- Có chiếc lá nhẹ nhàng ... như thầm bảo rằng sự đẹp của vạn vật chỉ ở hiện tại: cả một thời quá khứ dài dằng dặc của chiếc lá không bằng một vài giây bay lượn.
- Có chiếc lá như sợ hãi, ngần ngại rụt rè, rồi như gần tới mặt đất, còn cất mình muốn bay trở lại cành.
Mỗi chiếc lá rụng có một linh hồn riêng, một tâm tình riêng, một cảm giác riêng. Có chiếc tựa mũi tên nhọn, tự cành cây rơi cắm phập xuống đất như cho xong chuyện, cho xong một đời lạnh lùng, thản nhiên, không thương tiếc, không do dự vẩn vơ. Có chiếc lá như con chim bị lảo đảo mấy vòng trên không, rồi cố gượng ngoi đầu lên, hay giữ thăng bằng cho chậm tới cái giây nằm phơi trên mặt đất. Có chiếc lá nhẹ nhàng khoan khoái đùa bỡn, múa may với làn gió thoảng, như thầm bảo rằng sự đẹp của vạn vật chỉ ở hiện tại: cả một thời quá khứ dài dằng dặc của chiếc lá trên cành cây không bằng một vài giây bay lượn, nếu sự bay lượn ấy có vẻ đẹp nên thơ. Có chiếc lá như sợ hãi, ngần ngại rụt rè, rồi như gần tới mặt đất, còn cất mình muốn bay trở lại cành. Có chiếc lá đầy âu yếm rơi bám vào một bông hoa thơm, hay đến mơn trớn một ngọn cỏ xanh mềm mại.
[Khái Hưng]
1. Phép so trong đoạn văn là:
"Có chiếc tựa mũi tên nhọn, tự cành cây rơi cắm phập xuống đất như cho xong chuyện, cho xong một đời lạnh lùng, thản nhiên, không thương tiếc, không do dự vẩn vơ."
"Có chiếc lá như con chim bị lảo đảo mấy vòng trên không, rồi cố gượng ngoi đầu lên."
"Có chiếc lá nhẹ nhàng khoan khoái đùa bỡn, múa may với làn gió thoảng, như thầm bảo rằng sự đẹp của vạn vật chỉ ở hiện tại…"
"Có chiếc lá như sợ hãi, ngần ngại rụt rè, rồi như gần tới mặt đất, còn cất mình muốn bay trở lại cành."
2. Phép so sánh có tác dụng:
- Đối với việc miêu tả sự vật, sự việc:
Phép so sánh giúp cho người đọc hình dung những chiếc lá rụng một cách cụ thể, sinh động, với nhiều dáng vẻ khác nhau.
- Đối với việc thể hiện tư tưởng, tình cảm của người viết:
Bởi việc sử dụng phép nhân hóa trong đoạn văn, tác giả thể hiện được những cảm nhận tinh tế của mình trước sự rụng của những chiếc lá, qua đó bộc lộ những suy nghĩ sâu sắc về sự sống, sinh tồn và cái chết, sự tiêu vong,…
Ghi nhớ:
So sánh vừa có tác dụng gợi hình, giúp việc miêu tả sự vật, sự việc được cụ thể, sinh động; vừa có tác dụng biểu hiện tư tưởng, tình cảm sâu sắc.
SO SÁNH [tiếp theo]
- CÁC KIỂU SO SÁNH Tìm phép so sánh trong khổ thơ sau : Những ngôi sao thức ngoài kia Chẳng bằng mẹ đã thức vì chúng con Đêm nay con ngủ giấc tròn Mẹ là ngọn gió của con suốt đời. [Trần Quốc Minh] Từ ngữ chỉ ý so sánh trong các phép so sánh trên có gì khác nhau ? Tìm thêm những từ ngữ chỉ ý so sánh ngang bằng hoặc không ngang bằng. Ghi nhớ Có hai kiêu so sánh : — So sánh ngang bằng ; — So sánh không ngang bằng.
- TÁC DỤNG CỦA SO SÁNH Tìm phép so sánh trong đoạn văn dưới đây : Mỗi chiếc lá rụng có một linh hồn riêng, một tâm tình riêng, một cảm giác riêng. Có chiếc tựa mũi tên nhọn, tự cành cây rơi cắm phập xuống đất như cho xong chuyện, cho xong một dời lạnh lùng, thản nhiên, không thương tiếc, không do dự vẩn vơ. Có chiếc lá như con chim bị lảo dảo mấy vòng trên không, rồi cố gượng ngoi đầu lên, hay giữ thăng bằng cho chậm tới cái giây nằm phơi trên mặt đất. Có chiếc lá nhẹ nhàng khoan khoái dùa bỡn, múa may với làn gió thoảng, như thầm bảo rằng sự dẹp của vạn vật chỉ ở hiện tại: cả một thời quá khứ dẳi dằng dặc của chiếc lá trên cành cây không bằng một vài giây bay lượn, nếu sự bay lượn ấy có vẻ đẹp nên thơ. Có chiếc lá như sợ hãi, ngần ngại rụt rè, rồi như gần tới mặt đất, còn cất mình muốn bay trở lại cành. Có chiếc lá dầy âu yếm rơi bám vào một bông hoa thơm, hay dêh mơn trớn một ngọn cỏ xanh mềm mại. [Khái Hưng] Trong đoạn văn đã dẫn, phép so sánh có tác dụng gì: Đô'i với việc miêu tả sự vật, sự việc ? Đối với việc thể hiện tư tưởng, tình cảm của người viết ? Ghi nhớ So sánh vừa có tác dụng gợi hình, giúp cho việc miêu tả sự vật, sự việc dược cụ thể, sinh dộng ; vừa có tác dụng biếu hiện tư tưởng, tình cảm sâu sắc. Ill - LUYỆN TẬP Chỉ ra các phép so sánh trong những khổ thơ dưới đây. Cho biết chúng thuộc những kiểu so sánh nào. Phân tích tác dụng gợi hình, gợi cảm của một phép so sánh mà em thích.
- Quê hương tôi có con sông xanh biếc Nước gương ương soi tóc những hàng tre Tâm hồn tôi là một buổi trưa hè Toả nắng xuôhg lòng sông lap loáng.
- Con đi trăm núi ngần khe Chưa bằng muôn nỗi tái tê lòng bầm Con đi đánh giặc mười năm Chưa bằng khó nhọc đời bầm sáu mươi. [Tế Hanh]
- Anh đội viên mơ màng Nh ư nằm trong giấc mộng Bóng Bác cao lồng lộng Ấm hơn ngọn lửa hồng. [Tô' Hữu] [Minh Huệ] Hãy nêu những câu văn có sử dụng phép so sánh trong bài Vượt thác. Em thích hình ảnh so sánh nào ? Vì sao ? Dựa theo bài Vượt thác, hãy viết một đoạn văn từ ba đến năm cầu tả dượng Hương Thư đưa thuyền vượt qua thác dữ; trong đoạn văn có sử dụng cả hai kiểu so sánh đã được giới thiệu.