Kim thêu nổi [thêu xù] hay còn được gọi với tên tiếng anh là punch needle. Kim này thêu nhanh, dễ dàng để học và khá thú vị. Bạn có thể tạo ra nhiều tác phẩm có tính ứng dụng cao như: làm vỏ gối, tranh treo tường, thú nhồi bông…và rất nhiều ứng dụng khác nữa.
Một trong những ưu điểm nổi trội của thêu nổi punch needle là thêu nhanh và dễ học. Bạn chỉ cần được hướng dẫn một buổi sáng với một cây kim là có thể nhanh chóng thêu trên một diện tích lớn, điều này so với thêu tay thông thường thì vượt trội hơn hẳn. Kiểu thêu này được không chỉ được những người mới bắt đầu mà ngay cả những người thêu nổi lâu năm cũng rất yêu thích.
Ngoài ra, thêu nổi [thêu xù] không đòi hỏi nhiều công cụ, dụng cụ hay nguyên vật liệu, bạn không cần tốn quá nhiều không gian để lưu trữ những dụng cụ này. Dưới đây mình sẽ liệt kê ra chi tiết những dụng cụ nguyên vật liệu cần thiết để các bạn tập luyện nhé!
I. Thêu nổi [thêu xù] cho người mới bắt đầu.
Để bắt đầu bạn cần có:
- Kim thêu nổi punch needle phù hợp với mục đích
- Sợi để thêu tương ứng
- Vải thêu tương ứng
- Khung thêu
- Ngoài ra còn 1 số nguyên vật liệu khác như: mẫu thêu, giấy than, bút sang mẫu.
Bạn có thể mua các dụng cụ dùng cho thêu nổi tại đây
XEM THÊM
Hướng dẫn thêu nổi dùng chỉ [có video kèm mẫu thêu]
Link mua các dụng cụ dùng cho thêu nổi: vải thêu, kim thêu..
xem ngayTìm hiểu thêm về thêu tay truyền thống và hiện đại
Còn nếu muốn tìm hiểu kỹ hơn hãy cùng mình đi vào chi tiết ở dưới nhé:
Kim thêu nổi
Kim thêu nổi [thêu xù] là một công cụ đơn giản gồm có một ống kim loại rỗng, đầu kim vát chéo và có một mắt tròn ở gần đầu kim để xỏ chỉ qua.
Căn cứ theo loại sợi sử dụng được chia làm kim thêu nổi dùng chỉ và kim thêu nổi dùng những sợi to như sợi len, ruy băng.
Đối với ống kim bé [tương ứng với đầu mắt lỗ nhỏ] ta sẽ dùng loại chỉ thêu tay thông thường. Và đối với những loại sợi có kích thước to như sợi len hay ruy băng, ta sẽ dùng loại kim có ống kim to.
Bạn có thể tìm mua các bộ kim thêu nổi tại đây
Chọn loại sợi phù hợp để thêu
Như đã nói ở trên có 2 loại sợi sẽ dùng cho 2 loại kim thêu nổi tương ứng, tuy nhiên có một lưu ý vô cùng quan trọng trong thêu nổi đó là: sự hòa hợp giữa đầu kim thêu [hay kích thước kim] với sợi để thêu và vải thêu là vô cùng quan trọng. Một số bạn rất hào hứng mua kim về, chọn kim ống nhỏ và dùng chỉ là đúng rồi nhưng thêu mãi không được xong có thể sẽ nghĩ kim bị hỏng. Nguyên nhân một phần là do ta đã chọn không đúng số lượng sợi chỉ với mũi kim tương ứng.
Đối với kim thêu nổi dùng chỉ thường sẽ có 3 mũi kim đi kèm là kim ống nhỏ, ống vừa và ống to. Kim ống nhỏ thường dùng 1-2 lọn chỉ nhỏ [của sợi chỉ], kim ống vừa dùng 2-4 lọn và kim ống to dùng 6 lọn [tương ứng với cả 1 sợi chỉ thêu], vì thế nếu bạn chọn nhiều chỉ quá mà lỗ kim lại bé thì tất nhiên chỉ sẽ khó đi được và sẽ bị mắc lại trong ống.
Đối với kim thêu nổi dùng len, thường thì sẽ được bán ở mũi kim to nhất [tức là chỉ có 1 size đầu kim to nhất], khi đó bạn có thể dùng sợi len size từ 3mm – 5mm để thêu đều được
Vải thêu
Vải dùng trong kim thêu nổi là loại vải tự nhiên, không bị cứng quá và cũng không bị co giãn quá, có độ hồi phục trở về trạng thái vải ban đầu càng nhiều càng tốt. Thường thì người ta hay chọn loại vải có thể nhìn thấy các mắt của sợi dệt, đặc biệt là với những kim thêu lỗ to thì mắt lỗ vải to sẽ dễ dàng cho việc đâm kim hơn.
Đối với kim thêu dùng chỉ, kim nhỏ sẽ được dùng cùng vải sợi khít, và kim to có thể dùng với vải dệt sợi hơi thưa 1 chút [1 chút thôi], như vậy vải mới đủ lực để giữ lại chỉ khi kim đâm xuống, và khi nhấc kim ra chỉ cũng không bị kéo theo kim. Thường thì hay dùng vải kaki, linen loại dầy, canvas sợi khít,…
Tương tự với kim thêu nổi dùng len, loại vải sử dụng phải có lỗ vải to đủ để cho kim đi qua, đồng thời có độ căng và khít để khi nhấc kim vải có thể giữ được chỉ.
Cách tốt nhất là bạn có thể test thử những loại vải bạn có với các đầu kim khác nhau để đưa ra kết luận của riêng mình. Bạn có thể tham khảo mua các loại vải được mình chuẩn bị sẵn tại đây
Khung thêu
Không giống thêu tay thông thường, thêu nổi punch needle đòi hỏi phải dùng kim to đâm xuống vải và nhấc lên liên tục, vì thế vải luôn phải chịu tác động ấn và kéo với một lực tương đối, việc chọn khung thêu cho hình thức thêu này vì thế cũng rất quan trọng, để làm sao khung càng giữ vải chắc càng tốt.
Bạn có thể thêu luôn trên khung đã được ghim cố định vải lên, sau khi thêu xong thì dùng luôn khung đó để treo.
Hoặc sử dụng loại khung thêu nhựa vuông, có 4 thanh chốt ở 4 cạnh. Loại khung này là thích hợp nhất để thêu nổi vì thành khung cao sẽ giúp hạn chế đâm đầu kim xuống mặt bàn khi chọc kim xuống vải. Bên cạnh đó, khung này cũng có khả năng giữ vải và điều chỉnh vải khá tốt. Mình khá thích loại khung này. Bạn có thể tìm mua tại đây
Một loại khung khác có thể dùng cho thêu nổi chính là khung tròn có chốt vặn trong thêu tay thông thường của chúng ta, nếu bạn không có 2 loại khung như đã nêu ở trên, chúng ta có thể sử dụng khung này cũng được.
Lưu ý: Khi căng khung phải chú ý để các canh chỉ chạy được thẳng, không bị xô lệch, như vậy bức thêu mới được đều và thẳng.
Khi thêu chú ý đặt mặt khung cách xa so với mặt bàn [có thể kê giữa 2 chồng sách] để đầu mũi kim không chọc xuống mặt bàn.
Các công cụ, nguyên liệu khác dùng cho thêu nổi
Ngoài các dụng cụ cơ bản trên, bạn cũng cần có mẫu can để sang mẫu thêu [nếu bạn không tự vẽ trực tiếp được lên vải], giấy than, bút sang mẫu.
Bạn có thể xem video về các dụng cụ cơ bản tại đây để hiểu chi tiết hơn nhé:
II. Bắt đầu với các kỹ thuật cơ bản
Làm sao để bắt đầu và kết thúc?: Bắt đầu: bạn xỏ chỉ qua ống và luồn qua mắt lỗ đầu kim, để thừa ra 1 đoạn chỉ khoảng 3cm, sau đó đâm kim xuống vải, vừa đâm vừa bấm giữ đuôi bút để chỉ không chạy. Đâm kim ngập xuống vải sao cho đoạn chỉ thừa [3cm] ở đầu cũng bị kéo hết xuống rồi tiến hành thêu từng mũi một
Khi kết thúc: nhẹ nhàng kéo kim lên vừa chớm trên mặt vải và cắt chỉ, dùng kéo nhẹ nhàng ấn đoạn chỉ vừa cắt xuống mặt dưới là xong.
Để thêu nổi chúng ta có 2 cách: Cách thứ nhất là mặt vát của kim luôn luôn đi trước tiến theo hướng thêu tức là mặt có lỗ sẽ ở phía sau. Cách thứ 2 là mặt vát của kim đi song song với hướng thêu.
Khi thêu: đâm hết kim xuống vải, nhấc kim lên vừa đến mặt vải thì kéo tiến lên một đoạn nhỏ khoảng 3 đến 5mm rồi lại tiếp tục đâm kim xuống và thực hiện giống thao tác trên. Lưu ý: Nhấc kim lên vừa chớm trên mặt vải và thêu tiếp, nếu bạn nhấc kim quá cao thì vừa hạ xuống đồng thời dùng tay còn lại nhẹ nhàng kéo chỉ ở phía đuôi để không trị trùng và thêu tiếp.
Nếu muốn đổi hướng, với cách thêu thứ nhất ta cần xoay đầu vát của kim để chạy theo hướng thêu.
Sử dụng mặt nào làm thành phẩm: Thêu nổi có một đặc điểm khá thú vị là bạn có thể sử dụng cả 2 mặt khi kết thúc việc thêu, tùy vào sở thích hay mong muốn hiệu ứng của bạn từ đầu như thế nào.
Nếu bạn sử dụng bề mặt vải phía trên [bề mặt tiếp xúc với tay ta] làm mặt thành phẩm, như vậy lúc sang mẫu thêu ta sẽ sang mẫu lên mặt phải của vải
Nếu bạn sử dụng mặt dưới của vải sau khi thêu xong làm mặt thành phẩm, lúc sang mẫu thêu và thêu ta cần làm việc trên mặt trái của vải.
Điều chỉnh độ dài ngắn của đầu kim: Thông thường các kim thêu nổi đều có thể điều chỉnh độ dài ngắn của đầu kim thông qua chốt vặn. Độ dài ngắn này sẽ tạo cho chỉ ở mặt dưới của vải cũng dài ngắn khác nhau. Thường thì phần viền bao ngoài của mẫu thêu ta điều chỉnh cho đầu kim ngắn hơn. Còn khi thêu ở phần giữa thì điều chỉnh cho kim dài ra. Tuy nhiên, cũng tùy vào sở thích và thiết kế của bạn, muốn phần nào nhô cao hơn, phần nào thụt thấp xuống thì tùy vào bạn điều chỉnh độ dài đầu kim là được.
Bạn có thể tham khảo video dưới đây để nắm rõ hơn các kỹ thuật khi thêu