Cơ quan chủ quản: Công ty Cổ phần Đầu tư và Dịch vụ Giáo dục MST: 0102183602 do Sở kế hoạch và Đầu tư thành phố Hà Nội cấp ngày 13 tháng 03 năm 2007 Địa chỉ: - Văn phòng Hà Nội: Tầng 4, Tòa nhà 25T2, Đường Nguyễn Thị Thập, Phường Trung Hoà, Quận Cầu Giấy, Hà Nội. - Văn phòng TP.HCM: 13M đường số 14 khu đô thị Miếu Nổi, Phường 3, Quận Bình Thạnh, TP. Hồ Chí Minh Hotline: 19006933 – Email: hotro@hocmai.vn Chịu trách nhiệm nội dung: Phạm Giang Linh
Giấy phép cung cấp dịch vụ mạng xã hội trực tuyến số 597/GP-BTTTT Bộ Thông tin và Truyền thông cấp ngày 30/12/2016.
Đề bài: Nhân dân ta có câu tục ngữ: “Đi một ngày đàng, học một sàng khôn”. Hãy giải thích nội dung câu tục ngữ đó.
1. Tìm hiểu đề và tìm ý
- Với tục ngữ thì có:
+ Nghĩa đen.
+ Nghĩa bóng.
- Cần tra từ điển để hiểu nghĩa: sự khôn ngoan là do từng trải.
- Cần giải thích sâu hơn:
+ Quan hệ nghĩa đen đến nghĩa bóng.
+ Nội dung lời khuyên hướng tới khát vọng của người nông dân.
- Tìm những thành ngữ, những câu tục ngữ tương tự ý nghĩa.
+ Đi cho biết đó biết đây.
+ Ếch ngồi đáy giếng
2. Lập dàn bài
- Mở bài:
Giới thiệu ý nghĩa câu tục ngữ:
- là kinh nghiệm
- là khát vọng
- Thân bài:
[1] Nghĩa đen: Đi một ngày đàng học được nhiều tri thức của nhân loại.
[2] Nghĩa bóng:
- Kinh nghiệm về nhận thức.
- Đó là kinh nghiệm: + đi nhiều hiểu lắm.
+ phải mở rộng lầm hiểu biết.
[3] Nghĩa sâu: - Liên hệ với một câu từ ngừ.
- So sánh để rút ra:
+ Đây là chân lí
+ Đây còn là khát vọng.
- Kết bài:
Ý nghĩa với hôm nay càng có giá trị.
3. Viết bài
- Mở hài theo ba cách:
- Trực tiếp.
- Đối lập hoàn cảnh hạn hẹp của người nông dân xưa với khát vọng mở rộng tri thức.
- Từ chung tới riêng: + Có nhiều câu tục ngữ, ca dao cùng đề tài
+ Đây là câu thâm thía nhât.
- Thân bài: Nên có ba đoạn bởi có hai nghĩa ở dàn bài.
[1] Nghĩa đen:
- Là một kinh nghiệm.
- Đi ngày đàng thời xưa, chỉ có thể chừng 40, 50 km; có nghĩa là đến một địa phương làng, xã khác.
- Đi xa như vậy mới học được những điều mới mẻ ở làng xã khác “sàng khôn”.
[2] Nghĩa bóng:
- Là quy luật: đi xa nếu chịu học thì trí được khôn ra.
- Những cuộc tham quan, du lịch giúp chúng ta “khôn” ra rất nhiều.
[3] Nghĩa sâu:
- Thể hiện khát vọng của người nông dân xưa.
- Là lời khích lệ, ước vọng thầm kín
- Kết bài
4. Đọc và sửa chữa
- Sửa phần bố cục.
- Sửa ý nghĩa ba phần đã phù hợp với đề bài chưa?
- Sửa từ, câu, đoạn văn.
Phần II
II. LUYỆN TẬP
Hãy tự viết thêm những cách kết bài khác cho đề bài trên.
Trả lời:
Nhân dân ta ngày xưa đã đúc kết kinh nghiệm về việc “học khôn” cho chúng ta. Nếu đi nhiều, học hỏi nhiều thì túi khôn cũng sẽ nhiều. Đó là khát vọng được mở rộng tầm nhìn, tầm hiểu biết nhưng cũng là một con đường học khôn thật hấp dẫn, thật tự nhiên. Hãy tiếp xúc nhiều và sàng lọc những điều khôn, kiến văn của chúng ta sẽ dồi dào hơn, sâu sắc hơn.
Cho đề bài: Nhân dân ta có câu tục ngữ: "Đi một ngày đàng, học một sàng khôn". Hãy giải thích nội dung câu tục ngữ đó.
a. Tìm hiểu đề và tìm ý
- Đề yêu cầu giải thích câu tục ngữ: "Đi một ngày đàng, học một sàng khôn".
- Tìm ý:
- Đi một ngày đàng học một sàng khôn là gì?
- Vì sao đi một ngày đàng học một sàng không?
- Lợi ích của câu tục ngữ này? Nó giúp ta những bài học gì?
b. Lập dàn bài
- Lập dàn bài theo bố cục ba phần:
- Mở bài: Giới thiệu câu tục ngữ và ý nghĩa sâu xa của nó.
- Thân bài: Triển khai viêc giải thích
- Giải thích nghĩa đen: Đi một ngày đàng nghĩa là gì? Một sàng khôn nghĩa là gì?.
- Giải thích nghĩa bóng: Câu tục ngữ có đúc kết kinh nghiệm về nhận thức không, kinh nghiệm đó là gì?
- Nghĩa sâu: Liên hệ với những câu tục ngữ khác có cùng nghĩa với câu cần giải tích.
- Giải thích ý nghĩa khái quát của vấn đề đối với cuộc sống của con người, lí giải sâu vấn đề.
- Kết bài: Nhấn mạnh ý nghĩa của vấn đề vừa làm sáng tỏ
c. Viết bài
- Mở bài:
- Đi thẳng vào vấn đề.
- Đối lập hoàn cảnh với ý thức.
- Nhìn từ cái chung đến cái riêng.
- Thân bài:
- Nên có từ liên kết đoạn mở bài với thân bài: Thật vậy, có thể nói rằng, trước hết, như ta đã biết,...
- Giải thích: Nghĩa đem, nghĩa bóng, nghĩa sâu.
- Mở bài và thân bài phải phù hợp với nhau để tạo thành một thể thống nhất.
- Kết bài: Có nhiều cách kết bài khác nhau, nhưng phải thâu tóm được nhứng ý chính đã triển khai trong phần thân bài.
1.2. Ghi nhớ
- Muốn là bài văn lập luận giải thích thì phải thực hiện các bước: tìm hiểu đề và tìm ý, lập dàn bài, viết bài, đọc lại và sửa chữa.
- Dàn bài:
- Mở bài: Giới thiệu điều cần giải thích và gợi ra phương hướng giải thích.
- Thân bài: Lần lượt trình bày các nội dung giải thích. Cần sử dụng các cách lập luận giải thích phù hợp.
- Kết bài: Nêu ý nghĩa của điều được giải thích đối với mọi người.
- Lời văn giải thích cần sáng sủa, dễ hiểu. Giữa các phần, các đoạn cần có liên kết.
2. Soạn bài Cách làm bài văn lập luận giải thích
Để nắm được các bước làm văn lập luận giải thích, các em có thể tham khảo
3. Hỏi đáp Bài Cách làm bài văn lập luận giải thích
Nếu có thắc mắc ần giải đáp các em có thể để lại câu hỏi trong phần Hỏi đáp, cộng đồng Ngữ văn HỌC247 sẽ sớm trả lời cho các em.