Bài học rút ra từ bài thơ Thương vợ

Dàn ý các dạng bài nghị luận văn học và nghị luận xã hội trong bài viết này sẽ giúp các em học sinh nắm được cách làm và từ đó có thể viết được các bài văn nghị luận hay , đạt điểm cao.

Cùng bắt đầu nhé.

Dàn ý các dạng bài nghị luận văn học

1. Nghị luận về một tình huống trong đoạn trích, tác phẩm văn xuôi

Mở bài

Bạn đang xem: 16 dàn ý các dạng bài nghị luận văn học và nghị luận xã hội cần nhớ

Giới thiệu về tác giả, vị trí vă học của tác giả [có thể nêu phong cách]

Giới thiệu về tác phẩm [đánh giá sơ lược về tác phẩm], nêu nhân vật

Nêu nhiệm vụ nghị luận

Thân bài

Giới thiệu hoàn cảnh sáng tác

Khái niệm tình huống

+ Giữ vai trò hạt nhân của cấu trúc thể loại

+ Là hoàn cảnh riêng được tạo nên bởi sự kiện đặc biệt

+ Tại tình huống đó, cuộc sống hiện lên đậm nhất

+ Qua tính huống đó, ý đồ tư tưởng của tác giả được bộ lộ rõ nét

Phân tích tình huống

+ Tình huống 1: Tác dụng và ý nghĩa đối với tác phẩm

+ Tình huống 2: Tác dụng và ý nghĩa đối với tác phẩm

+ Tình huống 3: Tác dụng và ý nghĩa đối với tác phẩm

Bình luận về giá trị của tình huống

Kết bài

Đánh giá ý nghĩa vấn đề đối với sự thành công của tác phẩm

Thông điệp mà tác giả muốn hướng tới

Cảm nhận của bản thân về tình huống đó.

Bài văn mẫu tham khảo

• Phân tích tình huống truyện trong Chữ người tử tù
• Phân tích tình huống truyện độc đáo trong Chiếc lược ngà
• Phân tích tình huống độc đáo trong truyện ngắn Làng

2. Nghị luận về một đoạn trích, tác phẩm, văn xuôi.

Mở bài

Giới thiệu vấn đề nghị luận

Dẫn nội dung nghị luận

Thân Bài

Giới thiệu vài nét về tác giả [vị trí, phong cách,]

Khái quát chung về tác phẩm [xuất xứ, hoàn cảnh sáng tác, lời bình,]

Làm rõ nội dung vấn đề nghị luận

+ Từ ngữ đặc biệt

+ Dụng ý của tác giả

Làm rõ nghệ thuật đoạn trích, tác phẩm

+ Cách dẫn truyện

+ Giá trị hiện thực, nhân đạo

Liên hệ, mở rộng [nếu có]

Đánh giá chung về giá trị của đoạn trích tác phẩm

Kết bài

Khái quát lại cái hay, cái độc đáo của đoạn trích tác phẩm

Nêu cảm xúc, ấn tượng của bản thân về đoạn trích, tác phẩm.

Tham khảo:Soạn bài Nghị luận về một tác phẩm, một đoạn trích văn xuôi

3. Nghị luận bàn về một ý kiến văn học

Mở bài

Giới thiệu vấn đề nghị luận

Giới thiệu khái quát ý kiến

Trích dẫn nguyên van ý kiến

Thân bài

Giới thiệu tác giả, tác phẩm

Giải thích

+ Giải nghĩ từ khóa, hình ảnh

+ Nội dung khát quát ý kiến

+ Vì sao lại có ý kiến như thế?

Bàn luận

+ Ý kiến trên là đúng hay sai?

+ Như thế nào là chính xác đầy đủ

+ Ý nghĩa của ý kiến trên

+ Bài học, liên hệ mở rộng vấn đề

Đánh giá tổng thể về ý nghĩa và giá trị của ý kiến

Kết bài

Khẳng định lại quan điểm cá nhân

Ý nghĩa của ý kiến trong văn học và đời sống

Cảm xúc của bản thân về ý kiến

Xem thêm:Soạn bài nghị luận về một ý kiến bàn về văn học

4. Dạng bài liên hệ hai /ba đoạn thơ, bài thơ

Mở bài

Giới thiệu vấn đề nghị luận

Dẫn ra vấn đề nghị luận [trích dẫn đoạn thơ, bài thơ]

Khái quát vị trí của tác phẩm trong giai đoạn

Thân bài

Giới thiệu khái quát

+ Tác giả [vị trí, phong cách đặc trưng]

+ Tác phẩm [xuất xứ, vị trí, hoàn cảnh ,]

Nêu khái quát nội dung, đặc điểm nghệ thuật chính cửa đoạn, bài thơ.

Phân tích, chứng minh

+ Nội dung

• Hình ảnh thơ
• Từ ngữ đặc biệt
• Dụng ý của tác giả

+ Nghệ thuật

• Thể thơ, giọng điệu
• Biện pháp tư từ
• Hiệu quả nghệ thuật

+ Mở rộng

• Những nét tương đồng
• Tiến bộ hay hạn chế

Tổng hợp

+ Nội dung

• Thông điệp của tác giả
• Những rung động của tác giả

+ Nghệ thuật

• Ngôn ngữ và giọng điệu
• Nét chung về phong cách

Liên hệ

+ Khái quát vài nét về tác giả, tác phẩm

+ Phân tích khát quát về

• Nội dung
• Nghệ thuật

Đánh giá và nhận xét

+ Những nét tương đồng của hai, ba đoạn / bài thơ

+ Những nét khác biệt của hai ba đoạn/bài thơ

Kết luận

Khái quát về giá trị và vị trí của hai hoặc ba đoạn, bài thơ.

Cảm xúc, ấn tượng của bản thân về hai hoặc ba đoạn, bài thơ

Có thể bạn quan tâm

• So sánh và cảm nhận hai đoạn thơ trong Việt Bắc và Sóng
• Cảm nhận về hai đoạn thơ cuối bài Sóng và Vội Vàng

5. Nghị luận về một nhân vật, nhóm nhân vật, đoạn trích, tác phẩm, văn xuôi

Mở bài

Giới thiệu về tác giả, vị trí văn học của tác giả [nêu phong cách]

Giới thiệu về tác phẩm [đánh giá sơ lược tác phẩm], nêu nhân vật

Ấn tượng sâu sắc nhất về nhân vật là gì?

Thân bài

Tóm tắt tác phẩm

Khái quát vào truyện

Phân tích

+ Lai lịch

+ Ngoại hình

+ Ngôn ngữ

+ Nội tâm

+ Cử chỉ, hành động

+ Những nhật xét của các nhân vật khác về nhân vật đang được phân tích

Đánh giá về nhân vật đối với tác phẩm

+ Nội dung

• Hiện thực
• Nhân đạo
• Sự mới mẻ

+ Nghệ thuật

• Điểm nhìn
• Tính huống
• Tâm lí

Mở rộng, liên hệ [nếu có]

Kết luận

Đánh giá nhân vật đối với sự thành công của tác phẩm, của văn học

Thông điệp tác giả muốn hướng tới

Cảm nhận của bản thân về nhân vật

+ Đặc điểm điển hình nhân vật

+ Phong cách, bút pháp tác giả.

Tham khảo một số bài văn mẫu

• Phân tích nhân vật Thị trong truyện ngắn Vợ nhặt
• Phân tích nhân vật Tràng trong Vợ nhặt
• Phân tích nhân vật Mị trong Vợ chồng A Phủ

6. Nghị luận về một đoạn thơ, bài thơ

Mởbài

Khái quát vị trí tác phẩm

Tóm tắt nội dung của bài thơ, đoạn thơ

Trích dẫn một phần hoặc toàn bộ văn bản

Thân bài

Giới thiệu

+ Tác giả [Vị trí, phong cách đặc trưng]

+ Tác phẩm [xuất xứ, hoàn cảnh]

+ Nội dung, đặc điểm nghệ thuật chính của văn bản

Làm rõ

+ Nôi dung

• Hình ảnh thơ
• Từ ngữ đặc biệt
• Dụng ý của tác giả

+ Nghệ thuật

• Thể thơ, giọng điệu
• Biên pháp tu từ
• Hiệu quả của biện pháp tu từ

+ Mở rộng

• Những nét tương đồng
• Tiến bộ hay hạn chế

Tổng hợp

+ Nội dung

• Thông điệp của tác giả
• Những rung động cảm xúc

+ Nghệ thuật

• Ngôn ngữ và giọng điệu
• Nét chung về phong cách

Kết bài

Đánh giá về giá trị và vị trí của tác phẩm trong gia đoạn văn học

Cảm xúc của bản thân về đoạn thơ, bài thơ.

Tham khảo

• Phân tích bài Đất nước
• Phân tích bài thơ Tây Tiến của Quang Dũng
• Phân tích bài thơ Việt Bắc Tố Hữu

7.Nghị luận bàn về hai ý kiến văn học

Mở bài

Giới thiệu vấn đề nghị luận

Trích dẫn hai ý kiến, nhận định

Thân bài

Giới thiệu tác giả, tác phẩm

Giải trích hai ý kiến, nhận định

Phân tích để chứng minh

+ Những cái hay, nét độc đáo và đúng đắn của ý kiến, nhận định.

+ Bác bỏ cái sai của ý kiến, nhận định

Liên hệ, mở rộng [nếu có]

Đánh giá chung về ý nghĩa và giá trị cảu hai ý kiến, nhận định.

Kết bài

Khẳng định lại giá trị của hai ý kiến, nhận định

Ý nghĩa của ý kiến, nhận định trong văn học và đời sống.

Cảm xúc của bản thân về ý kiến, nhận định.

Tham khảo:Bình luận ý kiến trong một bức thư bàn luận về văn chương của Nguyễn Văn Siêu

8.Nghị luận về giá trị nhân đạo trong đoạn trích tác phẩm

Mở bài

Giới thiệu vấn đề nghị luận

Dẫn dắt vào giá trị nhân đạo

Nêu nhiệm vụ nghị luận

Thân bài

Giới thiệu tác giả, tác phẩm

+ Vị trí, phong cách của tác giả

+ Hoàn cảnh sáng tác

+ Vị trí, xuất xứ [nếu có]

Giải thích khái niệm nhân đạo

Phân tích các biểu hiện

+ Tố cáo chế độ thống trị đối với con người

+ Bênh vực và cảm thông sâu sắc đối với số phận bất hạnh của con người

+ Trân trọng khát vọng tự do, hành phúc nhân phẩm tốt đẹp của con người

Liên hệ, mở rộng [nếu có]

Đánh giá về giá trị nhân đạo của đoạn trích, tác phẩm đối với văn học

Kết luận

Đánh giá ý nghĩa vấn đề đối với sự thành công của tác phẩm

Cảm nhận của bản thân về vấn đề đó.

Một số bài văn mẫu hay

• Phân tích giá trị nhân đạo trong truyện Vợ nhặt
• Phân tích giá trị nhân đạo trong Truyện Kiều
• Phân tích giá trị nhân đạo trong truyện ngắn Hai đứa trẻ

9. Dạng bài liên hệ hai đoạn trích, tác phẩm bàn về một ý kiến, nhận định

Mở bài

Giới thiệu vấn đề nghị luận

Trích dẫn nguyên văn ý kiến, nhận định

Quan điểm đồng tình hay phản đối

Thân bài

Giới thiệu khái quát

+ Tác giả [vị trí, phong cách đặc trưng]

+ Tác phẩm [xuất xứ, vị trí, lời bình]

Nêu khái quát nội dung, đặc điểm nghệ thuật chính của đoạn trích

Giải thích

+ Giải thích từ khóa, hình ảnh

+ Nội dung khái quát ý kiến, nhận định

+ Vì sao lại có ý kiến, nhận định

Phân tích, chứng minh

+ Phân tích cái hay, nétđộc đáo cảu ý kiến

+ Bác bỏ khía cạnh chưa đúng của ý kiến

Bàn luận

+ Ý kiến, nhận định trên là đúng hay sai? như thế nào là cính xác, đầy đủ

+ Ý nghĩa của ý kiến, nhận định trên.

Liên hệ

Khái quát vài nét về tác giả, tác phẩm

+ Phân tích khái quát về

• Nội dung
• Nghệ thuật

Đánh giá tổng thể về ý nghĩa và giá trị của ý kiến, nhận định

Nhận xét chung

+ Những nét tương đồng

+ Những nét khác biệt

Kết luận

Khẳng định lại quan điểm của cá nhân về ý kiến, nhận định

Ý nghĩa của ý kiến, nhận định trong dòng văn học và đời sống

Cảm xúc, ấn tượng của bản thân về ý kiến, nhận định.

10. Dạng bài liên hệ hai, ba đoạn trích tác phẩm văn xuôi

Mở bài

Giới thiệu vấn đề nghị luận

Dẫn ra vấn đề nghị luận [trích dẫn đoạn trích, tác phẩm]

Khái quát vị trí của tác phẩm trong giai đoạn

Thân bài

Giới thiệu khái quát

+ Tác giả [vị trí, phong cách đặc trưng]

+ Tác phẩm [xuất xứ, vị trí, lời bình]

Nếu khái quát nội dung, đặc điểm nghệ thuật chính của tác phẩm

Phân tích, chứng minh

+ Nội dung

• Từ ngữ đặc biệt
• Dụng ý của tác giả

+ Nghệ thuật

• Cách dẫn truyện
• Giá trị hiện thực, nhân đạo

Mở rộng

+ Những nét tương đồng

+ Tiến bộ hay hạn chế

Tổng hợp

+ Nội dung

• Thông điệp của tác giả
• Ngôn ngữ, giọng điệu, điểm nhìn,

+ Nghệ thuật

• Những rung động của tác giả
• Nét chung về phong cách

Liên hệ

+ Khái quát vài nét tác giả, tác phẩm

+ Phân tích, khát quát về:

• Nội dung
• Nghệ thuật

Đánh giá, nhận xét

+ Những nét tương đồng cảu hai hoặc ba đoạn trích

+ Những nét khác biệt của hai hoặc ba đoạn trích

Kết luận

Khái quát về giá trị và vị trí cảu hai hoặc ba đoạn trích, tác phẩm

Cảm xúc, ấn tượng của bản thân về hai hoặc ba đoạn trích, tác phẩm

11.Nghị luận về giá trị hiện thực trong đoạn trích, tác phẩm

Mởbài

Giới thiệu về tác giả tác phẩm

Dẫn dắt vào giá trị hiện thực

Nêu nhiệm vụ nghị luận

Thân bài

Giới thiệu hoàn cảnh sáng tác

Khái niệm hiện thực

+ Khả năng phản ánh trung thành xã hội

+ Cái nhìn khách quan từng khía cạnh tác phẩm

+ Xem trọng thực tại và lí giải bằng xã hội lịch sử

Phân tích các biểu hiện

+ Phản ánh đời sống xã hội lịch sử

+ Khắc họa đời sống, nội tâm của con người

+ Giá trị hiện thực có sức mạnh tố cáo [ca ngợi] xã hội chế độ

Liên hệ, mở rộng nếu có

Đánh giá về giá trị hiện thực của đoạn trích, tác phẩm trong văn học của dân tộc

Kết luận

Đánh giá ý nghãi vấn đề đối với sự thành công của tác phẩm

Cảm nhận của bản thân về vấn đề đó

Tham khảo:

• Phân tích giá trị hiện thực và nhân đạo trong Vợ nhặt
• Phân tích giá trị hiện thực và nhân đạo của Vợ chồng A Phủ
• Phân tích giá trị hiện thực và giá trị tố cáo của Hạnh phúc của một tang gia

12.Nghị luận xã hội về hai sự việc, hiện tượng trái ngược nhau

Mở bài

Dẫn dắt giới thiệu vấn đề cần nghị luận

Dẫn ra sự việc, hiện tượng được đề cập trong bài

Thân bài

Giải thích từ khóa về sự việc, hiện tượng

Chỉ ra ý nghĩa của vấn đề nghị luận

Mô tả

+ Nhận định sự việc, hiện tượng thứ nhất

+ Nhận định sự việc, hiện tượng thứ hai

Bàn luận

+ Bàn luận về tác dụng/ Tác hại của sự việc thứ nhất

+ Bàn luận về tác dụng/ Tác hại của sự việc thứ hai

+ So sánh hai sự việc, hiện tượng đang bàn luận

Nguyên nhân

+ Khách quan

• Đất nước hội nhập, nhiều phong cách
• Đất nước còn nghèo, đời sống khó khăn
• Pháp luật còn nhiều khiếm khuyết
• Khả năng quản lí còn bất cập

+ Chủ quan

• Nhận thức của con người còn hạn chế
• Không có ý thức học tập
• Suy nghĩ nông cạn, tham lợi
• Thói quen sống buông thả
• Cống hiến xã hội kém

Nêu giải pháp và bài học cho bản thân

+ Bài học nhận thức

+ Bài học hành động

Kết bài

Đánh giá khải quát về vấn đề nghị luận

Lời nhắn gửi tới mọi người

13.Nghị luận về một tư tưởng, đạo lý

Mở bài

Dẫn dắt vào vấn đề cần nghị luận

Nêu rõ vấn đề cần nghị luận

Định hướng phải làm gì với vấn đề đưa ra nghị luận

Thân bài

Giải thích từ ngữ

+ Từ ngữ có ý nghĩa gì

• Nghĩa đen
• Nghĩa bóng

+ Nội dung và ý nghĩa mà đề bài muôn đề cập

+ Tại sao lại nó như vậy?

+ Có những biểu hiện nào

Phân tích chứng minh

+ Phân tích chứng minh những mặt đúng, đưa ra

• Lí lẽ và lập luân dẫn chứng
• Dẫn chứng thuyết phục

+ Phân tích chứng minh những mặt hạn chế, đưa ra

• Lí lẽ, lập luận thuyết phục
• Dẫn chứng thuyết phục

Bác bỏ và bày tỏ ý kiến

+ Phê phán, lên án mặt xấu vấn đề

+ Biểu dương, ca ngợi mặt tốt vấn đề

Đánh giá, mở rộng

+ Cần hiểu vấn đề như nhau cho đúng và đầy đủ

+ Vấn đề trên, phê phán hay ca ngợi ai

+ Tính đúng đắn của tư tưởng, đạo lí

Kết luận

Rút ra ý nghĩa, bài học tư tưởng, đạo lí

Phấn đấu, bày tỏ thái độ về tư tưởng, đạo lí

Tham khảo thêm:

• Soạn bài Nghị luận về một tư tưởng đạo lí
• Nghị luận lí tưởng là ngọn đèn chỉ đường

14.Nghị luận về một sự việc, hiện tượng trong đời sống.

Mở bài

Giới thiệu vấn đề nghị luận

Dẫn ra vấn đề cần nghị luận

Thông báo hướng giải quyết [đồng tình hay phản bác]

Thân bài

Giải thích từ chính [từ khóa]

Thực trạng [Biểu hiện]

+ Xuất hiện ở đâu?

+ Vào thời gian nào?

+ Diễn ra ở quy mô nào?

+ Đối tượng của sự việc, hiện tượng là ai?

+ Mức độ ảnh hưởng ra sao?

Nguyên nhân

+ Khách quan

• Đất nước hội nhập, nhiều phong cách
• Đất nước còn nghèo, đời sống khó khăn
• Pháp luật còn nhiều khiếm khuyết
• Khả năng quản lí còn bất cập

+ Chủ quan

• Nhận thức của con người còn hạn chế
• Không có ý thức học tập, cập nhật
• Suy nghĩ nông cạn, tham lợi
• Thói quen sống buông thả, tùy tiện, dễ bị lôi kéo
• Ý thức công dân mình vì mọi người, cống hiến xã hội kém

Tác động/Ảnh hưởng

+ Hậu quả đối với những sự việc, hiện tượng xấu

+ Kết quả đối với những sự việc, hiện tượng tốt

Biện pháp tác động và sự việc, hiện tượng đời sống để

• Ngăn chặn lên án [nếu gây ra hậu quả xấu]
• Biểu dương, ca ngợi [nếu tạo nên kết quả tốt]

Mở rộng

+ Đồng tình/ Biểu dương hay lên án sự việc, hiện tượng

+ Bài học nhận thức và hành động cho bản thân

Kết bài

Tóm tắt, khái quát lại vấn đề vừa nghị luận

Rút ra ý nghĩa, bài học từ sự việc, hiện tượng đời sống đã nghị luận

Bày tỏ thái độ của bản thân về sự việc, hiện tượng đời sống đã nghị luận.

Tham khảo

• Soạn bài Nghị luận về một sự việc, hiện tượng đời sống
• Hiện tượng gây ô nhiễm môi trường do xả rác bừa bãi ở nước ta hiện nay
• Nghị luận về hiện tượng nhiều học sinh rất ít đọc sách

15.Nghị luận xã hội dưới dạng một câu chuyện

Mở bài

Dẫn dắt vấn đề, giới thiệu câu chuyện trong đề bài

Dẫn ra vấn đề cần nghị luận

Thân bài

Phân tích hoặc nêu vắn tắt nội dung câu chuyện để rút ra ý nghĩa của vấn đề đó

Giải thích vấn đề [nếu có]

Phân tích chứng minh

Đối với sự viện hiện tượng

+ Xác định sự việc, hiện tượng đó là đúng hay sai

+ Mô tả những biểu hiện của sự việc, hiện tượng đó

+ Chỉ ra nguyên nhân xảy ra sự việc, hiện tượng

+ Mức độ ảnh hưởng như thế nào?

Đối với tư tưởng đạo lí

+ Làm rõ các biểu hiện của tư tưởng đạo lí ở những phương diện khác nhau trong đời sống

+ Dùng thực tế xã hội để chứng minh.

+ Đặt câu hỏi để xác định ý

• Như thế nào?
• Ở đâu?
• Khi nào/ Bao giờ?
• Người thật, việc thật nào?

Bình luận

+ Bình luận, chỉ ra tầm quan trọng củavấn đề đối với xã hội hiện nay

+ Đánh giá

• Quan niệm, tư tưởng ấy đúng đắn, sâu sắc như thế nào?
• Ý nghĩa đối với tâm hồn, nhân cách con người
• Hiện tượng/tư tưởng ấy có ảnh hưởng như thế nào đối với cuộc sống con người

. Đồng tình đối với hiện tương, tư tưởng tích cực

. Lên án đối với hiện tượng, tư tưởng tiêu cực

+ Mở rộng, xem xét vấn đề ở những dóc độ khác nhau

• Phương pháp
• Góc nhìn
• Tính hai mặt của vấn đề nghị luận

Rút ra bài học

+ Nhận thức

• Vấn đề xã hội đó giúp chúng ta hiểu sâu sắc về điều gì?
• Rút ra được điều gì? Có ý nghĩa ra sao?

+ Hành động

• Xác định bản thân phải làm gì?
• Việc làm cụ thể, thiết thực

Kết bài

Khái quát lại vấn đề vừa nghị luận

Đánh giá ý nghĩa của vấn đề trong câu chuyện

Thông điệp gửi đến mọi người qua câu chuyện.

16.Nghị luận hai/ ba ý kiến bàn về một vấn đề

Mở bài

Giới thiệu vấn đề nghị luận

Trích dẫn tất cả các ý kiến của đề

Định hướng phải làm gì với vấn đề đưa ra nghị luận [có tính chuyển ý]

Thân bài

Giải thích

+ Giải thích thức nhất

+ Giải thích thức hai

+ Giải thích thức ba

Nhận xét khái quát ý nghĩa của các ý kiến vừa giải thích

Phân tích, bình luận

+ Tại sao có ý kiến thứ nhất

+ Tại sao có ý kiến thứ hai

+ Tại sao có ý kiến thứ ba

+ Tại sao cần có hai, ba ý kiến trên?

+ Đưa ra dẫn chứng cụ thể vào từ luận điểm

Đánh giá và mở rộng

+ Cần hiểu vấn đề trên như thế nào cho đúng và đầy đủ?

+ Từ ý kiến trên, phê phán ai, ca ngợi ai, lí do là gì?

+ Tính đúng đắn của ý kiến trong cuộc sống

Rút ra bài học

+ Bài học nhận thức cho bản thân và mọi người

+ Bài học hành động cho bản thân và mọi người

Kết bài

Khái quát lại vấn đề vừa nghị luận

Bày tỏ thái độ của bản thân về ý kiến đưa ra

Lời nhắn gửi tới mọi người.

Trên đây là #16 dàn ý viết các dạng bài văn nghị luận văn hoặc hoặc nghị luận xã hội mà các em caanf nắm vừng để có thể tự viết được một bài văn hay, đầy đủ và đạt điểm cao.

Chúc các em học tốt và đạt được nhiều kết quả cao trong học tập

Đăng bởi: THPT Sóc Trăng

Chuyên mục: Giáo dục