Soạn sinh học 9 bài 12 cơ chế xác định giới tính giúp bạn ôn tập kiến thức và trả lời tốt các câu hỏi bài tập trang 41 SGK Sinh học 9
Cơ chế xác định giới tính
Tài liệu soạn sinh 9 bài 12 được Đọc Tài Liệu biên soạn sẽ giúp bạn trả lời tốt các câu hỏi trang 41 sách giáo khoa và nắm vững các kiến thức quan trọng của bài học về cơ chế xác định giới tính.
Cùng tham khảo...
Kiến thức cơ bản sinh học 9 bài 12
Các kiến thức bạn cần nắm vững:
1. Tính đực, cái được quy định bởi cặp NST giới tính.
- a] Sự tự nhân đôi, phân lo và tổ hợp của cặp NST giới tính trong các quá trình phát sinh giao tử và thụ tinh là cơ chế tế bào học của sự xác định giới tính.
- b] Sự phân li của cặp NST XY trong phát sinh giao tử tạo ra hai loại tinh trùng mang NST X và Y có số lượng ngang nhau. Qua thụ tinh của hai loại tinh trùng này với trứng mang NST X tạo ra hai loại tổ hợp XX và XY với số lượng ngang nhau, do đó tạo ra tỉ lệ trai:gái hay đực:cái xấp xỉ 1:1 ở đa số loài
2. Quá trình phân hóa giới tính còn chịu ảnh hưởng của các nhân tố môi trường bên trong và bên ngoài. Người ta đã ứng dụng di truyền giới tính vào các lĩnh vực sản xuất, đặc biệt điều khiển tỉ lệ đực:cái trong lĩnh vực chăn nuôi
Hướng dẫn soạn sinh 9 bài 12
Gợi ý trả lời câu hỏi SGK:
Tìm hiểu và thảo luận
▼ Quan sát hình 12.2 [trang 39 SGK] và trả lời câu hỏi:
- Có mấy loại trứng và tinh trùng được tạo ra qua giảm phân?
Ở người, có một loại trứng X và hai loại tinh trùng [X và Y] được tạo ra qua quá trình giảm phân.
- Sự thụ tinh giữ các loại tinh trùng mang NST giới tính nào với trứng để tạo hợp tử phát triển thành con trai hay con gái ?
Sự thụ tinh giữa tin trùng X [22A+Y] và trứng X [22A+X] tạo hợp tử 44A+XX, phát triển thành con gái
Sự thụ tinh giữa tinh trùng Y [22A+Y] và trứng X [22A+X] tạo hợp tử 44A+XY phát triển thành con trai
- Tại sao tỷ lệ con trai và con gái sơ sinh là xấp xỉ 1:1?
Vì cơ thể đàn ông [dị giao tử] XY cho ra hai loại giao tử: loại giao tử mang X và loại giao tử mang Y với tỉ lệ ngang nhau, tham gia vào quá trình thụ tinh với xác suất ngang nhau, các hợp tử mang XX và hợp tử mang XY có sức sống ngang nhau.
➜ Tham khảo thêm những hướng dẫn chi tiết trả lời câu hỏi thảo luận trang 39 sgk sinh học 9
Trả lời câu hỏi và bài tập SGK
Bài 1 trang 41 SGK Sinh 9
Nêu những điểm khác nhau giữa NST giới tính và NST thường.
Trả lời
Thường tồn tại một cặp trong tế bài lương bội Tồn tại thành cặp tương đồng [XX] hoặc không tương đồng [XY] Chủ yếu mang gen quy định giới tính của cơ thể | Thường tồn tại với số cặp lớn hơn một trong tế bào lương bội Luôn luôn tồn tại thành cặp tương đồng Chỉ mang gen quy định tính trạng thường cơ thể. |
Bài 2 trang 41 SGK Sinh 9
Trình bày cơ chế sinh con trai, con gái ở người. Quan niệm cho rằng người mẹ quyết định việc sinh con trai hay con gái là đúng hay sai?
Trả lời
- Cơ chế sinh con trai, con gái ở người:
Ở Nam: sinh ra hai loại giao tử đực [tinh trùng] là tình trùng mang NST X và tinh trùng mang NST Y.
Ở Nữ: chỉ sinh ra một loại gia tử cái [trứng] mang NST X
Hai loại tinh trùng kết hợp ngẫu nhiên với một loại trứng:
+ Nếu tinh trùng mang NST X kết hợp với trứng mang NST X tạo hợp từ XX, phát triển thành con gái.
+ Nếu tinh trùng mang NST Y kết hợp với trứng mang NST X tạo hợp tử XY, phát triển thành cơ thể con trai.
- Vậy sinh con trai hay con gái là do đàn ông
Quan niệm cho rằng sinh con trai hay con gái là do phụ nữ là hoàn toàn không đúng.
Bài 3 trang 41 SGK Sinh 9
Tại sao trong cấu trúc dân số, tỉ lệ nam : nữ xấp xỉ 1 : 1?
Trả lời
Cấu trúc dân số, tỉ lệ nam:nữ xấp xỉ 1:1 vì:
- + Đàn ông có hai loại tinh trùng với tỉ lệ ngang nhau
- + 2 loại tinh trùng này tham gia thụ tinh với xác suất ngang nhau.
- + Hợp tử XX và XY có sức sống ngang nhau.
Số lượng cá thể thông kê lớn.
Bài 4 trang 41 SGK Sinh 9
Tại sao người ta có thể điều chỉnh tỉ lệ đực:cái ở vật nuôi? Điều đó có ý nghĩa gì trong thực tiễn?
Trả lời
Người ta có thể điều chỉnh tỉ lệ đực:cái ở vật nuôi nhờ nắm được cơ chế chính xác định giới tính và các yếu tố ảnh hưởng tới sự phân hóa giới tính.
Điều này giúp tăng năng suất trong chân nuôi.
Bài 5 trang 41 SGK Sinh 9
Ở những loài mà đực là giới dị giao tử thì trường hợp nào trong các trường hợp sau đây đảm bảo tỉ lệ đực : cái xấp xỉ 1:1?
a] Số giao tử đực bằng số giao tử cái.
b] Hai loại giao tử mang NST X và NST Y có số lượng tương đương.
c] Số cá thể đực và số cá thể cái trong loài vốn đã bằng nhau.
d] Sự thụ tinh của hai loại giao tử đực mang NST X và NST Y với trứng có số lượng tương đương.
Trả lời
Ở những loài mà đực là giới dị giao tử để đảm bảo tỉ lệ đực : cái xấp xỉ 1:1 thì
+Hai loại giao tử mang NST X và NST Y có số lượng tương đương.
+ Sự thụ tinh của hai loại giao tử đực mang NST X và NST Y với trứng có số lượng tương đương.
➜ Đáp án: b và d
✪ Trên đây những nội dung sơ lược các kiến thức cơ bản sinh học 9 bài 12 và hướng dẫn trả lời các câu hỏi của bài học tại trang 41 sách giáo khoa. Mong rằng những tài liệu hướng dẫn soạn sinh 9 của Đọc Tài Liệu sẽ giúp bạn học tốt hơn môn học này.
I. Lý thuyết
1. Nhiễm sắc thể giới tính
- Trong các tế bào lưỡng bội gồm
- NST thường [cặp NST tương đồng]
- 1 cặp NST giới tính tương đồng hoặc không tương đồng]
- Mang gen quy định giới tính và các tính trạng không liên quan đến giới tính.
- Khác nhau ở giới đực và giới cái: Người, thú, ruồi giấm,...[XX - cái, XY - đực]; chim, ếch, bò sát, bướm, dâu tây,..[XX - đực, XY - cái].
2. Cơ chế NST xác định giới tính
- Cơ chế xác định giới tính là sự phân li của các cặp NST giới tính trong quá trình phát sinh giao tử và được tổ hợp lại trong quá trình thụ tinh.
- giới đồng giao tử: chỉ cho 1 loại giao tử [vd: XX]
- giới dị giao tử: cho 2 loại giao tử khác nhau [vd: XY]
3. Các yếu tố ảnh hưởng đến sự phân hóa giới tính
- Nhân tố môi trường trong cơ thể: Hoocmon sinh dục
- Nhân tố môi trường ngoài cơ thể: Nhiệt độ, ánh sáng, độ ẩm,...
B. Bài tập và hướng dẫn giải
Câu 2: Trình bày cơ chế sinh con trai, con gái ở người. Quan niệm cho rằng người mẹ quyết định việc sinh con trai hay con gái là đúng hay sai?
=> Xem hướng dẫn giải
Câu 4: Tại sao người ta có thế điểu chỉnh tỉ lệ đực : cái ở vật nuôi ? Điểu đó có ý nghĩa gì trường thực tiễn?
=> Xem hướng dẫn giải
Câu 5: Ở những loài mà đực là giới dị giao tử thì trường hợp nào trong các trường hợp sau đây đảm bảo tỉ lệ đực : cái xấp xi 1:1?
a. Số giao tử đực bằng số giao từ cái.
b. Hai loại giao tử mang NST X và NST Y có số lượng tương đương.
c. Số cá thể đực và số cá thể cái trong loài vốn đã bằng nhau.
d. Sự thụ tinh của hai loại giao tử đực mang NST X và NST Y với trứng có số lượng tương đương.
=> Xem hướng dẫn giải
Nội dung quan tâm khác
Trắc nghiệm sinh học 9 bài 12: Cơ chế xác định giới tính [P2]Giải bài tập Sinh 9 trang 41
Soạn Sinh 9 Bài 12: Cơ chế xác định giới tính giúp các em học sinh lớp 9 nắm vững kiến thức về nhiễm sắc thể giới tính, cơ chế xác định giới tính. Đồng thời giải nhanh được các bài tập Sinh 9 trang 41.
Giải Sinh 9 Bài 12 được biên soạn chi tiết, chính xác, đầy đủ lý thuyết và giải các bài tập trong SGK phần câu hỏi in nghiêng và phần bài tập. Qua đó giúp các bạn học sinh có thể so sánh với kết quả mình đã làm, củng cố, bồi dưỡng và kiểm tra vốn kiến thức của bản thân. Đồng thời còn giúp phụ huynh có thêm tài liệu để hướng dẫn con em học tốt hơn ở nhà. Vậy sau đây là nội dung chi tiết, mời các bạn cùng theo dõi và tải tại đây.
- Trong tế bào lưỡng bội của loài tồn tại 2 loại NST là: NST thường và NST giới tính.
- NST giới tính là loại NST có chứa gen quy định giới tính và các gen khác
II. Cơ chế xác định giới tính
- Ở đa số loài giao phối, giới tính được xác định trong quá trình thụ tinh, vì dụ như: ở người.
- Cơ chế xác định giới tính là sự phân li của cặp NST giới tính trong quá trình phát sinh giao tử và được tổ hợp lại qua quá trình thụ tinh.
- Cơ thể mẹ giảm phân cho ra 1 loại trứng: mang NST 22A + X và 3 thể cực → giới đồng giao tử
- Cơ thể bố giảm phân cho ra 4 tinh trùng thuộc 2 loại là: NST 22A + X và NST 22A + Y → giới dị giao tử
- Giao tử X của mẹ kết hợp với giao tử [X và Y] của bố tạo ra hợp tử: XX [con gái] và XY [con trai] với tỷ lệ xấp xỉ 1 : 1 → cân bằng giới tính.
→ Tỉ lệ này nghiệm đúng khi số lượng cá thể đủ lớn và quá trình thụ tinh giữa các tinh trùng và trứng diễn ra hoàn toàn ngẫu nhiên.
Nghiên cứu trên người cho thấy tỉ lệ trai: gái khác nhau ở các giai đoạn: bào thai [1,14], 10 tuổi [1,01], tuổi già [0,91].
III. Các yếu tố ảnh hưởng đến sự phân hóa giới tính
Sự phân hóa giới tính chịu ảnh hưởng của các nhân tố bên trong và nhân tố bên ngoài:
+ Nhân tố bên trong: hoocmon sinh dục nếu tác động sớm có thể biến đổi giới tính...
+ Nhân tố bên ngoài: nhiệt độ, độ ẩm, ánh sáng đều có thể làm thay đổi tỉ lệ giới tính.
- Người ta đã ứng dụng di truyền giới tính vào các lĩnh vực sản xuất, đặc biệt là việc điều khiển tỉ lệ đực: cái trong lĩnh vực chăn nuôi.
VD: Ở loài rùa: trứng được ủ ở nhiệt độ < 280C sẽ nở thành con đực; trên 320C sẽ nở thành con cái.
Trả lời câu hỏi Sinh 9 Bài 12 trang 39
Quan sát hình 12.2 và trả lời các câu hỏi sau:
- Có mấy loại trứng và tinh trùng được tạo ra qua giảm phân?
- Sự thụ tinh giữa các loại tinh trùng mang NST giới tính nào với trứng để tạo hợp tử phát triển thành con trai hay con gái?
- Tại sao tỉ lệ con trai và con gái sơ sinh là xấp xỉ 1:1?
Trả lời:
- Qua giảm phân tạo ra một loại trứng [22A+X] và hai loại tinh trùng [22A+X và 22A+Y]
- Sự thụ tinh giữa tinh trùng mang NST giới tính X với trứng sẽ tạo hợp tử phát triển thành con gái. Sự thụ tinh giữa tinh trùng mang NST giới tính Y với trứng sẽ tạo hợp tử phát triển thành con trai.
- Tỉ lệ con trai và con gái sơ sinh là xấp xỉ 1:1 do 2 loại tinh trùng mang NST X và NST Y được tạo ra với tỉ lệ ngang nhau, tham gia vào quá trình thụ tinh với xác suất như nhau.
Giải bài tập SGK Sinh 9 Bài 12 trang 41
Câu 1
Nêu những điểm khác nhau giữa NST giới tính và NST thường.
Gợi ý đáp án
Điểm khác nhau giữa NST giới tính và NST thường:
| Tồn tại thành từng cặp tương đồng, giống nhau ở cả hai giới. | Có 1 cặp NST tương đồng: XX và 1 cặp NST không tương đồng: XY, khác nhau ở hai giới. |
| Tồn tại với số lượng cặp nhiều trong tế bào. | Thường tồn tại 1 cặp trong tế bào |
| Quy định tính trạng thường của tế bào và cơ thể. | Quy định tính trạng liên quan tới giới tính. |
Câu 2
Trình bày cơ chế sinh con trai, con gái ở người. Quan niệm cho rằng người mẹ quyết định việc sinh con trai hay con gái là đúng hay sai?
Gợi ý đáp án
- Cơ chế sinh con trai, con gái ở người:
Ở nam: sinh ra hai loại giao tử đực [tinh trùng] là tinh trùng mang NST X và tinh trùng mang NST Y.
Ở nữ: chỉ sinh ra một loại giao tử cái [trứng] mang NST X.
Hai loại tinh trùng kết hợp ngẫu nhiên với một loại trứng:
+ Nếu tinh trùng mang NST X kết hợp với trứng mang NST X tạo hợp tử XX, phát triển thành con gái.
+ Nếu tinh trùng mang NST Y kết hợp với trứng mang NST X tạo hợp tử XY, phát triển thành cơ thể con trai.
- Vậy sinh con trai hay con gái là do đàn ông.
Quan niệm cho rằng sinh con trai hay con gái là do phụ nữ là hoàn toàn không đúng.
Câu 3
Tại sao trong cấu trúc dân số tỉ lệ nam : nữ xấp xỉ 1 : 1?
Gợi ý đáp án
Trong cấu trúc dân số tỉ lệ nam, nữ xấp xỉ bằng nhau do sự phân li của cặp NST XY trong phát sinh giao tử ra hai loại tinh trùng mang NST X và Y với tỉ lệ bằng nhau và bằng 1 : 1. Qua thụ tinh của hai loại tinh trùng này với trứng mang NST X tạo ra hai loại tổ hợp XX và XY với số lượng ngang nhau có sức sống ngang nhau do đó tỉ lệ nam : nữ xấp xỉ 1 : 1.
Câu 4
Tại sao người ta có thể điều chỉnh tỉ lệ đực : cái ở vật nuôi. Điều đó có ý nghĩa gì trong thực tiễn?
Gợi ý đáp án
- Sự phân hoá giới tính chịu ảnh hưởng của các nhân tố môi trường bên trong [hoocmon sinh dục] và bên ngoài [nhiệt độ, ánh sáng,…].
Ví dụ: Dùng mêtyl testostêrôn tác động vào cá vàng cái có thể biến thành cá đực [về kiểu hình].
- Ở một số loài rùa, nếu trứng được ủ ở nhiệt độ dưới 28oC sẽ nở thành con đực, nếu nhiệt độ trên 32oC trứng nở thành con cái.
- Nắm được cơ chế xác định giới tính và các yếu tố ảnh hưởng tới sự phân hoá giới tính người ta có thể chủ động điều chỉnh tỉ lệ đực : cái ở vật nuôi cho phù hợp với mục đích sản xuất.
Câu 5
Ở những loài mà giới đực là giới dị giao tử thì những trường hợp nào trong các trường hợp sau đảm bảo tỉ lệ đực : cái xấp xỉ 1 : 1?
a] Số giao tử đực bằng số giao tử cái.
b] Hai loại giao tử mang NST X và NST Y có số lượng tương đương.
c] Số cá thể đực và số cá thể cái trong loài vốn đã bằng nhau.
d] a] Xác suất thụ tinh của hai loại giao tử đực mang [NST X và NST Y] với giao tử cái tương đương.
Gợi ý đáp án
Đáp án: b,d.
Cập nhật: 23/11/2021