Từ xa xưa, cổ nhân đã biết đến công dụng của nước bọt đối với sức khỏe và bệnh tật. Theo dược học cổ truyền, nước bọt vị mặn, tính bình, không độc, là một loại tân dịch hình thành bởi sự kết hợp tinh túy nhất giữa nước và ngũ cốc, có công dụng nhuận ngũ tạng, bổ não ích tủy, làm tăng nguyên khí ở Đan điền [vùng dưới rốn], tăng tân dịch, giải độc trừ tà, làm sáng mắt, mềm da, thông khiếu và kéo dài tuổi thọ, thường được dùng để bồi bổ tạng phủ, chữa mụn nhọt sưng đau, ghẻ lở, phỏng da, phá các màng mộng, giải độc…
Y thư cổ viết: “Nước bọt nhiều, ngậm trong miệng và nuốt đi có thể nhuận ngũ tạng, làm đẹp da, làm con người trường sinh bất lão”. Nhiều dưỡng sinh gia đời xưa đã rất quan tâm đến công dụng của nước bọt và chú trọng vận dụng phương pháp “dưỡng sinh nước bọt” làm tăng tuổi thọ như Hoàng Phổ Long đời Tam Quốc, Lưu Kinh đời tiền Hán, Vương Chất đời Tấn [Trung Quốc]... Các vị này đều coi “nước bọt là một dòng suối của dưỡng sinh”. Bởi vậy, khi tạo ra chữ “sống”, người Trung Quốc đã ghép bộ “thủy” với bộ “thiệt” với ý nghĩa là nước ở bên lưỡi [nước bọt] với tác dụng quan trọng là tạo ra sự sống. Cũng với ý nghĩa đó mà nước bọt còn được gọi là thần thủy [nước thần], quỳnh dịch, ngọc tương [nước ngọc], kim tân ngọc dịch…
Để có nước bọt tốt thì sáng dậy cần súc miệng thật sạch
shutterstock
Tại sao khi ăn phải nhai kỹ, nuốt chậm?
Theo kinh nghiệm dân gian, người ta có thể dùng nước bọt buổi sáng để chữa mụn hạt cơm bằng cách bôi liên tục nước bọt vào buổi sáng từ 5 đến 10 ngày, hạt cơm sẽ tự teo và rụng đi mà không để lại dấu vết gì. Ngoài tác dụng chữa mụn nhọt sưng đau, bỏng da nông, người ta còn dùng nước bọt chữa muỗi đốt rất hiệu quả bằng cách dùng nước bọt bôi liên tục 30 phút 1 lần có tác dụng làm hết ngứa và sưng đau.
Theo nghiên cứu hiện đại, mỗi ngày mỗi người tiết ra khoảng 1.000 - 1.500 ml nước bọt. Thứ dịch thể này có vai trò làm hàng rào diệt vi khuẩn và vi rút xâm nhập vào cơ thể qua đường miệng bởi chất bacteriolysin có tác dụng phân giải và hòa tan các vi khuẩn và vi rút. Ngoài ra, nước bọt còn có tác dụng cầm máu, làm lành vết thương, tăng khả năng hấp thụ và tiêu hóa thức ăn.
Theo giáo sư Tây Đồng [Nhật Bản], nước bọt còn có chức năng ức chế các tế bào ung thư; bởi vậy để đề phòng ung thư đường tiêu hóa, khi ăn phải nhai kỹ, nuốt chậm để nước bọt hòa lẫn vào trong thức ăn một cách đầy đủ.
Các nhà nghiên cứu Pháp đã phát hiện trong nước bọt của người có chất giảm đau mạnh hơn morphin nhiều lần được đặt tên là opiorphin. Các nhà sinh học thuộc Viện Sức khỏe Mỹ xác định trong nước bọt người và con vật có chứa một loại protein giúp mau lành vết thương và chống nhiễm trùng, được đặt tên là SLPI. Nghiên cứu hiện đại cũng cho thấy trong nước bọt có nhiều IgA và các hormon có tác dụng thúc đẩy quá trình phân chia và sinh trưởng của tế bào, kéo dài tuổi thọ và làm giảm sự suy thoái của tổ chức cơ thể.
2 cách phát huy công dụng của nước bọt
Để phát huy cao nhất tác dụng của nước bọt, theo cổ nhân, có thể thực hành theo 2 cách.
Cách 1: Luyện công súc miệng. Thực hiện: Miệng mím, răng nghiến, dùng hai má và lưỡi làm động tác như súc miệng, súc 36 lần. Khi trong mồm có nhiều nước bọt thì chia làm 3 lần nuốt từ từ, trong khi nuốt tưởng tượng nước bọt được đưa tới Đan điền [vùng dưới rốn]. Thông thường, lúc mới tập, nước bọt còn ít, luyện nhiều thì lượng nước bọt sẽ tăng lên. Bài ca bí quyết luyện công súc miệng là: “Luyện công súc miệng dịch tự sinh, súc ba mươi sáu lượt chớ đừng quên, bước này có thể trừ bệnh thận, huyết mạch lưu thông, thọ niên trường”.
Cách 2: Ngọc dịch dưỡng sinh [còn gọi là Quỳnh dịch dưỡng sinh]. Thực hiện: Trước khi đi ngủ, làm vệ sinh răng miệng sạch sẽ. Sáng dậy, đảo lưỡi từng bên phải và trái ít nhất 10 lần rồi súc miệng cho ra nước bọt và nuốt dần. Người xưa cho rằng, nếu thực hiện đều đặn phương pháp này sẽ có công dụng làm chậm quá trình lão hóa và kéo dài tuổi thọ.
Để có nước bọt tốt thì sáng sớm khi thức dậy chưa ăn uống gì cần phải chải răng và súc miệng thật sạch, tốt nhất là dùng nước chè đặc hoặc nước muối 2% để súc họng.
Theo dược học cổ truyền, nước bọt có vị mặn, tính bình, không độc, là một loại tân dịch hình thành bởi sự kết hợp tinh tuý nhất giữa nước và ngũ cốc, có công dụng nhuận ngũ tạng, bổ não ích tuỷ, làm tăng nguyên khí, giải độc, làm sáng mắt, mềm da và kéo dài tuổi thọ. Thường được dùng để bồi bổ tạng phủ, chữa mụn nhọt sưng đau, ghẻ lở, phỏng da, giải độc...
Y thư cổ viết: “Nước bọt nhiều, ngậm trong miệng và nuốt đi có thể nhuận ngũ tạng, làm đẹp da, làm con người trường sinh bất lão”.
Nhiều dưỡng sinh gia đời xưa đã rất quan tâm đến công dụng của nước bọt và chú trọng vận dụng phương pháp dưỡng sinh nước bọt để làm tăng tuổi thọ như Hoàng Phổ Long đời Tam Quốc, Lưu Kinh đời tiền Hán, Vương Chất đời Tấn [Trung Quốc]... mà nhờ đó đều sống đến hơn trăm tuổi. Các vị này đều coi “nước bọt là một dòng suối của dưỡng sinh”. Bởi vậy, khi tạo ra chữ “sống”, người Trung Quốc đã ghép bộ “thuỷ” với bộ “thiệt” với ý nghĩa là nước ở bên lưỡi [nước bọt] với tác dụng quan trọng là tạo ra sự sống. Cũng với ý nghĩa đó mà nước bọt còn được gọi là thần thuỷ [nước thần], quỳnh dịch, ngọc tương [nước ngọc]...
Theo nghiên cứu hiện đại, mỗi ngày mỗi người tiết ra khoảng 1.000 – 1.500ml nước bọt. Thứ dịch thể này có vai trò làm hàng rào diệt vi khuẩn và virus xâm nhập vào cơ thể qua đường miệng bởi chất bacteriolysin có tác dụng phân giải và hoà tan các vi khuẩn và virus. Ngoài ra, nước bọt còn có tác dụng cầm máu, làm lành vết thương, tăng khả năng hấp thụ và tiêu hoá thức ăn.
Theo giáo sư Tây Đồng [Nhật Bản], nước bọt còn có chức năng ức chế các tế bào ung thư, bởi vậy, để đề phòng ung thư đường tiêu hoá, khi ăn phải nhai kỹ, nuốt chậm để nước bọt hoà lẫn vào trong thức ăn một cách đầy đủ. Các nhà nghiên cứu Pháp còn phát hiện trong nước bọt người có chất giảm đau mạnh hơn morphin nhiều lần được đặt tên là opiophin. Các nhà sinh học thuộc Viện Sức khoẻ Mỹ cũng xác định trong nước bọt người và động vật có chứa một loại protein giúp mau lành vết thương và chống nhiễm khuẩn, được đặt tên là SLPI.
Trị mụn nhọt, muỗi đốt bằng nước bọt
Theo kinh nghiệm dân gian, có thể dùng nước bọt buổi sáng để chữa mụn hạt cơm bằng cách bôi liên tục nước bọt vào buổi sáng từ 5 – 10 ngày, mụn hạt cơm sẽ tự teo và rụng đi mà không để lại dấu vết gì. Ngoài tác dụng chữa mụn nhọt sưng đau, bỏng da nông, người ta còn dùng nước bọt chữa muỗi đốt rất hiệu quả bằng cách dùng nước bọt bôi liên tục 30 phút/lần sẽ có tác dụng làm hết ngứa và sưng đau.
Nghiên cứu hiện đại cũng cho thấy, trong nước bọt có nhiều IgA và các hormon có tác dụng thúc đẩy quá trình phân chia và sinh trưởng của tế bào, kéo dài tuổi thọ và làm giảm sự suy thoái của tổ chức cơ thể. Có nhiều phương pháp dưỡng sinh nước bọt, ở đây chỉ xin giới thiệu hai phương pháp dễ thực hiện nhất để bạn đọc áp dụng:
Con người tiết ra bao nhiêu nước bọt?
Hàm lượng. Cứ 24 giờ, cơ thể con người lại tiết ra khoảng 0,5 - 1,5 lít nước bọt, pH nước bọt từ 6 đến 7,4 đó là pH tối thuận cho tác dụng tiêu hoá của enzym amylase nước bọt. Trong suốt cuộc đời của mình, một người trung bình đã sản sinh ra khoảng 37.854 lít nước bọt.
Mỗi ngày con người tiết ra bao nhiêu nước bọt?
Theo nghiên cứu thì mỗi ngày có khoảng 800 - 1.500ml nước bọt được tiết ra. Với thành phần chính là chất nhầy và các men tiêu hóa, muối khoáng, protein, các chất sát khuẩn, urê, bạch cầu...
Trọng nước bọt có gì?
Nước bọt hay còn gọi là nước dãi là một hỗn hợp bao gồm chất nhầy, chất dịch và enzim. Nước bọt có tác dụng giúp môi, lưỡi và khoang miệng luôn ẩm ướt, không bị khô, hỗ trợ hệ tiêu hóa trong quá trình chuyển hoá và hấp thụ thức ăn. Nước bọt được tiết ra từ các tuyến nước bọt nằm ở xung quanh khoang miệng.
Con người có bao nhiêu tuyến nước bọt?
Tuyến nước bọt bao gồm 3 đôi tuyến lớn là tuyến nước bọt mang tai, tuyến nước bọt dưới hàm và tuyến nước bọt dưới lưỡi. Ngoài ra còn có tuyến nước bọt phụ nằm rải rác ở niêm mạc miệng, tập trung nhiều ở môi dưới, hai bên lưỡi và dưới lưỡi.