, chữ thứ hai cho biết đặc điểm : X và P là bòng âm tần, A và G là bóng cao tần. Các chữ số ở sau chỉ thứ tự sản phẩm. Thí dụ : 3CP25 , 3AP20 vv..Trên đây chỉ là nói chung các Transitor có mặt ở VN còn nhiều hãng khác sản xuất với những kí hiệu khác.

3. Cách xác định chân E, B, C của Transistor.

Với các loại Transistor công xuất nhỏ thì thứ tự chân C và B tuỳ theo bóng của nước nào sả xuất , nhựng chân E luôn ở bên trái nếu ta để Transistor như hình dướiNếu là Transistor do Nhật sản xuất : thí dụ Transistor C828, A564 thì chân C ở giữa , chân B ở bên phải.Nếu là Transistor Trung quốc sản xuất thì chân B ở giữa , chân C ở bên phải.Tuy nhiên một số Transistor được sản xuất nhái thì không theo thứ tự này => để biết chính xác ta dùng phương pháp đo bằng đồng hồ vạn năng.

Transistor công xuất nhỏ.Với loại Transistor công xuất lớn [như hình dưới ] thì hầu hết đều có chung thứ tự chân là : Bên trái là cực B, ở giữa là cực C và bên phải là cực E.

Transistor công xuất lớn thườngcó thứ tự chân như trên.* Đo xác định chân B và CVới Transistor công xuất nhỏ thì thông thường chân E ở bên trái như vậy ta chỉ xác định chân B và suy ra chân C là chân còn lại.

Để đồng hồ thang x1Ω , đặt cố định một que đo vào từng chân , que kia chuyển sang hai chân còn lại, nếu kim lên = nhau thì chân có que đặt cố định là chân B, nếu que đồng hồ cố định là que đen thì là Transistor ngược, là que đỏ thì là Transistor thuận..

4] Kiểm tra TransitorTransistor khi hoạt động có thể hư hỏng do nhiều nguyên nhân, như hỏng do nhiệt độ, độ ẩm, do điện áp nguồn tăng cao hoặc do chất lượng của bản thân Transistor, để kiểm tra Transistor bạn hãy nhớ cấu tạo của chúng.

Cấu tạo của TransistorKiểm tra Transistor ngược NPN tương tự kiểm tra hai Diode đấu chung cực Anôt, điểm chung là cực B, nếu đo từ B sang C và B sang E [ que đen vào B ] thì tương đương như đo hai diode thuận chiều => kim lên , tất cả các trường hợp đo khác kim không lên.Kiểm tra Transistor thuận PNP tương tự kiểm tra hai Diode đấu chung cực Katôt, điểm chung là cực B của Transistor, nếu đo từ B sang C và B sang E [ que đỏ vào B ] thì tương đương như đo hai diode thuận chiều => kim lên , tất cả các trường hợp đo khác kim không lên.[separator]Trái với các điều trên là Transistor bị hỏng.Transistor có thể bị hỏng ở các trường hợp .* Đo thuận chiều từ B sang E hoặc từ B sang C => kim không lên là transistor đứt BE hoặc đứt BC* Đo từ B sang E hoặc từ B sang C kim lên cả hai chiều là chập hay dò BE hoặc BC.* Đo giữa C và E kim lên là bị chập CE.* : Cách kiểm tra Transitor thông dụng [Dùng loại PNP] : Khi các transitor ta đa biết các chân của nó [ ở trên] Việc kiểm tra nó có sống hay đã chết chúng ta làm theo sau đây :+ : Phép đo cho biết Transistor còn tốt . [ Để đồng hồ kim đo thang 1K hay đồng hồ điện tử thì để thang đo diode]Để que đỏ vào chân B và cho lần lượt que đen vào hai chân còn lại là C và ENếu đo BC và BE mà kim cùng lên thì ==> Transitor này còn dùng được+ : Phép đo bóng chập BECũng chuần bị que đo như lần trước  . Để xác định được nó có chập BE hay không thì ta chỉ cần đo giữa B và E kim bằng 0 ôm là ok. Ta chỉ cần cho que đỏ vào B , đen vào E  và ngược lại nếu kim bằng 0 ôm ==> chập BE  = > CŨng không dùng được+ : Phép đo bóng đứt BECũng tương tự như bạn chập BE thôi nhưng mà cái này là kim nó không lên đâu!+ : Chập CE :Cũng chuẩn bị phép đo như lần trước [1k] đo qua lại giữa C và E nếu kim chỉ số 0 thì chập CE => không dùng được phải mua con mới!Qua trên tôi đã giới thiệu với các bạn cách đo Transitor sống hay là đã chết.

Chú ý : Đồng hồ sử dụng ở trên là đồng hồ kim chứ không phải đồng hồ số.

Tranzito hay transistor là gì? Ký hiệu transistor ? Cấu tạo, nguyên lý hoạt động của tranzito? Cách xác định chân transistor như thế nào? Nếu bạn đang gặp khó khăn về việc tìm hiểu loại linh kiện điện tử này thì hãy cùng LabVIETCHEM theo dõi nội dung bài viết dưới đây nhé.

Tranzito là gì?

Tranzito là gì?

Tranzito hay transitor là một loại linh kiện điện tử bán dẫn chủ động được sử dụng với vai trò là một phần tử khuếch đại hoặc khóa điện tử. Vì tranzito có khả năng đáp ứng nhanh, chính xác nên nó được dùng cho rất nhiều ứng dụng như mạch khuếch đại, điều chỉnh điện áp, tạo dao động và điều khiển tín hiệu.

Ký hiệu transistor

Ký hiệu trên thân transistor tại một số quốc gia

- Tại Nhật Bản: Transistor thường được ký hiệu là A..., B..., C..., D... Ví dụ như A564, B733, C828, D1555. Các tranzito có ký hiệu là A và B là tranzito thuận PNP, tranzito ký hiệu là C và D là các transistor ngược NPN. Các tranzito A và C thường có công suất nhỏ, tần số làm việc cao còn các tranzitor B và D thường có công suất lớn, tần số làm việc thấp.

- Tại Mỹ: Ký hiệu của transistor tại Mỹ là 2N... Ví dụ như 2N3055, 2N4073...

- Tại Trung Quốc: Các tranzito thường bắt đầu bằng số 3, tiếp theo là hai chữ cái, ví dụ như 3CP25 , 3AP20 ,…..Chữ cái đầu tiên cho biết loại bóng, cụ thể là chữ A và B là bóng thuận, C và D là bóng ngược. Chữ cái tiếp theo cho biết đặc điểm, cụ thể là X và P là bóng âm tần, A và G là bóng cao tần. Các chữ số ở sau cho biết thứ tự sản phẩm.

Cấu tạo của tranzito

Tranzito có cấu tạo gồm ba lớp bán dẫn ghép với nhau hình thành hai mối tiếp giáp P – N. Nếu ghép theo thứ tự PNP, ta được tranzito thuận, còn nếu ghép theo thứ tự NPN thì được tranzito ngược. Xét về mặt cấu tạo thì tranzito tương đương với hai diode đấu ngược chiều nhau.

- Ba lớp bán dẫn sẽ được nối thành ba cực, trong đó cực gốc có ký hiệu là B, lớp bán dẫn B này rất mỏng, có nồng độ tạp chất thấp.

- Hai lớp bán dẫn bên ngoài được nối thành cực phát E – Emitter và cực thu [cực góp] viết tắt là C – collector. Vùng bán dẫn E và C có cùng loại bán dẫn nhưng khác kích thước và nồng độ tạp chất. Chính vì vậy, chúng ta không thể hoán đổi vị trí của chúng cho nhau.

Phân loại tranzito

Transistor có những loại nào?

1. Tranzito loại NPN

NPN là một linh kiện điện tử cấu tạo từ nối ghép của một bán dẫn mang điện dương giữa hai bán dẫn mang điện âm. Trong đó N – Negative là cực âm, còn P – positive là cực dương. Đây là loại linh kiện chủ yếu được dùng để khuếch đại, điện dẫn hoặc công tắc trong công nghiệp điện tử, làm cổng số trong điện tử số.

Với tranzito loại NPN, cần phải có một điện thế kích hoạt thì tranzito mới có thể hoạt động hay dẫn điện được.

2. Tranzito loại PNP

Các tranzito PNP là loại linh kiện điện tử lưỡng cực được cấu thành từ 2 chất bán điện dẫn. Đó là  lớp bán dẫn được pha tạp loại N, đóng vai trò là cực gốc nằm giữa hai lớp bán dẫn được pha tạp loại P. Loại này được kích hoạt khi cực phát nối đất và cực góp nối với nguồn năng lượng.

Cả tranzito NPN và PNP đều có 3 chân E [cực phát ], B [Base – cực nền] và C [Collector – cực thu]. Ngoài ra còn có một số loại tranzito khác như: Transistor lưỡng cực [BJT – Bipolar junction tranzito], tranzito hiệu ứng trường [Field-effect tranzito], tranzito mối đơn cực UJT [Unijunction transistor],…

Nguyên lý hoạt động của tranzito

Nguyên lý hoạt động của transistor

Nguyên lý hoạt động của tranzito khá đơn giản: Khi đặt điện thế một chiều vào chân điện thế kích hoạt [B] thì hai chân E - C sẽ thông nhau như một dây dẫn bình thường.

Ta cấp một nguồn một chiều UCE vào cực dương C và cực âm E. Cấp nguồn một chiều UBE đi qua công tắc và trở hạn dòng vào cực dương B và cực âm E. Khi công tắc mở, không có dòng điện chạy qua hai cực C và E, tức là dòng IC = 0 vì các điện tử và lỗ trống không thể vượt qua mối tiếp giáp P-N để tạo thành dòng điện.

Khi đóng công tắc, mối P - N được phân cực thuận, dòng điện chạy từ cực dương nguồn UBE qua công tắc, qua điện trở hạn dòng, sau đó qua mối BE về cực âm và tạo thành dòng IB. Do lớp bán dẫn P tại cực B rất mỏng, nồng độ pha tạp thấp nên số điện tử tự do từ lớp bán dẫn N của cực E vượt qua tiếp giáp để sang lớp bán dẫn P của cực B sẽ lớn hơn số lượng lỗ trống rất nhiều. Một phần nhỏ trong số các điện tử đó sẽ thế vào lỗ trống để tạo thành dòng IB. Dưới tác dụng của điện áp UCE, phần lớn số điện tử sẽ bị hút về phía cực C. Khi dòng IB xuất hiện, dòng điện IC [mạnh gấp nhiều lần dòng IB] cũng chạy qua mối CE và làm bóng đèn phát sáng. Điều này chứng tỏ dòng IC phụ thuộc hoàn toàn vào dòng IB theo công thức.

IC = β.IB

Trong đó

• IC: Dòng chạy qua mối CE.
• IB: Dòng chạy qua mối BE.
• Β: Hệ số khuyếch đại của tranzito.

Cách xác định chân transistor

Cách xác định chân C và E của transistor

Bước 1: Xác định chân B của transistor

Transistor có ba chân, bạn chỉ cần đo hai chân bất kì là có thể xác định được chân còn lại vì có 2 phép thử khiến cho kim đồng hồ dịch chuyển. Cách này sẽ giúp bạn xác đinh được chân B.

Bước 2: Xác định tranzito thuận – nghịch

- Đặt que đo một vào chân B đã xác định được ở bước 1 và que còn lại vào một trong hai chân bất kì. Nếu que đo một là đỏ thì đây là transistor loại NPN còn que đo 1 màu đen thì đó là transistor loại PNP.

Bước 3: Xác định chân E – C của transistor

Chấm que cực dương vào chân mà bạn nghi ngờ là chân C, que âm nối vào chân E tức chân còn lại sẽ là chân B đã xác định ở trên. Sau đó dùng ngón tay nối B và C lại. Nếu kim lên thì đó là chân C, tức nghi ngờ đúng còn nếu kim không lên thì nghi ngờ của bạn là sai, cần thử lại.

Ngoài ra, có thể xác định chân E, C, B của transistor bằng cách nhận diện như sau:

- Thông thường, các loại transistor có công suất nhỏ thì thứ tự chân C và B sẽ tùy vào quốc gia sản xuất, tuy nhiên điểm chung của tất cả là chân E luôn ở phía bên trái, các chân khác sẽ có vị trí như sau:

+ Tại Nhật: Ví dụ như tranzito C828,  A564,…chân ở giữa là C còn chân bên phải là B.

+ Ở Trung Quốc: Chân ở giữa là B còn chân bên phải là C.

Đối với những loại tranzito nhái thì cách xác định này không đúng và chúng ta phải dùng đồng hồ vạn năng để xác định.

- Với những loại tranzito công suất lớn thì đa phần chân trái là chân B, giữa là C và chân bên phải là E.

Trên đây là một số thông tin về tranzito mà LabVIETCHEM muốn chia sẻ đến bạn đọc. Với những thông tin này, chúng tôi hi vọng các bạn đã có thêm những kiến thức hữu ích về transistor. Và để xem thêm nhiều bài viết hay và hữu ích khác, các bạn vui lòng truy cập trực tiếp vào website labvietchem.com.vn nhé.

Xem thêm: