1. Giới thiệu chung
- Tác giả: Hồ Chí Minh [1890 - 1969]: quê tại xã Kim Liên, huyện Nam Đàn, tỉnh Nghệ An. Ngoài là một vị lãnh đạo tài ba, Hồ Chí Minh còn là một nhà thơ lớn của dân tộc và là Danh nhân văn hóa thế giới. Sự nghiệp sáng tác: Hồ Chí minh sáng tác nhiều thể loại, để lại một khối lượng tác phẩm lớn
- Tác phẩm:
- Bài văn trích trong Báo cáo Chính trị của Chủ tịch Hồ Chí Minh tại Đại hội lần thứ II, tháng 2 năm 1951 của Đảng Lao động Việt Nam [tên gọi từ năm 1951 đến năm 1976 của Đảng Cộng sản Việt Nam hiện nay]
- Nội dung: Văn bản nói đến truyền thống yêu nước quý báu của nhân dân ta cần được phát huy trong hoàn cảnh lịch sử mới để xây dựng và bảo vệ đất nước.
2. Phân tích văn bản
a. Truyền thống yêu nước của nhân dân ta.
- Dân ta có một lòng nồng nàn yêu nước, nồng nàn, chân thành và luôn sục sôi
- Tinh thần yêu nước ấy kết thành một làn sóng vô cùng mạnh mẽ, to lớn, nõ lướt qua mọi sự nguy hiểm, khó khăn, nó nhấn chìm tất cả lũ bán nước và cướp nước.
- Đưa ra dẫn chứng: Khi Tổ quốc lâm nguy, tinh thần yêu nước càng được thể hiện rõ nhất. Cụ thể:
- Vấn đề an toàn biển đảo bị đe dọa, Đảng và Nhà nước đã giải quyết bằng phương pháp hòa bình
- Khi xuất hiện nhóm hacker của Trung Quốc tấn công vào máy tính chủ của sân bay, đồng bào ta đã bình tĩnh ứng phó với những khó khăn...
b. Những biểu hiện của tinh thần yêu nước
Dẫn chứng chứng minh:
a. Trong lịch sử:
- Thời đại Bà Trưng, Bà Triệu, Quang Trung,...
- Chúng ta có quyền tự hào vì những trang lịch sử vẻ vang.
=>Dẫn chứng tiêu biểu, được liệt kê theo trình tự thời gian lịch sử => Ca ngợi những chiến công hiển hách trong lịch sử chống ngoại xâm của dân tộc.
=> Thái độ cảm phục, ngưỡng mộ lòng yêu nước của đồng bào ta trong cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp.
=>Tình yêu nước đã trở thành một truyền thống đáng tự hào.
b. Ngày nay:
- Từ cụ già tóc bạc đến các cháu nhi đồng, trẻ thơ…ai cũng một lòng nồng nàn yêu nước, ghét giặc
- Những chiến sĩ ngoài mặt trận chịu đói mấy ngày để bám sát lấy giặc đặng tiêu diệt giặc
- Những công chức ở hậu phương nhịn ăn để ủng hộ bộ đội
- Những phụ nữ khuyên chồng tòng quân mà mình thì xung phong giúp việc vận tải
- Những bà mẹ yêu thương bộ đội như con đẻ của mình
- Nam nữ nông dân và công nhân hăng hái tăng gia sản xuất
- Những đồng bào điền chủ quyền ruộng cho Chính phủ…
=> Tất cả những việc làm đó đều xuất phát từ lòng yêu nước
c. Nhiệm vụ của chúng ta
Phải ra sức giải thích, tuyên truyền, tổ chức, lãnh đạo, làm cho tinh thần yêu nước của mọi người đều được thực hành vào công việc yêu nước, công việc kháng chiến. =>Cần phải thể hiện lòng yêu nước bằng những việc làm cụ thể
1. Truyền thống yêu nước của nhân dân ta.
- Nêu ra luận điểm:" Nhân dân ta có một lòng nồng nàn yêu nước. Đó là truyền thống quý báu của ta”.
=>Cách nêu trực tiếp, rõ ràng, dứt khoát và theo hướng khẳng đinh, cụ thể hoá,[ các từ: nồng nàn, truyền thống quý báu].
- Tinh thần yêu nước ấy kết thành một làn sóng vô cùng mạnh mẽ, to lớn, nõ lướt qua mọi sự nguy hiểm, khó khăn, nó nhấn chìm tất cả lũ bán nước và cướp nước.
⇒ Gợi sức mạnh và khí thế mạnh mẽ của lòng yêu nước
2. Những biểu hiện của tinh thần yêu nước
- Để chứng minh cho nhận định: “Dân ta có một lòng nồng nàn yêu nước. Đó là một truyền thống quý báu của ta”, tác giả đã đưa ra các dẫn chứng về các cuộc kháng chiến trong lịch sử từ xưa đến nay:
- Trong lịch sử: Những trang sử vẻ vang của thời đại Bà Trưng, Bà Triệu, Trần Hưng Đạo, Lê Lợi, Quang Trung...
- Trong kháng chiến Pháp: Đồng bào ta ngày nay cũng rất xứng đáng với tổ tiên ta ngày trước: “Từ các cụ già tóc bạc đến các cháu nhi đồng trẻ thơ, từ nhân dân miền ngược đến miền xuôi, từ những chiến sĩ ngoài mặt trận đến những công chức hậu phương...”.
- Các dẫn chứng đưa ra rất thuyết phục, thể hiện được truyền thống yêu nước đó diễn ra xuyên suốt các thời kì lịch sử, trong mọi tầng lớp nhân dân [già, trẻ, gái, trai], mọi vùng miền của đất nước [miền ngược, miền xuôi, nước ngoài, trong nước]
3. Nhiệm vụ của chúng ta
- Hình ảnh so sánh đặc sắc:
- Tinh thần yêu nước như các thứ của quý.
=> Đề cao giá trị của tinh thần yêu nước.
- Lòng yêu nước có 2 dạng tồn tại:
- Bộc lộ rõ ràng đầy đủ.
- Tiềm tàng kín đáo.
=> Cả hai đều đáng quý.
- Bổn phận của chúng ta: tuyên truyền, động viên, tổ chức, khích lệ tiềm năng yêu nước của mọi người được thực hành vào công cuộc kháng chiến.
=> Cách diễn đạt bằng hình ảnh rất cụ thể dễ hình dung, dễ hiểu. Cách kết thúc tự nhiên, hợp lí, giản dị, rõ ràng, chặt chẽ, thuyết phục.
4. Tổng kết
- Nội dung: Lòng yêu nước là giá trị tinh thần cao quý. Dân ta ai cũng có lòng yêu nước. Cần phải thể hiện lòng yêu nước của mình bằng việc làm cụ thể
- Nghệ thuật:
- Bố cục rõ ràng, mạch lạc, lập luận chặt chẽ.
- Dẫn chứng chọn lọc tiêu biểu phong phú, vừa cụ thể, vừa khái quát.
- Hình ảnh so sánh sinh động dễ hiểu
- Ý nghĩa:
- Truyền thống yêu nước quý báu của nhân dân ta cần được phát huy trong hoàn cảnh lịch sử mới đề bảo vệ đất nước.
- Tải app VietJack. Xem lời giải nhanh hơn!
Bố cục:
+ - Phần 1 [từ đầu đến "lũ bán nước và lũ cướp nước"]: Khẳng định tinh thần yêu nước và truyền thống quý báu của dân tộc.
Quảng cáo
+ - Phần 2 [tiếp theo đến "lòng nống nàn yêu nước"]: Tinh thần yêu nước của nhân dân ta trong quá khứ và hiện tại.
+ - Phần 3 [đoạn còn lại]: Phát huy tinh thần yêu nước của dân tộc trong thực tế là nhiệm vụ quan trọng.
Hướng dẫn soạn bài
Câu 1 [trang 26 sgk ngữ văn 7 tập 2]
Bài văn này nghị luận về vấn đề tinh thần yêu nước của nhân dân ta.
- Luận điểm: “Dân ta có một lòng nồng nàn yêu nước. Đó là một truyền thống quý báu của ta”
Quảng cáo
Câu 2 [trang 26 sgk ngữ văn 7 tập 2]
Bài văn có bố cục 3 phần:
- Phần 1 [ từ đầu đến lũ bán nước và cướp nước]: Tinh thần yêu nước là truyền thống quý báu của nhân dân ta
- Phần 2 [tiếp đến lòng nồng nàn yêu nước]: Lòng yêu nước trong lịch sử và trong cuộc kháng chiến hiện tại
- Phần 3 [còn lại]: Nhiệm vụ phát huy tinh thần yêu nước trong cuộc chiến đấu chống thực dân Pháp.
Lập dàn ý theo trình tự lập luận:
1. Mở bài: Giới thiệu về dân ta có lòng nồng nàn yêu nước; đó là truyền thống quý báu và khẳng định mỗi khi Tổ quốc bị xâm lăng thì nó lại trỗi dậy sức mạnh hơn bao giờ hết.
2. Thân bài: Tác giả chứng minh tinh thần yêu nước qua các thời kì:
- Lịch sử ta đã có rất nhiều cuộc kháng chiến vĩ đại [tiêu biểu là Bà Trưng, Bà Triệu...], chúng ta phải ghi nhớ công ơn của các vị anh hùng ấy.
- Đồng bào ta ngày nay cũng rất xứng đáng với tổ tiên ta ngày trước [từ các cụ già đến các cháu nhi đồng, từ các kiều bào đến những đồng bào ở vùng bị tạm chiến, từ nhân dân miền ngược đến miền xuôi...], tất cả đều giống nhau bởi cùng có lòng yêu nước nồng nàn.
3. Kết bài: Tác giả nêu lên bổn phận của mọi người là phải làm cho tinh thần yêu nước được thể hiện bằng các việc làm thiết thực [giải thích, tuyên truyền, tổ chức, lãnh đạo] để góp phần vào công cuộc kháng chiến.
Câu 3 [trang 26 sgk ngữ văn 7 tập 2]
Để chứng minh tinh thần yêu nước là truyền thống quý báu:
- Tinh thần yêu nước trong lịch sử các thời đại.
- Tinh thần yêu nước trong các cuộc kháng chiến chống Pháp:
+ Từ các lứa tuổi: từ già tới trẻ
Quảng cáo
+ Khắp các vùng miền: miền ngược tới miền xuôi
+ Mọi giai cấp: công nhân, nông dân, chiến sĩ
+ Khắp các mặt trận: hậu phương tới tiền tuyến
Câu 4 [ trang 26 sgk ngữ văn 7 tập 2]
Các hình ảnh so sánh trong bài:
- Tinh thần yêu nước như một làn sóng vô cùng mạnh mẽ, to lớn, vì thế nó lướt qua mọi sự nguy hiểm, khó khăn, nó nhấn chìm lũ bán nước và cướp nước
→ Cách so sánh cụ thể, độc đáo làm nổi bật sức mạnh vô địch của tinh thần yêu nước, tinh thần đoàn kết dân tộc
- Tinh thần yêu nước như các thứ của quý… kín đáo.
→ Giá trị của tinh thần yêu nước khi tiềm tàng, khi lộ rõ. Nhấn mạnh vào nhiệm vụ làm tinh thần yêu nước tiềm ẩn trở thành sức mạnh chống kẻ thù.
Câu 5 [Trang 26 sgk ngữ văn 7 tập 2]
- Câu mở đoạn: “Đồng bào ta ngày nay rất xứng đáng với tổ tiên ta ngày trước”.
- Câu kết: “Những cử chỉ… nồng nàn yêu nước”.
→ Các dẫn chứng trong đoạn này được đưa theo mô hình “từ…đến…” và được sắp xếp theo trình tự: tuổi tác, vùng miền, giai cấp… Những sự việc này có mối quan hệ theo các bình diện khác nhau nhưng bao quát được mọi khía cạnh.
Câu 6 [ trang 26 sgk ngữ văn 7 tập 2]
Nghệ thuật lập luận nổi bật:
- Bố cục chặt chẽ
- Dẫn chứng chọn lọc, xác thực, được trình bày thứ tự theo thời gian nhằm làm nổi bật tính toàn dân
- Lối so sánh độc đáo, giàu hình ảnh, gợi cho người đọc thấy được sức mạnh, giá trị quý báu của tinh thần yêu nước vốn là một khái niệm trừu tượng.
Luyện tập
Câu hỏi 1 [trang 27 SGK]: Học sinh tự học thuộc lòng đoạn trích từ đầu đến “tiêu biểu của một dân tộc anh hùng”.
Câu hỏi 2 [trang 27 SGK]: Viết một đoạn văn theo lối liệt kê khoảng 4-5 câu có sử dụng mô hình liên kết "từ…đến…".
+ Quê ngoại em là một vùng quê rất yên bình và xinh đẹp. Từ cánh đồng làng đến lũy tre xanh trước cổng vào, từ con đường làng đến những ngôi nhà nhỏ ấm cúng, tất cả đều toát lên vẻ thanh bình. Con người nơi đây cũng rất thân thiện, chân chất, giản dị và chăm chỉ. Quê ngoại là nơi lưu giữ nhiều kí ức tuổi thơ đẹp đẽ của em.
Ý nghĩa - Nhận xét
-Học sinh nhận ra chân lí được nêu bật trong bài viết, đó là: "Dân ta có một lòng nồng nàn yêu nước. Đó là một truyền thống quý báu của ta."
-Học sinh thấy được tính mẫu mực, điển hình về lập luận, bố cục và cách dẫn chứng của bài văn nghị luận này với những dẫn chứng cụ thể, phong phú, giàu sức thuyết phục.
Bài giảng: Tinh thần yêu nước của nhân dân ta - Cô Trương San [Giáo viên VietJack]
Xem thêm các bài Soạn văn lớp 7 ngắn gọn, hay khác:
Xem thêm các loạt bài Để học tốt Ngữ văn lớp 7 hay khác:
- Hỏi bài tập trên ứng dụng, thầy cô VietJack trả lời miễn phí!
- Hơn 20.000 câu trắc nghiệm Toán,Văn, Anh lớp 7 có đáp án
Đã có app VietJack trên điện thoại, giải bài tập SGK, SBT Soạn văn, Văn mẫu, Thi online, Bài giảng....miễn phí. Tải ngay ứng dụng trên Android và iOS.
Nhóm học tập facebook miễn phí cho teen 2k9: fb.com/groups/hoctap2k9/
Theo dõi chúng tôi miễn phí trên mạng xã hội facebook và youtube:Loạt bài Soạn văn lớp 7 | Soạn bài lớp 7 của chúng tôi được biên soạn một phần dựa trên cuốn sách: Để học tốt ngữ văn 7 và bám sát nội dung sgk Ngữ văn 7 Tập 1 và Tập 2.
Nếu thấy hay, hãy động viên và chia sẻ nhé! Các bình luận không phù hợp với nội quy bình luận trang web sẽ bị cấm bình luận vĩnh viễn.