Trong các loại từ đặc biệt các bạn được học trong chương trình ngữ văn lớp 8 như trợ từ, thán từ, chỉ từthì tình thái từ là gì? Nó là khái niệm quan trọng giúp đoạn văn thêm sinh động và làm người đọc, người nghe hiểu rõ hơn vấn đề bạn muốn trình bày.
Khái niệm tình thái từ
Tình thái từ là những từ được thêm vào câu để tạo câu nghi vấn, câu cầu khiến, câu cảm thán nhằm biểu thị sắc thái, tình cảm của người nói.
Ví dụ tình thái từ
Ví dụ 1: Cha đi công tác rồi.
Câu trên là câu trần thuật. Nhưng khi ta thêm từ à phía sau thì nó lại trở thành câu nghi vấn.
Cha đi công tác rồi à ?
Vậy từ à là tình thái từ được thêm vào trong câu.
Ví dụ 2: Con nín đây là câu trần thuật. Nhưng khi thêm từ đi vào phía sau thì trở thành câu cảm thán.
Con nín đi!
Chức năng của tình thái từ
Nó có 2 chức năng chính gồm:
Chức năng cấu tạo câu mục đích nói được chia làm 3 loại gồm:
- Chức năng cấu tạo câu nghi vấn: gồm các từ như hả, hử, à, hừ, chăng
- Chức năng cấu tạo câu cầu khiến: Có các từ để nhận biết như đi, nào, thôi, nhé, nghe.
- Chức năng cấu tạo câu cảm thán: Có các từ như Thay, sao thật.
Chức năng biểu thị sắc thái tình cảm: Gồm các từ như à, a, nhé, cơ mà
Cách sử dụng tình thái từ
Phải sử dụng tình thái từ phù hợp với tình huống giao tiếp cụ thể mới đạt được hiệu quả cao. Cụ thể trong các trường hợp sau:
- Khi muốn thể hiện sự kính trọng, lễ phép ta nên dùng từ ạ. Ví dụ như Con chào Bà ạ.
- Khi muốn thể hiện mối quan hệ ngang hàng nên dùng các từ nhé, à. Ví dụ: Tối nay bạn đi xem phim với mình nhé.
- Khi bày tỏ một ý khác, chúng ta nên dùng từ kia . Ví dụ: Trâm Anh thích nghe nhạc Sơn Tùng kia.
- Khi bày tỏ sự miễn cưỡng, gượng ép thì nên sử dụng từ vậy. Ví dụ: Thôi thì em cứ chia ra vậy.
- Khi bày tỏ sự quan tâm, giải thích thì ta nên dùng từ mà. Ví dụ: Các em còn được nghỉ ngày mai kia mà.
Xem thêm: trợ từ thán từ là gì
Bài tập ví dụ tình thái từ
Bài tập 1: Xác định tình thái từ trong câu sau:
Con chó của cháu nó mua đấy chứ!
Tình thái từ trong câu trên là chứ
Bài tập 2: Chỉ ra những tình thái từ trong các câu sau:
a] Con nín đi! Mợ đã về với con rồi mà.
b] Bác trai đã khá rồi chứ?
c] Cai lệ vẫn giọng hầm hè:
Nếu không có tiền nộp sưu cho ông bây giờ, thì ông sẽ dỡ cả nhà mày đi, chửi mắn thôi à!
Đáp án:
Các tình thái từ trong 3 câu trên gồm đi, chứ, à
Kết luận: Mong rằng những chia sẽ trên sẽ giúp các bạn nắm vững khái niệm tình thái từ là gì? Và cách áp dụng biện pháp này khi giao tiếp, làm văn.