Khi đo cự ly của 1 đoạn thẳng trên bản đồ ta có thể dùng một số phương tiện đo như: thước milimet, compa, …
- Đo bằng thước milimet: Đặt cho cạnh thước nối qua 2 điểm cần đo, số đo trên thước được bao nhiêu centimet nhân với tỷ lệ bản đồ sẽ được kết quả đo.
Ví dụ: đo từ A → B trong bản đồ tỷ lệ 1/25.000 được 3cm, cự ly thực địa trên bản đồ sẽ là 3cm x 25.000 = 75.000 cm = 750m thực tế.
- Đo bằng băng giấy: [Băng giấy chuẩn bị trước có độ dài 20cm rộng 5cm mép băng giấy phải thẳng] Đặt cạnh băng giấy qua 2 điểm cần đo trên bản đồ, đánh dấu lại đặt lên thước đo tỷ lệ trên bản đồ sẽ ra số thực tế.
- Đo bằng compa: Mở độ rộng compa đặt lên 2 điểm cần đo, sau đó đặt lên thước tỷ lệ trên bản đồ sẽ ra số đo thực tế
Có thể đo bằng băng giấy, compa, hoặc bằng dây đo từng đoạn thẳng cộng lại hoặc dùng dây uốn theo đoạn đo rồi đặt lên thước cm hoặc thước tỷ lệ trên bản đồ.
Hiện nay có thêm cách đo bằng đồng hồ bánh răng, hoặc dùng máy vi tính scan bản đồ lên máy, dùng trỏ chuột rê mũi tên từ điểm A đến điểm B máy sẽ tự tính toán
- Đo diện tích ô vuông
+ Đo diện tích ô vuông đủ:
Trên bản đồ địa hình đều có hệ thống ô vuông, mỗi ô vuông được xác định diện tích cụ thể tùy theo tỷ lệ của từng bản đồ.
Với công thức: S = a2
Trong đó: S là diện tích 1 ô vuông,
a là cạnh của 1 ô vuông.
| Tỷ lệ bản đồ | Cạnh ô vuông [cm] | Diện tích tương ứng ngoài thực địa |
| 1:25.000 | 4 cm | 1 km2 |
| 1:50.000 | 2 cm | 1 km2 |
| 1:100.000 | 2 cm | 4 km2 |
| 1:200.000 | 5 cm | 100 km2 |
+ Đo diện tích ô vuông thiếu
Chia cạnh ô vuông có diện tích cần đo thành 10 phần bằng nhau, kẻ các đường giao nhau vuông góc ta có 100 ô nhỏ. Đếm tổng số ô con hoàn chỉnh, các ô không hoàn chỉnh đếm tổng số rồi chia đôi lấy tổng số ô nhỏ x với diện tích 1 ô nhỏ sẽ được kết quả cần đo.
- Đo diện tích 1 khu vực
Là tổng diện tích ô vuông đủ + diện tích ô vuông thiếu
Công thức tính :
Trong đó: A: diện tích của 1 khu vực cần tìm
n : số ô vuông đủ
s: diện tích của 1 ô vuông đủ
1/s : là diện tích của các ô vuông nhỏ tự kẻ
p: số ô vuông nhỏ tự kẻ
Khi tính phải đếm có bao nhiêu ô vuông đủ cộng số ô vuông thiếu theo cách tính như trên, sau đó nhân với diện tích 1 ô vuông đủ.
a] Tọa độ sơ lược
- Sử dụng trong trường hợp trong ô vuông chỉ có 1 mục tiêu M, hoặc có nhiều mục tiêu nhưng tính chất khác nhau.
- Xác định tọa độ chỉ mục tiêu:
Xác định tọa độ chỉ mục tiêu bằng tọa độ sơ lược, phải tìm 2 số cuối cùng của đường hoành độ [ghi ở khung đông tây], và 2 số cuối cùng của đường tung độ [ghi ở khung bắc nam] bản đồ. Tìm giao điểm của tung độ và hoành độ tại ô vuông có chứa mục tiêu M cần tìm. M nằm phía trên của đường kẻ ngang và bên phải của đường kẻ dọc]
Ví dụ: tọa độ sơ lược điểm M [25.36]
Cách đọc mục tiêu độc lập M [25.36]
b] Tọa độ ô 4 và ô 9
- Tọa độ ô 4: là cách chia ô vuông ra thành 4 phần bằng nhau, đánh dấu bằng chữ in hoa A, B, C, D từ trái qua phải, từ trên xuống dưới.
Cách viết : M [25.36B]
- Tọa độ ô 9: là cách chia ô vuông tọa độ sơ lược thành 9 phần bằng nhau, đánh dấu các ô vuông bằng chữ Ả Rập từ 1 đến 9 theo quy tắc, số 1 là góc Tây Bắc thuận theo chiều kim đồng hồ, số 9 ở chính giữa, viết tên mục tiêu kết hợp với tọa độ sơ lược của điểm đó và ký hiệu của từng ô.
Ví dụ M [25.36.9]
c]Tọa độ chính xác
Là xác định tọa độ của 1 điểm nằm trong ô vuông tọa độ, tìm ra độ chênh lệch về mét so với hệ trục gốc hoặc tọa độ sơ lược của điểm đó.
- Độ chênh lệch trục X gọi là
X- Độ chênh lệch trục Y gọi là
YCách đo tọa độ chính xác đến mét ở 1 điểm là lấy tọa độ sơ lược X.Y + với phần cự ly vuông góc từ vị trí điểm đó đến đường hoành độ
x đến đường tung độ y- Tọa độ chính xác sẽ là
+ X = tọa độ sơ lược +
+ Y = tọa độ sơ lược +
YVí dụ: xác định tọa độ chính xác của điểm M sau khi đã đo được khoảng cách từ
M đến hoành độ là 1,5cm.
M đến tung độ là 1,6cm
- Với bản đồ tỷ lệ 1:25.000. Cách tính như sau:
+
X = 25.000 x 1,5 = 375m+
Y= 25.000 x 1,6 = 400mTọa độ chính xác sẽ là:
X = 25km + 375m = 25.375m
Y= 36km + 400m = 36.400m
Là làm cho hướng Bắc bản đồ trùng với hướng Bắc của thực địa. Có 3 phương pháp định hướng như sau :
- Định hướng bằng địa bàn
- Định hướng bằng địa vật dài thẳng
- Định hướng bằng đường phương hướng giữa 2 địa vật.
Khi ra thực địa, sau khi định hướng bản đồ, phải xác định điểm đứng lên bản đồ, có 2 phương pháp cơ bản như sau :
- Phương pháp ước lượng cự ly
+ Chọn một đối tượng quan sát rõ và có ghi ký hiệu trên bản đồ
+ Đặt cạnh thước qua vị trí chính xác của ký hiệu và xoay thước ngắm đối tượng đã chọn ở thực địa ; kẻ đường chì mờ theo cạnh thước.
+ Ước lượng cự ly từ vị trí đang đứng đến đối tượng ở thực địa đã chọn, đổi cự ly theo tỉ lệ bản đồ rồi đo từ ký hiệu theo đường kẻ cự ly vừa đổi theo tỉ lệ và chấm trên đường kẻ, đó là điểm đứng trên bản đồ.
- Phương pháp giao hội
+ Chọn 2 đối tượng ở thực địa mà trên bản đồ có ghi rõ ký hiệu
+ Dùng thước ngắm và kẻ đường chì mờ như ở phương pháp ước lượng cự ly
+ Điểm giao nhau của 2 đường chì mờ là điểm đứng trên bản đồ.
Đối chiếu bản đồ với thực địa để xác định cụ thể những đối tượng liên quan đến nhiệm vụ trên thực địa hoặc bổ sung các đối tượng ở thực địa mà trong bản đồ chưa có.
Có 2 phương pháp đối chiếu là phương pháp ước lượng cự ly và phương pháp giao hội.
- Thứ tự tiến hành phương pháp ước lượng cự ly giống như xác định điểm đứng trên bản đồ, chỉ khác: đặt thước vào vị trí điểm đứng, xoay thước ngắm lần lượt từng đối tượng.
- Phương pháp giao hội cơ bản cũng giống như giao hội khi xác định điểm đứng trên bản đồ, chỉ khác: phải đến 2 vị trí xác định 2 điểm đứng trên bản đồ và ngắm thước qua từng điểm đứng đến đối tượng ở thực địa ; điểm 2 đường kẻ chì cắt nhau là vị trí đối tượng trên bản đồ.
[Last Updated On: 17/12/2021 By Lytuong.net]
Phép chiếu UTM là gì? Tìm hiểu hệ tọa độ vuông góc phẳng UTM
Phép chiếu UTM
Phép chiếu bản đồ UTM [Universal Transverse Mercator] là phép chiếu hình trụ ngang đồng góc và được thực hiện như sau:
– Chia trái đất thành 60 múi bởi các đường kinh tuyến cách nhau 6°, đánh số thứ tự các múi từ 1 đến 60 bắt đầu từ kinh tuyến gốc, ngược chiều kim đồng và khép về kinh tuyến
gốc.
– Dựng hình trụ ngang cắt mặt cầu trái đất theo hai đường cong đối xứng với nhau qua kinh tuyến giữa múi và có tỷ lệ chiếu k = 1 [không bị biến dạng chiều dài]. Kinh tuyến trục nằm ngoài mặt trụ có tỷ lệ chiếu k = 0.9996.
– Dùng tâm trái đất làm tâm chiếu, lần lượt chiếu từng múi lên mặt trụ theo nguyên lý của phép chiếu xuyên tâm. Sau khi chiếu, khai triển mặt trụ thành mặt phẳng [ xem hình 1.4].
Phép chiếu UTM có ưu điểm là độ biến dạng được phân bố đều và có trị số nhỏ; mặt khác hiện nay để thuận tiện cho việc sử dụng hệ tọa độ chung trong khu vực và thế giới Việt Nam đã sử dụng lưới chiếu này trong hệ tọa độ Quốc gia VN-2000 thay cho phép chiếu Gauss-Kruger trong hệ tọa độ cũ HN-72.
Hệ tọa độ vuông góc phẳng UTM
Trong phép chiếu UTM, các múi chiếu đều có kinh tuyến trục suy biến thành đường thẳng đứng được chọn làm trục OX; xích đạo suy biến thành đường nằm ngang chọn làm trục OY, đường
thẳng OX vuông góc với OY tạo thành hệ tọa độ vuông góc phẳng UTM trên các múi chiếu [hình 1.5].
Để trị số hoành độ Y không âm, người ta quy ước rời trục OX qua phía tây 500km và quy định ghi hoành độ Y có kèm số thứ tự múi chiếu ở phía trước [X = 2524376,437; Y = 18.704865,453]. Trên bản đồ địa hình, để tiện cho sử dụng người ta đã kẻ những đường thẳng song song với trục OX và OY tạo thành lưới ô vuông tọa độ. Hệ tọa độ vuông góc phẳng UTM này được sử dụng trong hệ tọa độ VN-2000.
Hệ tọa độ Quốc gia Việt Nam VN-2000
Hệ tọa độ VN-2000 được Thủ tướng Chính phủ quyết định là hệ là hệ tọa độ Trắc địaBản đồ Quốc gia Việt Nam và có hiệu lực từ ngày 12/8/2000. Hệ tọa độ này có các đặc điểm:
– Sử dụng Elipxoid WGS-84 [World Geodesic System 1984] làm Elip thực dụng, Elip này có bán trục lớn a = 6378137, độ det α = 1:298,2.
– Sử dụng phép chiếu và hệ tọa độ vuông góc phẳng UTM.
– Gốc tọa độ trong khuôn viên Viện Công nghệ Địa chính, Hoàng Quốc Việt, Hà Nội.
| |
| Trang: « 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 » Xuống |
| | Tác giả | Chủ đề: Bản đồ quân sự. Hỏi và đáp [Đọc 205972 lần] |
| 0 Thành viên và 1 Khách đang xem chủ đề. |