Este lipit là một trong những chuyên đề quan trọng trong chương trình hóa học lớp 12 và là kiến thức trọng tâm ôn thi THPT Quốc Gia. Với mong muốn giúp các bạn học sinh ôn luyện hiệu quả, BTEC FPT đã tổng hợp các dạng bài tập lipit mới nhất kèm lời giải chi tiết. Hãy cùng BTEC FPT khám phá 100 bài tập lipit mới nhất qua bài viết dưới đây nhé!
Dạng 1: Phản ứng xà phòng hóa
Công thức chung của chất béo [RCOO]3C3H5
Phương trình hóa học:
[RCOO]3C3H5 + 3NaOH → 3RCOONa + C3H5[OH]3
nNaOH \= nRCOONa \= 3nchất béo \= 3nglixerol
Nhận xét: Dạng bài tập này thường áp dụng định luật bảo toàn khối lượng để giải.
mchất béo + mNaOH \= mmuối + mglixerol.
Dạng 2: Phản ứng đốt cháy
Chất béo no có công thức chung: CnH2n – 4O6
CnH2n – 4O6 + [3n – 8]/2 O2 → nCO2 + [n – 2]H2O
→ nX \= [nCO2 – nH2O]/2
Nhận xét: Dạng bài tập này áp dụng ĐLBT nguyên tố O
6nchất béo + 2nO2 \= 2nCO2 + nH2O
Dạng 3: Phản ứng hidro hóa
Chất béo không no + H2 [Ni, to] → chất béo no
👉 Xem thêm: Đề thi thpt quốc gia 2024 môn hóa mới nhất 👉 Xem thêm: Bộ 30 đề thi thử thpt quốc gia 2024 môn hóa mới nhất 👉 Xem thêm: Cấu trúc đề thi thpt quốc gia 2024 môn hóa chính xác 👉 Xem thêm: Tài liệu ôn thi thpt quốc gia 2024 môn hóa mới nhất
Ví dụ bài tập lipit
Ví dụ 1: Xà phòng hoá hoàn toàn 17,24 gam chất béo cần vừa đủ 0,06 mol NaOH. Cô cạn dung dịch sau phản ứng thu được khối lượng xà phòng là
- A. 16,68 gam.
- B. 18,38 gam.
- C. 18,24 gam.
- D. 17,80 gam.
Hướng dẫn
Phương trình hóa học
[RCOO]3C3H5 + 3NaOH → 3RCOONa + C3H5[OH]3
0,06 0,02 mol
Theo ĐLBTKL:
mmuối \= mchất béo + mNaOH - mglixerol
\= 17,24 + 0,06.40 – 0,02.92
\= 18,8 gam
→ Đáp án: D
Ví dụ 2: Hỗn hợp X gồm 2 triglixerit no. Đốt cháy hoàn toàn m gam X cần V lit oxi [đktc] thu được 34,272 lit CO2 [đktc] và 26,46 gam H2O. Giá trị của V là
- 48,720.
- 49,392.
- 49,840.
- 47,152.
Hướng dẫn
nCO2 = 1,53 mol
nH2O = 1,47 mol
Gọi công thức chung của X là CnH2n – 4O6: x mol
Dựa vào Định luật bảo toàn nguyên tố oxi
CnH2n – 4O6 + [3n – 8]/2 O2 → nCO2 + [n – 2]H2O
→ nX = [nCO2 – nH2O]/2 = 0,03 mol
Theo ĐLBT nguyên tố Oxi
→ 6nX + 2nO2 = 2nCO2 + nH2O
→ nO2 = [2.1,53 + 1,47 – 6.0,03]/2 = 2,175
→ VO2 = 2,175.22,4 = 48,72 lit
→ Đáp án: A
Danh sách bài tập lipit
Bài tập 1: Đốt cháy hoàn toàn 0,06 mol hỗn hợp X gồm ba triglixerit cần vừa đủ 4,77 mol O2, thu được 3,14 mol H2O. Mặt khác, hiđro hóa hoàn toàn 78,9 gam X [xúc tác Ni, to], thu được hỗn hợp Y. Đun nóng Y với dung dịch KOH vừa đủ, thu được glixerol và m gam muối. Giá trị của m là
- 86,10.
- 57,40.
- 83,82.
- 57,16.
Hướng dẫn
Theo ĐLBT nguyên tố O:
0,06.6 + 4,77.2 = 2nCO2 + 3,14 → nCO2 = 3,38 mol
Số liên kết pi
nX = [nH2O – nCO2]/[1 – K] → K = 5
khối lượng của triglyxerit
m = mC + mH + mO = 3,38.12 + 3,14.2 + 0,06.6.16 = 52,6g
→ MtbX = 52,6/0,06 = 876,666
Số mol X khi hidro hóa
nX = 78,9/876,666 = 0,09 mol
X + 2H2 → Y
0,09 0,18 0,09
Y + 3NaOH → muối + C3H5[OH]3
0,09 0,27 0,09
mmuối = 78,9 + 0,18.2 + 0,27.40 – 0,09.92 = 86,1g
→ Đáp án: A
Bài tập 2: Hỗn hợp X gồm axit panmitic, axit stearic và triglixerit Y. Ðốt cháy hoàn toàn m gam X thu đuợc 1,56 mol CO2 và 1,52 mol H2O. Mặt khác, m gam X tác dụng vừa dủ với 0,09 mol NaOH trong dung dịch, thu duợc glixerol và dung dịch chỉ chứa a gam hỗn hợp muối natri panmitat, natri stearat. Giá trị của a là
- 25,86.
- 26,40.
- 27,70.
- 27,30.
Hướng dẫn
Đặt x, y là số mol của 2 axit và triglixerit
x + 3y = 0,09 [1]
Axit panmitic [C16H32O2] và axit stearic [C18H36O2] có k = 1 [nCO2 = nH2O]
Triglixerit Y có k = 3
nY = y = [nH2O – nCO2]/[1 – k] = 0,02 mol → nglixerol = 0,02 mol
→ x = 0,03 mol → nH2O = 0,03 mol
mX = mC + mH + mO [mà nO = 2nNaOH = 0,18 mol]
\= 1,56.12 + 1,52.2 + 0,18.16 = 24,64g
Theo ĐLBTKL:
mmuối = 24,64 + 0,09.40 – 0,02.92 – 0,03.18 = 25,86g
→ Đáp án: A
Bài tập 3: Đốt cháy hoàn toàn m gam triglixerit X cần vừa đủ 3,08 mol O2, thu được CO2 và 2 mol H2O. Cho m gam X tác dụng với dung dịch NaOH vừa đủ, thu được glixerol và 35,36 gam muối. Mặt khác, m gam X tác dụng tối đa với a mol Br2 trong dung dịch. Giá trị của a là
- 0,2.
- 0,24.
- 0,12.
- 0,16.
Hướng dẫn
Gọi x, y là số mol của X và CO2
Theo ĐLBT nguyên tố O: 6x + 3,08.2 = 2y + 2
→ 6x – 2y = 4,16 [1]
Khối lượng X:
m = mC + mH + mO
\= 12y + 2.2 + 16.6x
\= 96x +12y + 4
Khi cho X vào dung dịch NaOH vừa đủ thì nNaOH = 3x và ngli = x mol
Theo ĐLBTKL:
mX + mNaOH = mmuối + mglixerol
96x + 12y + 4 + 3x.40 = 35,36 + 92x
124x + 12y = 31,36 [2]
Giải hệ [1], [2] → x = 0,04 và y = 2,2
Gọi k là số pi hoặc vòng thì nX = [nH2O – nCO2]/[1 – k]
→ k = 6
→ nBr2 = nX.[k - 3] = 0,12 mol
→ Đáp án: C
Tham khảo thêm bài tập về Este - Lipit tại:
- trắc nghiệm lý thuyết hóa 12 este lipit.pdf
- các dạng bài tập este lipit.docx
Việc nắm vững kiến thức về Lipit là vô cùng quan trọng đối với học sinh lớp 12. Hy vọng với tài liệu này, các bạn học sinh sẽ ôn tập hiệu quả cho kì thi THPT Quốc gia 2024. Chúc các bạn đạt điểm cao trong kỳ thi sắp tới!