Với một cơ chế vận hành tương đối phức tạp, chứng khoán phái sinh có nhiều khái niệm mà không phải nhà đầu tư nào cũng nắm rõ. Đơn giản như vị thế trong chứng khoán phái sinh là gì?
Vị thế trong chứng khoán phái sinh là gì?
Điều 3 Nghị định 42/2015/NĐ-CP định nghĩa về vị thế trong chứng khoán phái sinh như sau:
"Vị thế một chứng khoán phái sinh tại một thời điểm là trạng thái giao dịch và khối lượng chứng khoán phái sinh còn hiệu lực mà nhà đầu tư đang nắm giữ tính tới thời điểm đó. Nhà đầu tư mua hoặc bán một chứng khoán phái sinh, được gọi là mở vị thế mua hoặc mở vị thế bán chứng khoán phái sinh đó."
Ngoài ra, các khoản 8, 9, 10 của Điều này cũng nêu thêm một số khái niệm khác liên quan đến vị thế:
"8. Vị thế mở một chứng khoán phái sinh thể hiện việc nhà đầu tư đang nắm giữ chứng khoán phái sinh còn hiệu lực, chưa được thanh lý hoặc tất toán.
9. Vị thế ròng một chứng khoán phái sinh tại một thời điểm được xác định bằng chênh lệch giữa vị thế mua đã mở và vị thế bán đã mở của chứng khoán phái sinh đó tại cùng một thời điểm.
10. Giới hạn vị thế một chứng khoán phái sinh là vị thế ròng tối đa của chứng khoán phái sinh đó, hoặc của chứng khoán phái sinh đó và các chứng khoán phái sinh khác dựa trên cùng một tài sản cơ sở mà nhà đầu tư được quyền nắm giữ tại một thời điểm.
Tìm hiểu thêm: Kiến thức chung về chứng khoán
Hoạt động của vị thế chứng khoán phái sinh
Khi bạn bắt đầu giao dịch mua/bán một chứng khoán phái sinh, thuật ngữ chuyên môn sẽ gọi là mở vị thế mua/mở vị thế bán chứng khoán phái sinh đó.
Vị thế mở chứng khoán phái sinh
Vị thế mở là khi nhà đầu tư đang nắm giữ chứng khoán phái sinh còn hiệu lực, chưa được tất toán hoặc thanh lý.
- Mở vị thế mua: Với giao dịch hợp đồng tương lai, nhà đầu tư sẽ nắm giữ một vị thế khi mua/bán Hợp đồng tương lai với 1 tài sản cơ sở nhất định. Nhà đầu tư mở vị thế mua nếu có nhu cầu mua tài sản cơ sở hoặc kỳ vọng về giá tài sản cơ sở đó tăng trong tương lai. Để tiến hành mua, nhà đầu tư đặt lệnh và được khớp lệnh tương ứng về giá, khối lượng trên thị trường chứng khoán phái sinh.
- Mở vị thế bán: Trái lại, trong trường hợp nhà đầu tư có nhu cầu bán hoặc nhận định giá của tài sản cơ sở sẽ giảm trong tương lai, đặt lệnh bán và khớp lệnh tương ứng thì được gọi là mở vị thế bán.
Xem thêm: Hướng dẫn cách chứng khoán phái sinh phòng ngừa rủi ro
Vị thế đóng chứng khoán phái sinh
Vị thế đóng chứng khoán phái sinh ở lúc nào phụ thuộc vào chiến lược đầu tư của mỗi nhà đầu tư. Vị thế đóng thường rơi vào 1 trong các trường hợp sau đây:
- Nhà đầu tư không còn nhu cầu tham gia hợp đồng;
- Có ý định chốt lãi/lỗ;
- Đang nắm giữ số lượng vị thế vượt mức quy định;
- Không đủ khả năng bổ sung ký quỹ theo yêu cầu.
Giới hạn vị thế trong chứng khoán phái sinh
Nhà đầu tư không được vượt qua giới hạn vị thế quy định đối với từng loại hình đầu tư:
- Nhà đầu tư chứng khoán chuyên nghiệp: 1 tài khoản được nắm giữ tối đa 20.000 Hợp đồng tương lai chỉ số VN30/HNX30
- Nhà đầu tư tổ chức: 1 tài khoản được nắm giữ tối đa 10.000 Hợp đồng tương lai chỉ số VN30/HNX30
- Nhà đầu tư cá nhân: 1 tài khoản được nắm giữ tối đa 5.000 Hợp đồng tương lai chỉ số VN30/HNX30
Vị thế ròng trong chứng khoán phái sinh
Vị thế ròng hoạt động theo nguyên tắc các vị thế đối ứng [Vị thế mua - Vị thế bán] của cùng 1 Hợp đồng tương lai có cùng thời điểm đáo hạn, trên cùng 1 tài khoản giao dịch được tự động đối trừ với nhau để xác định vị thế ròng HĐTL trong tài khoản của giao dịch đó.
Với những thông tin trong bài viết, hy vọng mọi người đã hiểu được khái niệm vị thế trong chứng khoán phái sinh là gì. Chúng mọi người sớm thành công nếu lựa chọn đầu tư chứng khoán.