Có khá nhiều căn bệnh nguy hiểm như bệnh tăng nhãn áp, viêm tổ chức hốc mắt hay u giả viêm… thường có chung triệu chứng là đau hốc mắt. Vì thế, khi có dấu hiệu này cần đi khám ngay ở Bệnh viện Mắt uy tín để tìm ra nguyên nhân và phương án chữa trị kịp thời.
Đau hốc mắt có nguy hiểm không?
Thông thường, đau vùng hốc mắt chỉ gặp ở người cao tuổi. Tuy nhiên, do sự phát triển của khoa học công nghệ cũng như những áp lực cuộc sống, trong môi trường làm việc và học tập hiện nay, hiện tượng đau nhức hốc mắt trở nên phổ biến hơn với mọi lứa tuổi và mọi đối tượng.
Đau hốc mắt, nhức hốc mắt, đau dây thần kinh hốc mắt, nhức hốc mắt đau đầu, bị đau vùng hốc mắt… có thể chia thành nhiều mức độ, có thể rất nhẹ, có khi rất đau và khó chịu, ảnh hưởng lớn đến cuộc sống sinh hoạt hàng ngày cũng như công việc. Có thể đau hốc mắt xuất hiện kèm theo các triệu chứng như mỏi mắt, cộm xốn, cay mắt…
Một vấn đề đặt ra là, hiện tượng đau hốc mắt không chỉ là bệnh liên quan đến bệnh về mắt mà còn là dấu hiệu của cơ thể không bình thường, báo hiệu một căn bệnh nào đó cần được phát hiện và chữa trị. Vì thế, đau xung quanh hốc mắt có thực sự nguy hiểm hay không cần được chẩn đoán từ bác sĩ sau khi khám mắt.
Bệnh đau vùng hốc mắt có thể liên quan đến toàn thân người bệnh như tai mũi họng, cao huyết áp, tiểu đường, nội thần kinh…
Khi thấy có hiện tượng bất thường về mắt, các bác sĩ nhãn khoa khuyên bạn nên đến bệnh viện để kiểm tra. Khi gặp tình trạng mắt đau nhức, phù nề, khó liếc hoặc không thể liếc, nhìn một thành hai… thì nên đi khám ngay.
Đau hốc mắt là dấu hiệu của bệnh gì?
Khi xuất hiện các triệu chứng bất thường như đau xung quanh hốc mắt, nhức hốc mắt, đau dây thần kinh hốc mắt, nhức hốc mắt đau đầu, bị đau vùng hốc mắt…, bạn cần tìm hiểu đó là dấu hiệu của bệnh gì trước khi tìm cách chữa đau khu vực hốc mắt như thế nào.
Khi có triệu chứng đau vùng hốc mắt, bác sĩ sẽ tiến hành đo thị lực, đo nhãn áp, khám toàn bộ ngoài mắt, cơ mắt và soi đáy mắt. Nếu thấy nhãn áp cao là do cườm nước, nếu bị viêm nhiễm như viêm kết mạc, viêm bồ đào, viêm giác mạc… thì tùy vào tình trạng bệnh để bác sĩ đưa ra phương pháp điều trị phù hợp.
Đau hốc mắt là dấu hiệu của các bệnh phổ biến sau:
Viêm
Hốc mắt bị viêm do vi khuẩn, nấm cùng ký sinh trùng có hại gây nên. Một số bệnh nhân do chấn thương hay nhọt trong khu vực cạnh mắt, miệng, mũi… cũng tác động đến vùng hốc mắt. Bệnh viêm hốc mắt cần điều trị ngay bới khối viêm thường có xu hướng lan rộng, thậm chí có thể gây nhiễm trùng huyết đe dọa đến tính mạng của người bệnh.
U giả viêm
Đau vùng hốc mắt, nhức hốc mắt, đau dây thần kinh hốc mắt, nhức hốc mắt đau đầu, bị đau vùng hốc mắt… có thể là dấu hiệu của bệnh u giả viêm. Tùy từng vị trí gây sưng viêm vùng hốc mắt có thể phát hiện ra các bệnh khác nhau:
- U giả viêm trước gây tình trạng phù mi, sụp mi.
- U giả viêm tỏa lan.
- Hội chứng đỉnh hốc mắt
- U giả viêm tuyến lệ: Loại này sẽ gây ra tình trạng đau, sưng vùng tuyến lệ.
Bạn cần quan sát vùng mắt, khi thất mắt lồi một bên và xuất hiện các cơn đau dai dẳng nửa bên mặt, đau kéo dài hàng tháng thì chắc chắn đây là u giả viêm.
Ngoài ra, khi thị lực giảm, vùng quanh nhãn cầu sưng hơn nhưng không đỏ, đỏ ít… nên tìm đến phòng khám chuyên khoa để được bác sĩ chẩn đoán và đưa ra phác đồ điều trị hợp lý, tránh bệnh dai dẳng, dễ tái phát, thậm chí gây ra những biến chứng nguy hiểm.
U
Đau quanh hốc mắt cũng có thể là dấu hiệu của u. U hốc mắt có hai loại là u lành tính và u ác tính, bệnh dễ gặp ở cả người lớn và trẻ nhỏ.
- U lành tính có u dạng bì, loạn sản xơ ở trẻ nhỏ và u màng não, u dây thần kinh thị giác ở người lớn.
- U ác tính có sacom xơ vân, u xương ác tính ở trẻ em và u di căn, u bạch huyết ở người lớn…
Hầu hết với dạng u nang bì thì không gây đau đớn và ít phải cắt. Nếu tác động đến thị lực thì phải loại bỏ.
Viêm mạch máu
Đau ở hốc mắt có thể là dấu hiệu cho biết bạn đang bị viêm mạch máu. Lâu dần, chứng viêm sẽ lan rộng ra toàn thân, nhất là vùng xoang, thận, phổi cùng các bệnh ngoài da.
Giãn tĩnh mạch
Đau hốc mắt, nhức hốc mắt, đau dây thần kinh hốc mắt, nhức hốc mắt đau đầu, bị đau vùng hốc mắt… có thể là bệnh giãn tĩnh mạch. Tĩnh mạch chứa nhiều mạch máu thì giãn nở làm mắt trở nên lồi ra và ngược lại, bị dãn tĩnh mạch, nghỉ ngơi, tránh làm việc bằng mắt nhiều.
Viêm tai mũi họng
Khi cúi xuống thấy đau hốc mắt cả hai bên, đau thần kinh trên hố thì rất có thể bị viêm xoang. Đau nhức do bệnh lý hốc mắt hoặc nhãn cầu thì cơn đau sẽ dồn đến liên tục.
Bệnh tuyến giáp
Bệnh tuyến giáp gây lồi mắt cùng biểu hiện chói mắt, chảy nước mắt sống, đôi khi cảm thấy nóng rát gọi là bệnh mắt tuyến giáp… Một số trường hợp cơ mi trên sẽ co rút làm cho mắt lồi ra giống như trợn mí.
Đối với mi dưới lại phù nền để lâu dễ bị liệt, sung huyết, mi nhắm không được kín nên dẫn tới chứng loét giác mạc, khô mắt…
Cách chữa đau hốc mắt
Khi gặp các triệu chứng như đau ở hốc mắt, đau dây thần kinh hốc mắt, nhức hốc mắt, nhức hốc mắt đau đầu, bị đau vùng hốc mắt…, bạn có thể tham khỏ thêm cách chữa đau buốt hốc mắt.
Chữa trị tại nhà: Khi đau hốc mắt ít, mỏi mắt về buổi chiều sau ngày làm việc thì bạn nên nằm nghỉ cho mắt được nghỉ ngơi và có thể uống thuốc chống nhức. Tránh nắng chói, đắp gạc lạnh trên mắt có thể làm dịu cơn đau nhức và đỡ mỏi mắt. Tuy nhiên, khi các triệu chứng không thuyên giảm cần đi khám ngay.
Khi bị đau hốc mắt với cường độ ngày càng tăng, có thể kèm theo mắt đỏ và các triệu chứng khó chịu khác, có nghĩa là nhiều bệnh gây ra. Bạn cần đi khám bác sĩ tại các bệnh viện mắt uy tín, hỏi cẩn thận và khám nghiệm đầy đủ để tìm ra bệnh một cách chính xác nhất.
Tài liệu tham khảo:
Đau nhức tại mắt có nhiều nguyên nhân, trong đó các bệnh lý của giác mạc, màng bồ đào, thị thần kinh gây đau nhức nhiều nhất. Các trợt xước của giác mạc do chấn thương, viêm loét giác mạc do vi khuẩn - nấm - virus đều làm bệnh nhân đau nhức nhiều, sợ sáng, chảy nước mắt không thể mở mắt ra nổi. Tăng nhãn áp do nhiều nguyên nhân, xuất huyết tiền phòng, một số loại loạn dưỡng giác mạc như loạn dưỡng Fuch, viêm màng bồ đào gây kiểu đau nhức sâu có thể kèm theo nôn mửa. Viêm kết mạc cũng có cảm giác đau nhức nhưng thường là đau cộm như có dị vật trong mắt. Viêm thị thần kinh, bệnh lý giác mạc do thần kinh, thiếu máu thần kinh sọ não đều gây đau nhức tại mắt. Viêm củng mạc sâu gây đau nhức khó chịu mỗi khi liếc mắt hay đi nằm. Viêm cơ trực cũng vậy. Viêm tổ chức hốc mắt và u hốc mắt gây cảm giác đau trong sâu, tăng khi cúi đầu. Lão thị gây nhức mắt mỗi khi học, đọc mà ta chỉ có thể giải quyết bằng... đeo kính.
Điều trị thế nào?
Điều trị phải bắt đầu từ căn nguyên. Nếu viêm loét giác mạc do vi sinh vật, cần dùng kháng sinh, kháng nấm hay thuốc diệt virus. Có thể dùng các thuốc làm êm dịu mắt, chống viêm, giảm đau dạng tra nhỏ. Trong viêm màng bồ đào hay loét giác mạc có thể dùng thuốc gây liệt thể mi, giãn đồng tử làm mắt giảm đau nhức. Tăng nhãn áp cũng làm bệnh nhân đau nhức nhiều, nôn mửa, nhìn đèn thấy quầng tán sắc, có thể lựa chọn dùng thuốc hoặc phẫu thuật để đưa nhãn áp về bình thường.
Đau quanh mắt
Cần thận trọng trong việc hỏi bệnh, khai thác tiền sử để biết bệnh nhân có thuộc kiểu đau này không? Rất nhiều người không đủ tinh tế để phân định đau quanh mắt hay tại mắt. Bệnh lý xoang, răng hàm mặt, cột sống đoạn cổ, zona là nguyên nhân gây đau quanh mắt. Tuy nhiên, tính chất đau có những dị biệt. Một số hội chứng khác của chuyên khoa tai mũi họng và răng hàm mặt gây ra những cơn đau đột ngột, khá dữ dội không những gây đau cho hàm mặt mà còn cả ở hốc mắt [đau dây thần kinh số V]. U dây V tuy hiếm gặp nhưng cũng gây đau tất cả các vùng chi phối của dây này trong đó có mắt. Bệnh nhân bị nhiễm virus cấp như ở bệnh cảnh cúm, á cúm, sốt virus, sốt xuất huyết cũng đến khám chuyên khoa mắt khá nhiều do cảm giác đau sâu trong mắt. Liệt dây VII ngoại vi gây đau rát cho mắt như có cát ở trong mắt kèm theo dấu hiệu Bell, mắt nhắm không kín. Glocom, viêm tổ chức hốc mắt, tắc lệ đạo, liệt do thiếu máu thần kinh sọ não cũng gây đau nhức quanh mắt ở mức độ khác nhau. Còn nhiều bệnh cảnh khác nữa gây đau đầu, nhức mắt và vùng quanh mắt nhưng không phải do bệnh lý của mắt hoặc chuyên khoa mắt không thể giải quyết được. Các bệnh nhân tâm căn suy nhược luôn than phiền về đau đầu, nhức mắt, mất ngủ. Viêm rãnh ròng rọc là một bệnh lý mới, trước đó được gọi là đau thần kinh trên hố. Do vậy, khi thăm khám mắt kỹ càng, hỏi bệnh tỉ mỉ, chuyên khoa mắt sẽ báo động được cho bệnh nhân những căn bệnh nghiêm trọng, chuyển bệnh nhân đi đúng chuyên khoa mà họ cần.
Điều trị: Rất ít bệnh nhân hài lòng với một số thuốc tra nhỏ mắt dạng bôi trơn, nước mắt nhân tạo và chất làm êm dịu mắt. Với glocom, viêm tổ chức hốc mắt, chuyên khoa mắt sẽ giải quyết tốt đau nhức. Viêm rãnh ròng rọc có thể điều trị tốt bằng tiêm triamcinolone tại chỗ. Thế nhưng các nguyên nhân gây đau nhức khác đều thuộc phần chi phối của dây thần kinh số V, do các bệnh lý đa dạng của chuyên khoa tai mũi họng và răng hàm mặt... Lúc này, các thuốc giảm đau sẽ phải nâng cấp nhiều, trong đó các nhóm có opizoic, gabapentin, thậm chí là liều thấp của methadone và thuốc chống trầm cảm có thể giúp bệnh nhân thoát cảnh đau đớn.
Đau nhiều ở sau mắt
Triệu chứng này thường liên quan đến đau nửa đầu dị ứng kiểu Migrain. Đau nửa đầu dạng Migrain được các nhà thần kinh biết đến nhiều hơn các nhà nhãn khoa bởi các rối loạn về mắt trong bệnh lý này thoáng qua và không nghiêm trọng. Cơn đau có liên quan đến thời tiết, phản ứng với mùi lạ hoặc sau khi dùng thuốc và thức ăn gây dị ứng. Đau nửa đầu có dấu hiệu báo trước về thị giác - ám điểm nhấp nháy, có khi là nhìn mờ thoáng qua hay ngạt mũi hoặc buồn nôn, sau đó là cơn đau nửa đầu khoảng 20-30 phút. Đau thường kèm theo nôn hoặc giảm nhẹ đi sau nôn. Nằm nghỉ cũng giúp cơn đau qua đi nhanh chóng. Trong cơn đau, nếu ghi được điện não sẽ thấy dấu hiệu rối loạn sóng thị giác tỏa lan. Đáy mắt không hề có dấu hiệu tổn thương. Do khá thường gặp và đã có thuốc điều trị cũng như phòng ngừa nên chỉ đặt vấn đề thăm dò, chụp chiếu thêm khi các bệnh nhân có thêm các biểu hiện sau: đau ngày càng trầm trọng, đau thường xuyên hơn, có thêm các dấu hiệu thần kinh khác, tồn tại dai dẳng.
Trên thực tế thì tăng huyết áp gây đau đầu, nhức mắt cho nhiều bệnh nhân tuổi trung niên mà chẩn đoán chỉ đơn giản là đo huyết áp và khám đáy mắt. Hẹp động mạch cảnh, dị dạng mạch não, phình tách động mạch chủ, thông động mạch cảnh - xoang hang, hẹp tĩnh mạch cảnh... là những bệnh lý mạch máu thường gặp kèm theo đau đầu, đau nhức quanh mắt, glôcôm tân mạch. Bệnh lý thị thần kinh và tăng áp lực nội sọ trong đó biểu hiện phù gai là triệu chứng chính gây đau nhức mắt trong sâu dai dẳng, thuốc giảm đau ít tác dụng.
Điều trị: Điều trị căn nguyên sẽ giúp bệnh nhân có cuộc sống tương đối bình thường. Các thuốc giảm đau dòng opioid hay narcotic thường giúp giảm đau nhanh, thời gian ngắn. Với các trường hợp nặng có thể phải dùng thêm thuốc an thần như gabapentin, carbamazepine, 3 vòng. Đau nhức liên quan đến dây V do viêm nhiễm hay chèn ép, bệnh lý vi mạch đòi hỏi các chuyên khoa sâu phải giải quyết bằng thuốc, phẫu thuật giải chèn ép, sóng nhiệt cao tần...
Bệnh nhân than phiền đau đầu, nhức mắt là một thực tế phổ biến trong thăm khám bệnh hàng ngày. Phức tạp hóa vấn đề hay khinh suất đều là không nên.